Ναυτιλία: Γιατί ανησυχούν οι ασφαλιστές πλοίων – Οι 5+1 προκλήσεις για τις εργασίες τους

Η μεγάλη συγκέντρωση φορτίων στα πλοία γίγαντες και στα λιμάνια, οι φωτιές στα πλοία, αλλά και οι φυσικές καταστροφές, οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η άνοδο των αξιών πλοίων σε συνδυασμό και με τις πληθωριστικές πιέσεις που επηρεάζουν τις επισκευές απασχολούν τους διεθνείς ναυτασφαλιστές. Οι οποίοι ωστόσο είδαν το 2022 μια σημαντική ανάκαμψη της αγοράς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Διεθνής Ένωση Ναυτασφαλίσεων (IUMI) στο ετήσιο συνέδριό της στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, όλοι οι κλάδοι ανέφεραν άνοδο της παγκόσμιας παραγωγής ασφαλίστρων τους για το 2022, με το σύνολο να φτάνει τα 35,8 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 8,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τα έσοδα ασφαλιστικών εργασιών ανά περιοχή κατανεμήθηκαν ως εξής: Ευρώπη 47,7%, Ασία/Ειρηνικός 28,4%, Λατινική Αμερική 10,3%, Βόρεια Αμερική 8,5%, Λοιπές 5,1%.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή ναυτιλία

Ανά κλάδο εργασιών, το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχουν οι μεταφορές με 57,3%, ακολουθούμενες από την παγκόσμια ασφάλιση του κύτους του πλοίου (hull and machinery) 23,4%, τον κλάδο των υπεράκτιων ενεργειακών εγκαταστάσεων 11,5% και τη ευθύνη έναντι τρίτων 7,7% (εκτός της Ασφάλισηw προστασίας και αποζημίωσης -P&I που καλύπτεται από τα IG clubs).

Η Astrid Seltmann, αντιπρόεδρος της επιτροπής Facts & Figures της IUMI, σχολίασε ότι οι ασφαλιστές ναυτιλιακών ασφαλίσεων μετά από μια σειρά ετών με μικρές αποδόσεις, κατέγραψαν βελτίωση των αποτελεσμάτων τους από το 2020. Το 2021 και ιδιαίτερα το 2022 έδειξαν μια σχετικά ισχυρή αύξηση της παραγωγής ασφαλίστρων σε όλους τους κλάδους. Σε συνδυασμό με μια ήπια επίπτωση στις αποζημιώσεις, αυτό έχει μεταφραστεί σε πολύ καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τους δείκτες ζημιών, ειδικά για την ασφάλιση πλοίων και φορτίων. Οι λόγοι είναι πολλοί αλλά κυρίως επέδρασσε η ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου μετά την πανδημία, σε συνδυασμό με τη μειωμένη προσφορά πλοίων.

Αυτό που καταγράφουν οι ασφαλιστές είναι μια ισχυρή ανάκαμψη της ευρωπαϊκής αγοράς σε αντίθετη με την ασιατική αγορά η ανάπτυξη της οποίας επιβραδύνεται.

Οι αποζημιώσεις

Επίσης οι ναυτασφαλιστές παρακολουθούν την πορεία των αποζημιώσεων οι οποίες επηρεάζονται από την δραστηριότητα των πλοίων, τη άνοδο των αξιών των πλοίων, τον αντίκτυπο των φυσικών καταστροφών, τη χρήση της νέας τεχνολογίας αλλά και τον αντίκτυπο του πληθωρισμού στο κόστος επισκευής. Επιπλέον, οι πυρκαγιές στα πλοία συνέχισαν να αποτελούν πηγή ανησυχίας το 2022, αλλά και το 2023.

Στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας η παραγωγή ασφαλίστρων το 2022 έφτασε τα 4,1 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 7,3% σε σχέση με το 2021. Φαίνεται πλέον να υπάρχει μια ανοδική τάση μετά από μια παρατεταμένη πτωτική τάση.
Στην ασφάλιση φορτίου η παραγωγή ασφαλίστρων ανήλθε το 2022 στα 20,5 δισεκατ. δολ. σημειώνοντας αύξηση 8,3% σε σχέση με το 2021. Υπήρξε αύξηση σε όλες τις περιοχές, ιδίως στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, αν και η περιοχή της Ασίας/Ειρηνικού παρουσίασε επιβράδυνση, πιθανότατα λόγω της συνδυασμένης επίδρασης των οικονομικών συνθηκών και της αποδυνάμωσης των κυριότερων ασιατικών νομισμάτων έναντι του δολαρίου ΗΠΑ.
Τα ασφάλιστρα φορτίου έχουν επιδείξει θετική εξέλιξη στην αγορά κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών και, κατά κύριο λόγο, τείνουν να ακολουθούν τις τάσεις του παγκόσμιου εμπορίου. Το παγκόσμιο εμπόριο, σε όρους αξίας και όγκου, ανέκαμψε έντονα μετά την κρίση και προβλέπεται περαιτέρω αύξηση. Οι δείκτες ζημιών για το 2022 είναι σε επίπεδα χαμηλότερα από το 2015 και, αν εξελιχθούν, έτσι θα είναι θετικό για τον ασφαλιστικό κλάδο.

