ΕΚΤ: Σε εγρήγορση για το ιταλικό χρέος

To spread των ιταλικών ομολόγων έναντι των ευρωπαϊκών κρατάει σε εγρήγορση  τους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είπε σε συνέντευξή ο Ιρλανδός κεντρικός τραπεζίτης, Γκάμπριελ Μακλούφ και τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαθέτει τα εργαλεία για να διαχειριστεί τα προβλήματα που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν.

«Αυτό που συμβαίνει στην Ιταλία αφορά τόσο τις απόψεις της αγοράς για τον εγχώριο κίνδυνο της πολιτικής, όσο και μια σχετική άποψη της Ιταλίας σε σχέση με άλλες χώρες», είπε. «Εμείς, η ΕΚΤ, θα επικεντρωθούμε πολύ» τόνισε.

Ιταλία: Πυκνώνουν τα σύννεφα στη σχέση της Μελόνι με τις αγορές – Γιατί οι επενδυτές ξεφορτώνονται ομόλογα

Το δημόσιο χρέος της Ιταλίας

Η Ιταλία αύξησε στα τέλη Σεπτέμβρη την εκτίμησή της για την έκδοση χρέους το 2023  λόγω της δημοσιονομικής επιδείνωσης και των καθυστερήσεων στις μεταβιβάσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η αναθεώρηση προς τα πάνω έρχεται καθώς το κόστος δανεισμού της Ρώμης αυξάνεται σταθερά εν μέσω αυξανόμενου ελέγχου από τους επενδυτές που ανησυχούν για την αποδυνάμωση της οικονομίας της και τη δημοσιονομική της ολίσθηση.

Στο πρόγραμμα εκδόσεων για το τέταρτο τρίμηνο το υπουργείο Οικονομικών αύξησε την εκτίμησή του για την ακαθάριστη έκδοση χρέους φέτος στα 333 δισ. ευρώ . Η αύξηση αυτή θα εκτοξεύσει το δημόσιο χρέος-ρεκόρ των 2,85 τρισ. ευρώ της Ρώμης, το οποίο είναι ήδη το δεύτερο υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ ως ποσοστό του ΑΕΠ μετά την Ελλάδα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις που εγκρίθηκαν από την κυβέρνηση  ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα παραμείνει σταθερός στο 140% περίπου από το 2023-2026, αντί να μειωθεί προς το 60%, όπως απαιτούσαν οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν ανασταλούν το 2020 λόγω της πανδημίας.

Η αξιολόγηση από την Fitch Ratings

Η Ιταλία έχει τραβήξει την προσοχή των επενδυτών από τότε η πρωθυπουργός της Τζόρτζια Μελόνι επιχείρησε να φορολογήσει τις τράπεζες και στη συνέχεια ακολούθησαν οι αρνητικές προοπτικές του προϋπολογισμού,  για τον οποίο η Fitch Ratings έγραψε ότι « Η Ιταλία χαλαρώνει σημαντικά τα δημοσιονομικά της σχέδια»

Οι αναθεωρημένες προβλέψεις του οίκου αξιολόγης για το Nota di Aggiornamento del Documento di Economia e Finanza – Nadef “NADEF” , που αξιολογείται ως BBB/σταθερό «αντιπροσωπεύουν σημαντική χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής σε σχέση με τους προηγούμενους στόχους, αναφέρει η Fitch Ratings. «Οι επικαιροποιημένες προβλέψεις μας για το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης ύψους 5,2% του ΑΕΠ το 2023 και 4,2% το 2024 είναι πλέον κοντά στους νέους στόχους της κυβέρνησης μετά τις αναθεωρήσεις μας προς τα πάνω κατά 0,8pp και 0,7pp από την αναθεώρηση της πιστοληπτικής μας ικανότητας τον Μάιο. Η Fitch προβλέπει μικρότερη πτώση του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ σε σχέση με την αναθεώρηση, αν και ο λόγος χρέους είναι χαμηλότερος λόγω των στατιστικών αναθεωρήσεων που αύξησαν το ΑΕΠ το 2021-2022.»

Οι πωλήσεις ιταλικών ομολόγων

Η αντίδραση των επενδυτών στον ιταλικό προϋπολογισμό ήταν άμεση καθώς έσπευσαν να ξεφορτωθούν ιταλικό δημόσιο χρέος εκτοξεύοντας την απόδοση των 10ετών ομολόγων σε υψηλό δεκαετίας. Πρωταγωνιστές οι ιταλικές τράπεζες που «ξεφορτώθηκαν» ιταλικό χρέος στο  ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 20 χρόνων.

