Κίνα: Πώς οι πλούσιοι μεταφέρουν τα χρήματα τους στο εξωτερικό

Πώς μπορεί κανείς να εμπιστευτεί τα χρήματα του σε κάποιον ο οποίος του είναι παντελώς άγνωστος. Και όμως, κάποιοι εύποροι Κινέζοι είναι πρόθυμοι να κάνουν ακριβώς αυτό για να εξάγουν μέρος του πλούτου τους από την χώρα.

Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση που αναφέρει το Bloomberg, αυτό ακριβώς έγινε καθώς μια 32χρονη εξήγαγε κίνησε σχεδόν ένα εκατομμύριο γιουάν ($188.443). Για να το κάνει, έπρεπε πρώτα να μεταφέρει τα χρήματά της στο λογαριασμό ενός τοπικού διαμεσολαβητή. Στη συνέχεια, έπρεπε να περιμένει.

Λίγες ώρες αργότερα, τα χρήματα άρχισαν να εμφανίζονται αποσπασματικά σε έναν ξεχωριστό λογαριασμό που διατηρεί στο Χονγκ Κονγκ. Ενώ η πόλη έχει χάσει πολλές από τις πολιτικές ελευθερίες που απολάμβανε, εξακολουθεί να κατέχει μια μοναδική θέση στο χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα της Κίνας ως η μόνη περιοχή με απεριόριστη πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές. Μόλις υπάρχουν μετρητά, μπορούν να πάνε οπουδήποτε.

Τα κεφάλαια που εμφανίστηκαν στον λογαριασμό της εν λόγω Κινέζας προέρχονταν από 10 άτομα συνολικά – ένα από τα οποία κατέθεσε το ισοδύναμο των 1.300 δολαρίων ΗΠΑ σε χαρτονομίσματα μέσω ενός ΑΤΜ. Η συναλλαγή κινήθηκε μέσω ενός άτυπου, ανεξέλεγκτου συστήματος γνωστό σε όλο τον κόσμο ως hawala.

Από τη μία πλευρά των διοικητικών συνόρων μεταξύ της ηπειρωτικής χώρας και του Χονγκ Κονγκ, η εν λόγω κυρία παρέδωσε τα χρήματά της σε μέλη του δικτύου των μεσολαβητών της. από την άλλη πλευρά, η συναλλαγή αντικατοπτρίστηκε από άλλους στο δίκτυο που κατέθεσαν χρήματα στον λογαριασμό της. Η όλη επιχείρηση εξαρτιόταν από την καλή πίστη. Αλλά η αναμονή της κυρίας δεν ήταν τόσο ενοχλητική όσο θα περίμενε κανείς. Την είχε παραπέμψει στο, παράνομο στην Κίνα, πρακτορείο εμβασμάτων καθιερωμένο, ο καλά ενημερωμένος διαχειριστής περιουσίας της.

Οι φόβοι των πλουσίων Κινέζων

Από τη στιγμή που τα διεθνή σύνορα άνοιξαν ξανά μετά την πανδημία, σύμβουλοι των πλουσίων αναφέρουν αύξηση της ζήτησης για εφεδρικές επιλογές στο εξωτερικό. Οι καταστολές σε ιδεολογικά δυσμενείς βιομηχανίες, η αβεβαιότητα για τις γεωπολιτικές εντάσεις και η ώθηση του Σι Τζινπίνγκ για «κοινή ευημερία» έχουν τρομάξει τους πλούσιους, ακόμη και τη μεσαία τάξη.

Επιπλέον, η εγχώρια οικονομία φαίνεται ολοένα και πιο επισφαλής. Οι εξαγωγές δυσκολεύονται, οι τιμές των κατοικιών πέφτουν και περισσότεροι από 1 στους 5 νέους είναι άνεργοι. Πολλές πλούσιες οικογένειες πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο να έχουν χρήματα εκτός χώρας, είτε για να διαφοροποιήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία είτε για να ανοίξουν το δρόμο για πιθανή μελλοντική μετανάστευση.

Τα παραδοσιακά καταφύγια, όπως εξωχώρια ακίνητα και αμερικανικές μετοχές, εξακολουθούν να διατηρούν τη γοητεία τους, αλλά τα τελευταία δύο χρόνια η Σιγκαπούρη αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο ως ο αγαπημένος προορισμός.