Τα λάθη στα δηλωμένα φορτία

Ωστόσο, οι ασφαλιστές φορτίων εξακολουθούν να ανησυχούν για μια σειρά από προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όπως τα λάθος δηλωμένα φορτία, οι πυρκαγιές σε πλοία, η συσσώρευση κινδύνων σε μεμονωμένες τοποθεσίες, η κλιματική αλλαγή και οι πολιτικές εντάσεις. Επιπλέον, η επιστροφή στην προπανδημική δραστηριότητα, ο πληθωρισμός και ο αυξανόμενος αριθμός φυσικών καταστροφών είναι πιθανό να επηρεάσουν το μελλοντικό περιβάλλον για τις απαιτήσεις.

Η παγκόσμια παραγωγή ασφαλίστρων στις ασφαλίσεις του κύτους και των μηχανών των πλοίων (hull and machinery) αυξήθηκε κατά 5,7% το 2022 και ανήλθε σε 8,4 δισ. δολάρια. Με εξαίρεση τη Λατινική Αμερική, η οποία υπέστη απότομη πτώση, όλες οι άλλες περιοχές παρουσίασαν άνοδο. Ενώ η κατανομή των ασφαλίστρων ανά γεωγραφική περιφέρεια ήταν σχετικά σταθερή, οι σκανδιναβικές χώρες γνώρισαν σημαντική αύξηση, πιθανώς λόγω της δραστηριότητάς τους στην κάλυψη πολεμικών κινδύνων.

Το 2022 σημειώθηκε συνεχής αύξηση του παγκόσμιου στόλου καθώς και της συνολικής του αξίας και αυτό, σε συνδυασμό με τη μειωμένη προσφορά χωρητικότητας (μεγαλύτερη αύξηση του εμπορίου από το στόλο), επηρέασε θετικά τα ασφάλιστρα.

Η εποχή μετά την πανδημία

Η συχνότητα των αποζημιώσεων μετά από μια μακροχρόνια πτωτική τάση, παρουσίασε κάποια αύξηση μετά την επιστροφή της δραστηριότητας του ναυτιλιακού κλάδου στα επίπεδα της προ πανδημίας εποχής. Επίσης το μέσο κόστος επισκευής παρουσίασε κάποια ανοδική τάση, πιθανώς λόγω της επίδρασης του πληθωρισμού. Οι μεγάλες απώλειες ήταν μέτριες τα τελευταία χρόνια, με εξαίρεση τις πυρκαγιές, αλλά το 2023 παρατηρήθηκε αύξηση, συμπεριλαμβανομένων, και πάλι, ορισμένων σοβαρών πυρκαγιών. Πάντως όπως και στις ασφαλίσεις φορτίου οι δείκτες ζημιών για το 2022 βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο από το 2015.

Ο Jun Lin, πρόεδρος της επιτροπής Facts & Figures της IUMI, επεσήμανε ότι τα συνολικά αποτελέσματα του κλάδου των ναυτασφαλίσεων για το 2022 φαίνεται να δείχνουν θετική ανάπτυξη, η οποία είναι ευπρόσδεκτη μετά από μια παρατεταμένη περίοδο χαμηλών αποδόσεων. Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί ελαφρώς, γεγονός που είναι επίσης θετικό γεγονός, αλλά τα επιτόκια παραμένουν υψηλά, γεγονός που μπορεί να καλύψει την υποαπόδοση των τεχνικών αποτελεσμάτων του κλάδου. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη ανακάμπτει σιγά-σιγά, γεγονός που αναμένεται να βοηθήσει τις συναλλαγές στον κλάδο των εμπορευματοκιβωτίων ενώ και η επιβράδυνση στην Κίνα μπορεί να μην είναι τόσο σοβαρή όσο πιστεύουν ορισμένοι”.

Με βάση τα παραπάνω οι ασφαλιστές θα πρέπει να εστιάσουν στις μελλοντικές προκλήσεις που προκαλούν ένα βαθμό αβεβαιότητας σε όλους τους ασφαλιστικούς κλάδους. Οι αξίες των πλοίων συνεχίζουν να αυξάνονται ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις θα αυξήσουν την αξία των απαιτήσεων. Η τιμή του πετρελαίου παρουσιάζει διακυμάνσεις και οι προβλέψεις για το παγκόσμιο εμπόριο ποικίλλουν. Οι εμπορικές διαδρομές αλλάζουν ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος, από μόνος του, αλλάζει το πολιτικό τοπίο.

Τα νέα φορτία, όπως οι μπαταρίες ιόντων λιθίου, δημιουργούν νέους κινδύνους που πρέπει να γίνουν πλήρως κατανοητοί και να μετριαστούν, όπως και οι νέες τεχνολογίες πρόωσης που προκύπτουν από την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Και, φυσικά, υπάρχει η κλιματική αλλαγή και τα νέα καιρικά φαινόμενα. Επιπλέον οι ασφαλιστές διαχειρίζονται νέα είδη κινδύνων, όπως ο κυβερνοχώρος. Μεγάλη πρόκληση αποτελεί επίσης για τον ασφαλιστικό κλάδο τα πολύ μεγάλα φορτία στα πλοία γίγαντες.