Προϋπολογισμός: Οι αβεβαιότητες για το 2024 – Ποιες μεταβλητές δημιουργούν προβληματισμό

Μια σειρά αβεβαιοτήτων συνοδεύει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024, το οποίο κατέθεσε πριν λίγες μέρες στη Βουλή η κυβέρνηση. Μάλιστα, σε μια τέτοια συγκυρία εκτεταμένης ακρίβειας, ενεργειακών αλλά και γεωπολιτικών ζητημάτων, προκύπτουν σημαντικά ερωτήματα σε σχέση με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, η οποίο αναμένεται να καταθέσει το τελικό κείμενο μέσα στον Νοέμβριο. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να βαδίσει σε μια συγκυρία επαναφοράς της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ενώ τα ζητήματα της Κλιματικής Κρίσης παραμένουν παρόντα, δημιουργώντας υποθετικά σενάρια για το πόσο ενδέχεται να αυξήσουν το οικονομικό κόστος στο μέλλον. Άλλωστε, ο διπλασιασμός του αποθεματικού από τα 300 εκατ. ευρώ πέρυσι στα 600 εκατ. ευρώ φέτος είναι σημαντικόςα, αλλά ενδέχεται να μην αποδειχθεί αρκετός στην πορεία του χρόνου.

Η άνοδος του ΑΕΠ και η κατάσταση στην Ευρώπη

Ένα θέμα αποτελεί η πρόβλεψη για ανάπτυξη 3% το 2024. Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των άλλων διεθνών και εγχώριων φορέων είναι πιο συντηρητικές, ενώ οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις είναι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1,9%), του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (1,5%)  και της Τράπεζας της Ελλάδος (2,7%).  Πάντως, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει δείξει συνήθως να υποεκτιμά στον προϋπολογισμό την άνοδο του ΑΕΠ, η οποία επιτυγχάνεται τελικά και μένει να δειχθεί το τι θα γίνει το 2024.

BofA: Τι «είδαν» στην Αθήνα οι αναλυτές

Το βασικό αίτιο αυτών προβλέψεων είναι η εντονότερη από ότι αναμένονταν επιβράδυνση που παρατηρείται στην ευρωζώνη (Η ΕΚΤ πλέον προβλέπει ανάπτυξη 0,8% από 1,1% πριν) και προβλέπεται να συνεχιστεί και το 2024, επηρεάζοντας αρνητικά τον ρυθμό αύξησης των εξαγωγών, ενώ δεν αποκλείεται το παραπάνω να επηρεάσει και τον τουρισμός. Ήδη αποτυπώνονται σχετικές αρνητικές εξελίξεις στους δείκτες βιομηχανικής παραγωγής, ΡΜΙ και εξαγωγών.

Η κατανάλωση και ο πληθωρισμός

Δεν μπορεί επίσης, να αποκλειστεί μια πιθανή επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, βασικής συνιστώσας αύξησης του ΑΕΠ, πέρα από το εκτιμώμενο στο προσχέδιο «φρένο» σε σχέση με το τρέχον έτος (από 2,5% σε 1,6%). Η συνεχιζόμενη ακρίβεια φαίνεται ότι έχει «πιέσει» σε πολύ μεγάλο βαθμό τα νοικοκυριά. Το ποσοστό της αποταμίευσης το πρώτο τρίμηνο του 2023 , σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι -1,4 %. Σε κάθε περίπτωση, ο πληθωρισμός αναμένεται να είναι πάνω από το όριο που έχει θέσει η ΕΚΤ και κατά την επόμενη χρονιά, ενώ το πολύ μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στα τρόφιμα.

Τι θα γίνει με τις επενδύσεις

Σημαντικό βάρος της μεγέθυνσης για το 2024 δίνει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στον Ακαθάριστο Σχηματισμό Παγίου Κεφαλαίου (επενδύσεις) με ρυθμό αύξησης 12,3%. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι το μέγεθος αυτό εμπεριέχει την μεγαλύτερη αβεβαιότητα από τα υπόλοιπα μεγέθη που προσδιορίζουν το ΑΕΠ. Μάλιστα, θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι ο προϋπολογισμός του 2023 προέβλεπε αύξηση 15,5% και τελικά έχουμε πρόβλεψη για 8,3% για φέτος. Θα πρέπει πάντως να αναφερθεί ότι το συνολικό προγραμματιζόμενο ύψος των νέων επενδυτικών πόρων με παρέμβαση του δημοσίου ανέρχεται σε 12,1 δις ευρώ, ήτοι 8,5 δις. ευρώ από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και 3,6 δις ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, αρκετά υψηλότερο από το 2023.

Πλεόνασμα και εξαγωγές

Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2,1% για το 2024 αποτελεί τον κύριο στόχο της κυβέρνησης. Η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης -1,3%  και πληθωριστικές εισπράξεις φορολογικών εσόδων οδηγούν προς αυτή την επίτευξη. Ωστόσο, κίνδυνο για την επίτευξη των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων  αποτελούν οι τιμές των προϊόντων ενέργειας.

Από εκεί και πέρα, η κυβέρνηση προβλέπει μια άνοδο των εξαγωγών της τάξης του 6,3%, κάτι το οποίο φαίνεται αισιόδοξο, ιδίως εάν αναλογιστεί κανείς τα σημάδια κάμψης που εμφανίζονται στην Ευρώπη. Άλλωστε, στο οκτάμηνο του 2023 σημειώνεται μια κάθοδος η οποία έχει αγγίξει το 5,7%. Η συνολική αξία των εξαγωγών  κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2023 ανήλθε στο ποσό των 33.779,7 εκατ. ευρώ  έναντι 35.830,8 εκατ. ευρώ (38.429,8 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2022, παρουσιάζοντας μείωση, σε ευρώ 5,7%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 543,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή 2,4% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 464,7 εκατ. ευρώ, δηλαδή 2,0%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2022.