Στη Σιγκαπούρη με τους χαμηλούς φόρους, όπου τα Κινεζικά είναι μια από τις επίσημες γλώσσες, τα σημάδια της εισροής κινεζικών μετρητών είναι παντού, και έχει σημειωθεί έκρηξη στον αριθμό των οικογενειακών γραφείων που διαχειρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία πλουσίων Κινέζων.

Ωστόσο, οι ευκαιρίες για νόμιμη μετακίνηση μετρητών από την Κίνα είναι σοβαρά περιορισμένες, με επιτρεπτό όριο μετακίνησης στο εξωτερικό $50.000 ετησίως, για τους περισσότερους. Έχουν επίσης μια εφάπαξ ευκαιρία να μετακινήσουν τα χρήματά τους όταν μεταναστεύουν. Η γεφύρωση του κενού είναι εκεί που παίζουν τα υπόγεια δίκτυα, τα οποία λειτουργούν ως οιωνεί τραπεζικές εταιρείες, χωρίς τον έλεγχο κάποιου, διενεργώντας επιδέξια ρυθμιστικό αρμπιτράζ στη γκρίζα ζώνη.

Σύμφωνα με το Bloomberg, δεν υπάρχει αξιόπιστη εκτίμηση για το πόσο μεγάλη είναι η βιομηχανία, αλλά οι έρευνες που αποκαλύπτουν οι αρχές υποδηλώνουν τεράστια κλίμακα. Μια έρευνα στη δυτική επαρχία Gansu της Κίνας αποκάλυψε μια επιχείρηση με περιουσιακά στοιχεία 75,6 δισεκατομμυρίων γιουάν, ανέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης το 2021, επικαλούμενα την Κρατική Διοίκηση Συναλλάγματος της Κίνας. Τα χρήματα διανεμήθηκαν σε ένα δίκτυο πέντε οργανισμών που χρησιμοποιούσαν περισσότερους από 8.000 τραπεζικούς λογαριασμούς σε περισσότερες από 20 επαρχίες.

Παγκόσμια εμβέλεια

Τα δίκτυα είναι παγκόσμια σε εμβέλεια, και λειτουργούν όχι μόνο στο Χονγκ Κονγκ αλλά οπουδήποτε υπάρχει σημαντική κινεζική διασπορά. Είναι «πολύ πιθανό» οι υπόγειες τράπεζες να έχουν έτοιμα κεφάλαια σε βασικές τοποθεσίες, ώστε οι παραλήπτες να μπορούν να λαμβάνουν τα μετρητά τους γρήγορα και στο τοπικό νόμισμα, σύμφωνα με μια αξιολόγηση πληροφοριών του 2019 από την Εθνική Υπηρεσία Εγκλήματος του Ηνωμένου Βασιλείου (NCA).

Η σύνδεση με ένα από αυτά τα καταστήματα χρημάτων, ωστόσο, δεν είναι μια απόφαση που μπορεί να ληφθεί αμέριμνα. Άτομα που συνελήφθησαν να χρησιμοποιούν παράνομες συναλλαγματικές υπηρεσίες στην ηπειρωτική Κίνα συνήθως τιμωρούνται με πρόστιμο 30% ή περισσότερο του ποσού των χρημάτων που προσπάθησαν να μεταφέρουν. Εάν το ποσό είναι σημαντικό, όσοι παρέχουν την υπηρεσία αντιμετωπίζουν σημαντικό χρόνο φυλάκισης. Αν και η μέγιστη ποινή της ισόβιας κάθειρξης συνήθως επιβάλλεται μόνο όταν υπάρχουν σύνθετα αδικήματα όπως η δωροδοκία, οι αναφορές για ποινές που κυμαίνονται από ένα έως πέντε χρόνια είναι συχνές.

Αν και οι νόμοι περί κεφαλαίου της Κίνας δεν ισχύουν εάν βρίσκεστε σε χώρες όπως το Χονγκ Κονγκ, το Ηνωμένο Βασίλειο ή τη Σιγκαπούρη, υπάρχει κίνδυνος οι νόμιμες τράπεζες να υποψιαστούν για την πηγή κεφαλαίων.