Αυτή η αρνητική εξέλιξη κάνει ακόμα πιο δύσκολη την προσπάθεια της Μελόνι να αναχρηματοδοτήσει το δημόσιο χρέος της χώρας τροφοδοτώντας τις ανησυχίες των αξιωματούχων.

Στο πλαίσιο αυτό ήλθαν και οι δηλώσεις του πρώην υπουργού Οικονομικών της Πορτογαλίας και νυν στελέχους του ΔΝΤ, Βίτορ Γκασπάρ, ο οποίος τόνισε ότι η χωρα χρειάζεται «πρόσθετη φιλοδοξία» για περιορίσει το δημόσιο χρέος της.

Η ανησυχία της ΕΚΤ

Για τους αξιωματούχους της ΕΚΤ η Ιταλία αποτελεί εδώ και καιρό πηγή ανησυχίας, καθώς η κεντρική τράπεζα έχει δεσμευτεί να αποτρέψει το χάσμα στο κόστος δανεισμού στις χώρες του ευρώ. Πέρυσι, επινόησαν ένα νέο εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης που θα τους επέτρεπε να αυξήσουν τα επιτόκια, περιορίζοντας παράλληλα οποιαδήποτε αναταραχή στην αγορά ομολόγων.

«Μέρος της δουλειάς μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η νομισματική πολιτική μεταδίδεται σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ» εξηγεί ο Μακλούφ «Αν υπάρχει κάποιο εμπόδιο, ξέρετε, μας απασχολεί αν και «πιστεύω επίσης ότι έχουμε τα εργαλεία για να το διαχειριστούμε εμείς οι ίδιοι», πρόσθεσε.

Η απόδοση του δεκαετούς ιταλικού ομολόγου διαπραγματευόταν σήμερα ελαφρώς ανοδικά στο 4,671%, του ελληνικού στο 4,237% , του γερμανικού στο 2,728%  και του γαλλικού στο 3,284%. Το spread ιταλικού γερμανικού χρέους διαμορφώθηκε στο 1,943 και το spread  με το χρέος  γαλλικό στο 1,387%.

Για τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Κροατίας, Μπόρις Βούιτσιτς, η Ιταλία προς το παρόν δεν χρειάζεται το νέο εργαλείο κρίσης της ΕΚΤ.

«Τα spreads διευρύνονται, αλλά όχι πάρα πολύ», είπε στο Bloomberg. «Αν κοιτάξετε την αλλαγή των προβλέψεων του προϋπολογισμού, είναι κάτι που θα μπορούσε να αναμένεται».

Ο Βέλγος ομόλογός του υποβάθμισε επίσης τη σημασία των γεγονότων στην Ιταλία λέγοντας ότι δεν θα πρέπει να επηρεάσουν τη συζήτηση σχετικά με το αν θα σταματήσουν οι επανεπενδύσεις των αγορών ομολόγων της πανδημίας πριν από την προγραμματισμένη διακοπή στο τέλος του 2024.

«Πρέπει να σκεφτούμε έναν κόσμο όπου θα σταματήσουμε την επανεπένδυση του PEPP», είπε σε συνέντευξη του στην τηλεόραση του Bloomberg. «Δεν θέλω να βρεθώ σε μια κατάσταση όπου το να σταματήσουμε λίγο νωρίτερα ή λίγο αργότερα έχει τεράστια διαφορά, διότι αυτό θα σήμαινε ότι έχουμε πρόβλημα».

Ενώ η κυβέρνηση Μελόνι δεν είναι απερίσκεπτη, οι ενέργειές της μπορεί να έχουν υποδαυλίσει τις ανησυχίες των επενδυτών, παρατηρεί ο Μακλούφ.

«Η αίσθησή μου είναι ότι οι αγορές ανησυχούν ότι η κυβέρνηση ξοδεύει πάρα πολλά», είπε. «Νομίζω ότι οι αγορές έχουν τρομάξει από τον έκτακτο τραπεζικό φόρο, επειδή αυτός ήρθε από το πουθενά». Αυτό το μέτρο αντιμετώπισε στη συνέχεια τόσες πολλές προσαρμογές «που θέτει υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της χάραξης πολιτικής, γεγονός που δεν βοηθάει την εμπιστοσύνη» πρόσθεσε.

Ο Ιρλανδός διοικητής  εκτιμά πως τα πράγματα θα ηρεμήσουν στις αγορές ομολόγων, αν και ένα τέτοιο αποτέλεσμα είναι δύσκολο να φανεί προς το παρόν, καθώς ο κόσμος προσαρμόζεται στην αντιστροφή δεκαετιών σχετικής ηρεμίας.