ΗΠΑ: Τι βλέπουν οι οικονομολόγοι για το 2024

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τετάρτη, μετά την τελευταία συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ για τη φετινή χρονιά, ο πρόεδρος της Fed Jerome Powell, εξέφρασε μια ελαφρώς αισιόδοξη άποψη για την τρέχουσα κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας, επισημαίνοντας το γεγονός ότι ο πληθωρισμός έχει απομακρυνθεί αρκετά από τα υψηλά του επίπεδα, ενώ η ανεργία έχει παραμείνει σε χαμηλά

Ο Powell άφησε επίσης να εννοηθεί ότι η Fed εξετάζει τώρα τουλάχιστον το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων -ή, όπως το αποκάλεσε, «ανάσχεσης της περιοριστικής πολιτικής»- κάποια στιγμή στο μέλλον. Και μετά, απηύθυνε μια ανησυχητική προειδοποίηση: «Η πορεία προς τα εμπρός είναι αβέβαιη».

Societe Generale: Εξέπληξε η Fed… ήρθε η ώρα για τις «αρκούδες» του δολαρίου

Και έτσι είναι. Όπως έλεγε εξάλλου ο θρυλικός μάνατζερ του baseball, Yogi Berra, «Είναι δύσκολο να κάνεις προβλέψεις, ειδικά για το μέλλον». Κάτι που ισχύει και για τη θολή εικόνα της αμερικανικής οικονομίας το 2024.

Τι οδηγεί την αισιοδοξία

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επικρατεί αισιοδοξία για το ότι η οικονομία θα παραμείνει τόσο ανθεκτική όσο ήταν και ότι η τρέχουσα κατάσταση θα συνεχιστεί. Υπάρχουν όμως σύμφωνα με το Fast Company ορισμένα σημαντικά στοιχεία που θα μπορούσαν να περιπλέξουν αυτή την εικόνα. Πριν από ένα χρόνο, οι αναλυτές και οι ειδικοί ήταν ως επί το πλείστον πεπεισμένοι για το πώς θα έμοιαζε η επόμενη χρονιά. Όλοι πίστευαν – λανθασμένα, όπως αποδείχθηκε – ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων της Fed θα αύξαναν την ανεργία και θα οδηγούσαν την οικονομία σε ύφεση. Σήμερα, το εύρος των προβλέψεων φαίνεται μεγαλύτερο: οι προβλέψεις για το πού θα καταλήξει ο S&P 500 το 2024, για παράδειγμα, κυμαίνονται από 4.200 έως 5.500, επειδή η αβεβαιότητα, παραδόξως, μοιάζει μεγαλύτερη.

Τι οδηγεί λοιπόν την αισιοδοξία; Αρχικά τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας -το ποσοστό απασχόλησης, οι πραγματικοί μισθοί, οι επιχειρηματικές επενδύσεις, τα εταιρικά κέρδη- που βρίσκονται σε καλή κατάσταση, για ένα διάστημα πάνω από χρόνια μετά την πανδημία.

Όλες αυτές οι προβλέψεις για ύφεση το 2023 αποδείχθηκαν λανθασμένες, και η Fed μέχρι στιγμής φαίνεται να έχει πετύχει μια μυθική ομαλή προσγείωση: Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί περισσότερο από το μισό, σε περίπου 3%, χωρίς να επηρεαστεί η οικονομική ανάπτυξη, ενώ η ανεργία έχει παραμείνει κάτω από το 4% όλο το χρόνο. Πράγματι, κατά το τρίτο τρίμηνο, η αύξηση του ΑΕΠ έφτασε το 5,2% και ενώ η οικονομία έχει πιθανότατα επιβραδυνθεί από τότε, δημιούργησε άλλες 200.000 θέσεις εργασίας μόλις τον περασμένο μήνα.

Πέραν αυτού, οι πραγματικοί μισθοί για τους περισσότερους Αμερικανούς ξεπέρασαν τον πληθωρισμό το 2023, απαλύνοντας το πλήγμα που επέφεραν οι υψηλότερες τιμές. Και ενώ οι προηγούμενες εκτιμήσεις έδειχναν ότι οι λεγόμενες «πλεονάζουσες αποταμιεύσεις» που είχαν συσσωρεύσει οι Αμερικανοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είχαν εξαντληθεί ως επί το πλείστον μέχρι το καλοκαίρι, οι επικαιροποιημένες εργασίες του Γραφείου Οικονομικής Ανάλυσης αποκάλυψαν ότι, ακόμη και το φθινόπωρο, οι Αμερικανοί εξακολουθούσαν να έχουν πάνω από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια σε πλεονάζουσες αποταμιεύσεις, βοηθώντας στην ενίσχυση των καταναλωτικών δαπανών!

Οι επιχειρήσεις συνεχίζουν επίσης να επενδύουν – ο αγώνας για την τεχνητή νοημοσύνη έχει αναζωογονήσει τις επενδύσεις σε τομείς έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της τεχνολογίας, οι οποίες θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια το επόμενο έτος, ενώ ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού έχει δώσει κίνητρα για επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια στο εσωτερικό.