Ένας εκπρόσωπος της Νομισματικής Αρχής της Σιγκαπούρης λέει ότι ενώ η πόλη-κράτος δεν εφαρμόζει τους ελέγχους κεφαλαίων άλλων δικαιοδοσιών, η ρυθμιστική αρχή απαιτεί από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των πρακτόρων εμβασμάτων, να εντοπίζουν και να αναφέρουν ύποπτες συναλλαγές και συμπεριφορές. Τα ιδρύματα υποχρεούνται επίσης να μετριάζουν τον κίνδυνο φήμης, νομικού και λειτουργικού κινδύνου από δραστηριότητες που επηρεάζονται από τη νομοθεσία άλλων δικαιοδοσιών.

Οι τράπεζες της Σιγκαπούρης έχουν λόγους να βρίσκονται σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο εγρήγορσης: Τον Αύγουστο οι αρχές συνέλαβαν και απήγγειλαν κατηγορίες σε 10 άτομα κινεζικής καταγωγής για μια σειρά από εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένου του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Πάνω από 2,8 δισεκατομμύρια δολάρια Σιγκαπούρης σε μετρητά και άλλα περιουσιακά στοιχεία δεσμεύτηκαν ή κατασχέθηκαν. Οι καταγγελίες αφορούν προσπάθειες διακίνησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες όπως απάτες και παράνομος τζόγος και όχι εμβάσματα.

Ξέπλυμα χρημάτων

Υπάρχει όμως μια σκοτεινή πλευρά στις πράξεις αποστολής εμβασμάτων. Για να διευθετήσουν τελικά τις ανταλλαγές μέσω hawala, οι κινεζικές υπόγειες τράπεζες χρησιμοποιούν πολλές φορές μετρητά που δημιουργούνται από εγκληματικές ομάδες μέσω δραστηριοτήτων όπως η διακίνηση ναρκωτικών, το λαθρεμπόριο τσιγάρων, η οργανωμένη παράνομη μετανάστευση και η εμπορία ανθρώπων, σύμφωνα με την NCA.

Οι βρετανικές αρχές διαπίστωσαν ότι οι λογαριασμοί Κινέζων φοιτητών χρησιμοποιήθηκαν μερικές φορές ως πίσω πόρτα για να εισέλθουν χρήματα στο νόμιμο τραπεζικό σύστημα. Η NCA εντόπισε περισσότερα από 100 άτομα που είχαν κάνει καταθέσεις μετρητών σε περισσότερους από 14.000 προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς που τηρούσαν ή δημιουργήθηκαν κυρίως από Κινέζους φοιτητές. Το ποσό των μετρητών που τοποθετήθηκαν σε αυτούς τους λογαριασμούς σε μια περίοδο 12 μηνών ξεπέρασε συνολικά τα £100 εκατομμύρια.

Τα μεγάλα διακυβεύματα της πλοήγησης σε αυτόν τον θολό κόσμο είναι ένας λόγος για τον οποίο έμπιστοι επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα έχουν αναδειχθεί ως ενδιάμεσοι. Αν και θα μπορούσε να τους κοστίσει τη σταδιοδρομία τους εάν συλληφθούν, οι ιδιώτες τραπεζίτες υπό την πίεση των πελατών μπορούν να μπουν σε μια γκρίζα ζώνη. Το Bloomberg News μίλησε με τέσσερις χρηματοδότες που συζήτησαν πώς μπορούν να γίνουν ασαφείς οι γραμμές. Ένας πρώην ιδιωτικός τραπεζίτης, ο οποίος αυτή τη στιγμή εργάζεται σε ένα γραφείο που διαχειρίζεται τις περιουσίες πολλών οικογενειών, περιγράφει πώς συμμετείχε προσωπικά στη μεταφορά χρημάτων για πλούσιους πελάτες. Ένας άλλος χρηματοδότης λέει ότι τον βοηθούν να εισάγει πελάτες σε τέτοιες υπηρεσίες, ενώ η εταιρεία του βοηθά πλούσιους Κινέζους να ιδρύσουν εταιρείες μεταβλητού κεφαλαίου – μια δομή που χρησιμοποιείται από ορισμένα επενδυτικά κεφάλαια στη Σιγκαπούρη που μπορεί να θωρακίσει την ταυτότητα των τελικών δικαιούχων από το κοινό, αν και οι ρυθμιστικές αρχές μπορούν να δουν.

Δύο άλλοι ιδιώτες τραπεζίτες σε διαφορετικές ευρωπαϊκές τράπεζες λένε ότι, ενώ δεν μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες να αποφύγουν τους ελέγχους κεφαλαίων, διαβιβάζουν στοιχεία επικοινωνίας με υπόγεια γραφεία εμβασμάτων για στενούς και έμπιστους πελάτες.

Τυπικά, κανένας από αυτούς δεν διστάζει. Η μετάδοση των συνδέσμων έχει να κάνει με το να διατηρείς ευχαριστημένους σημαντικούς πελάτες και να έχεις μελλοντικά κέρδη από νόμιμες επιχειρήσεις.

Πάνω από 6 εκατομμύρια Κινέζοι εκατομμυριούχοι

Η έκρηξη του πλούτου στην Κίνα τις τελευταίες δεκαετίες σημαίνει ότι υπάρχει άφθονη ζήτηση. Ο Όμιλος UBS, για παράδειγμα, υπολόγισε στην ετήσια έκθεση περιουσίας του ότι υπήρχαν 6,2 εκατομμύρια Κινέζοι με περιουσιακά στοιχεία άνω του $1 εκατομμυρίου στο τέλος του 2022.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για την εξαγωγή χρημάτων. Ο σύμβουλος ακινήτων Juwai IQI δήλωσε τον Αύγουστο ότι αναμένει περισσότερους από 700.000 Κινέζους να φύγουν από τη χώρα τα επόμενα δύο χρόνια. Κορυφαίοι προορισμοί για αγορά ακινήτου με βάση τις αναζητήσεις στον ιστότοπό του περιλαμβάνουν την Αυστραλία, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Σιγκαπούρη εισήγαγε φόρο ακίνητης περιουσίας 60% για ξένους αγοραστές τον Απρίλιο, γεγονός που έχει περιορίσει τη ζήτηση.

Εάν υπάρχουν περισσότερες ταμειακές ροές από την Κίνα παρά προς αυτήν, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματα εμβασμάτων με αντικατοπτρισμένες συναλλαγές και οι εταιρείες πρέπει να βρουν άλλους τρόπους για να περάσουν χρήματα από τα σύνορα. Ο περιορισμός αυτών των διαδρομών ήταν ένα μακροχρόνιο παιχνίδι γάτας και ποντικιού. Οι κινεζικές αρχές έχουν εντοπίσει απλές επιλογές, όπως η μεταφορά μετρητών σε βαλίτσες ή πορτμπαγκάζ αυτοκινήτων ή η μεταφορά στο Χονγκ Κονγκ με σκουπίδια. Ο αυξημένος έλεγχος των εξαγορών στο εξωτερικό έχει μειώσει τις ευκαιρίες για απόκτηση χρημάτων πληρώνοντας ένα διογκωμένο τίμημα για εταιρείες εκτός Κίνας. Και η καταστολή των κρυπτονομισμάτων έχει καταστήσει πολύ πιο δύσκολη τη χρήση του ψηφιακού νομίσματος ως λύση.

Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη τρόποι, όπως η δημοφιλής τεχνική γνωστή ως “smurfing”. Περιλαμβάνει τη στρατολόγηση ατόμων στην ηπειρωτική χώρα που δεν έχουν χρησιμοποιήσει τις νόμιμες ποσοστώσεις εμβασμάτων των $50.000. Χρησιμοποιώντας πολλά άτομα, τα πρακτορεία μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους και τα μικρά ατομικά επιδόματα για να διοχετεύσουν μεγάλα χρηματικά ποσά εκτός της χώρας. Οι υποθέσεις που αποκαλύπτονται από την κυβέρνηση δείχνουν ότι μερικές φορές αυτό μπορεί να φτάσει σε επική κλίμακα. Ένας άνδρας, το επώνυμο Λι, στρατολόγησε 102 άτομα για να βοηθήσει στην αποστολή 6,8 εκατομμυρίων δολαρίων Καναδά το 2020.