Οι ΗΠΑ δίνουν κι άλλα θετικά σημάδια

Οι τιμές της βενζίνης -οι οποίες έχουν τρομερά μεγάλο αντίκτυπο στο καταναλωτικό αίσθημα- έχουν μειωθεί σχεδόν 20% τους τελευταίους τρεις μήνες και βρίσκονται τώρα κάτω από τα 3 δολάρια το γαλόνι σε μεγάλο μέρος της χώρας. Τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων, αν και εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλά για τα πρόσφατα δεδομένα, έχουν μειωθεί αρκετά.

Και όπως επισημαίνει το Fast Company η χρηματιστηριακή αγορά έχει επιστρέψει σε ζωηρούς ρυθμούς τελευταία, σημειώνοντας αύξηση περίπου 20% σε σχέση με το έτος. Αυτό είναι ένα θετικό σημάδι, τόσο επειδή ενισχύει τους συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς των Αμερικανών (και συνεπώς τη διάθεσή τους), αλλά και επειδή υποδηλώνει ότι οι επενδυτές αισθάνονται καλά για τις επιχειρηματικές προοπτικές του επόμενου έτους.

Λόγοι ανησυχίας

Αν αυτά είναι όλα τα θετικά, τότε γιατί ο Powell ανησυχεί; Πρώτον, και πιο προφανές, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να επιμείνει και η Fed θα μπορούσε να αποφασίσει ότι πρέπει να επιστρέψει στην αύξηση των επιτοκίων για να τον μειώσει. Αυτό φαίνεται πολύ λιγότερο πιθανό μετά τα χθεσινά νέα από τη Fed – η πρόβλεψη συναίνεσης των μελών της είναι τώρα ότι θα υπάρξουν τρεις μειώσεις επιτοκίων το επόμενο έτος. Αλλά όπως είπε ο Powell, «η οικονομία έχει εκπλήξει τους όσους κάνουν προβλέψεις και κατά το παρελθόν».

Η δεύτερη ανησυχία αφορά το κατά πόσο ο Αμερικανός καταναλωτής θα συνεχίσει να ξοδεύει. Παρά την ισχυρή οικονομία και την εύρωστη αγορά εργασίας, οι καταναλωτές ήταν εντυπωσιακά εγκρατείς όλο το χρόνο – οι αριθμοί για το καταναλωτικό αίσθημα από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν βρίσκονται κοντά στο επίπεδο που ήταν το 2009 -στην «καρδιά» δηλαδή της Μεγάλης Ύφεσης- και σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση των NYT/Siena, το 81% των ερωτηθέντων επισήμανε ότι η οικονομία ήταν απλώς «ικανοποιητική» ή ακόμη και «κακή». Μέχρι στιγμής, όμως, αυτή η κατήφεια δεν έχει επηρεάσει ιδιαίτερα την πραγματική καταναλωτική συμπεριφορά: Οι άνθρωποι συνεχίζουν να ξοδεύουν, ακόμη και σε μη αναγκαία αγαθά.

Το ερώτημα, στην πραγματικότητα, είναι αν η δυσαρέσκεια των Αμερικανών για την οικονομία θα τους οδηγήσει στο να σκύψουν το κεφάλι και να μειώσουν τις δαπάνες τους, γεγονός που θα γύριζε την οικονομία προς τα πίσω. Είναι όμως πιθανό να συμβεί και το αντίθετο – καθώς απομακρυνόμαστε περισσότερο από τον υψηλό πληθωρισμό του 2021 και του 2022 και οι πραγματικοί μισθοί συνεχίζουν να αυξάνονται, η διάθεση των καταναλωτών θα μπορούσε να βελτιωθεί. Σε άλλη περίπτωση, υπάρχει πράγματι το ενδεχόμενο η πεποίθηση των καταναλωτών ότι η οικονομία βρίσκεται σε κακή κατάσταση, να βοηθήσει όντωςν να γίνει η πεποίθηση πραγματικότητα.

Ο ρόλος των εκλογών τον Νοέμβριο του 2024

Φαίνεται ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο Τραμπ και ο Μπάιντεν θα είναι οι υποψήφιοι των δύο κομμάτων. Ωστόσο δεν έχει κανείς ιδέα αν ο Τραμπ θα δικαστεί για κάποια από τις διάφορες ποινικές διώξεις που του έχουν ασκηθεί ή πώς η αναπόφευκτη τρέλα αυτής της εκστρατείας θα επηρεάσει τις αποφάσεις που θα λάβουν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις. Δεδομένου ότι η οικονομία τα πήγε καλά και με τον Τραμπ και τα πήγε καλά και με τον Μπάιντεν, μπορεί κάλλιστα να αποσυνδέσει τον τομέα αυτό από το αποτέλεσμα των εκλογών. Η ρευστότητα της κατάστασης σχετικά με τις εκλογές οδηγεί αναγκαστικά σε στάση αναμονής.

Τελικά, αν έπρεπε να στοιχηματίσει κανείς, το λογικό στοίχημα -το οποίο είναι, στην πραγματικότητα, αυτό που βάζει το χρηματιστήριο- είναι ότι τα σταθερά θεμελιώδη στοιχεία της οικονομίας θα τη διατηρήσουν ακμαία, και ότι όσο η ανεργία παραμένει χαμηλή και οι μισθοί συνεχίζουν να αυξάνονται, οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να ξοδεύουν και η οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται παρά τα όποια παράπονα.

Αυτό είναι το ιδανικό σενάριο: το 2024 να μοιάζει πολύ με το 2023.