Περισσότερα λεφτά – μεγαλύτερα προβλήματα

Και όταν τα χρηματικά ποσά είναι ακόμη μεγαλύτερα, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα. Ένα συνηθισμένο τέχνασμα είναι να «μαγειρεύονται» συμβόλαια εισαγωγής, όπου οι λογαριασμοί πρέπει να εξοφλούνται εξωχώρια. Αυτό μπορεί να γίνει διογκώνοντας την αξία των εισαγόμενων εμπορευμάτων, με τον πωλητή στη συνέχεια να συμφωνεί να μεταφέρει τη διαφορά σε έναν ξεχωριστό υπεράκτιο λογαριασμό. Ή μπορεί να περιλαμβάνει ξεκάθαρη παραποίηση. Σε μια περίπτωση στην ανατολική πόλη Wenzhou, μια εταιρεία δημιούργησε δόλιες εμπορικές συναλλαγές ισχυριζόμενη ότι πλήρωσε $9 εκατομμύρια για εισαγωγές. Μια άλλη επενδυτική εταιρεία, στο Shenzhen, πραγματοποίησε συναλλαγές και μετέφερε σχεδόν $18 εκατομμύρια στο εξωτερικό, σύμφωνα με τις γνωστοποιήσεις της κρατικής διοίκησης συναλλάγματος.

Η αποκάλυψη αυτού του είδους των παράνομων συναλλαγών έχει γίνει κάτι σαν παιχνίδι ντετέκτιβ για εταιρείες όπως το XTransfer, το οποίο βοηθά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στο εμπόριο και εκκαθαρίζει τη συμμόρφωση με τις τράπεζες. Συνολικά, η εταιρεία χρησιμοποιεί περισσότερα από 1.000 στατιστικά στοιχεία για την αυτοματοποίηση της επαλήθευσης. Συνήθως υπάρχουν ενδεικτικά σημάδια όταν κάτι δεν πάει καλά. Προϊόντα υψηλής αξίας, όπως διαμάντια, σμαράγδια ή ηλεκτρονικά είδη μεγάλης αξίας είναι ένα κοινό τέχνασμα για δόλιες συναλλαγές. Αν υπάρχει μεγάλος ασυνήθιστα αριθμός των συναλλαγών σε έναν συγκεκριμένο πωλητή είναι ασυνήθιστα υψηλός, καθώς και από διάφορους άσχετους λογαριασμούς, αυτό είναι άλλη μια ένδειξη, σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg.

Ακόμα κι αν η μετακίνηση χρημάτων από την Κίνα γίνει πιο δύσκολη, οι ειδικοί δεν προβλέπουν καμία υποχώρηση στις συνολικές προσπάθειες. Με βάση ανεξήγητες αποκλίσεις στα τουριστικά δεδομένα – που υποδηλώνουν ότι οι Κινέζοι τουρίστες αφήνουν μετρητά στο εξωτερικό όταν ταξιδεύουν – αναμένεται να φύγουν φέτος 150 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με μια εκτίμηση.

Πηγή του Bloomberg αναφέρει ότι μετά την εποχή του Covid, οι Κινέζοι έχουν αυξημένη ζήτηση για αποστολή χρημάτων στο εξωτερικό τόσο για επαγγελματικούς όσο και για προσωπικούς λόγους, οπότε περισσότεροι θα μπορούσαν να καταφύγουν σε παράνομα κανάλια.

Εκτός από προσοδοφόρα, τα υπόγεια δίκτυα είναι εξελιγμένα, περικόπτοντας τις συναλλαγές με τρόπο γνωστό σε όποιον μετατρέπει συνάλλαγμα. Ένας τρόπος για να κερδίσουν χρήματα είναι να ζητήσουν μια πιο ακριβή ισοτιμία. Για παράδειγμα, εάν η νόμιμη ισοτιμία είναι 716 γιουάν για $100, ο διακινητής θα ζητήσει 733 γιουάν.

Ακόμη και όταν αρθούν τα lockdown Covid, οι αναμνήσεις των ακραίων περιορισμών παραμένουν. Και οι Κινέζοι ψάχνουν για εναλλακτικούς τρόπους εξαγωγής πλούτου.