Apple: Υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να την γονατίσει;

Το ξεκίνημα του 2024 ήταν μάλλον δύσκολο για τον Τιμ Κουκ, αφεντικό της Apple. Η αμερικανική εταιρεία αναγκάστηκε να αφαιρέσει χαρακτηριστικά από τα «έξυπνα» ρολόγια της, της γνωστοποιήθηκε ότι πρόκειται να τις απαγγελθούν κατηγορίες για παραβάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και συγχρόνως έχανε μερίδια αγοράς στην Κίνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά smartphone.

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω αναλυτές θεωρούν ότι οι μετοχές της Apple είναι υπερτιμημένες ενώ η Microsoft την αμφισβητεί ως η εταιρεία με τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία. Όπως σημειώνει δημοσίευμα του Economist, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η σειρά κακών ειδήσεων να συνεχιστεί την 1η Φεβρουαρίου, όταν η Apple θα ανακοινώσει τα τελευταία οικονομικά της αποτελέσματα.

Η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται όπλο στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας

Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι τα έσοδά της μόλις και μετά βίας αυξήθηκαν το τελευταίο τρίμηνο του 2023, αν αυξήθηκαν καθόλου. Ακολούθως, μία νέα… δοκιμασία έρχεται στις 2 Φεβρουαρίου καθώς η εταιρεία θα ξεκινήσει την εμπορική διάθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες της μάσκας μικτής πραγματικότητας Vision Pro.

Το συγκεκριμένο high-end gadget θα πωλείται από 3.499 δολάρια και αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα αφού εισάγει την εταιρεία σε μια εντελώς νέα τεχνολογική «πλατφόρμα» που, όπως ίσως ελπίζει η Apple, θα μπορούσε μια μέρα να αντικαταστήσει το smartphone ως τον πυρήνα της ψηφιακής εμπειρίας των καταναλωτών -και το iPhone ως την πηγή του πλούτου της κατασκευάστριας εταιρείας, σημειώνει ο Economist.

Όμως ήδη εφαρμογές ροής, όπως τα Netflix, Spotify και YouTube, έχουν ανακοινώσει ότι δεν θα είναι διαθέσιμες στη μάσκα mixed reality της Apple. Η άρνηση ίσως έρχεται γιατί όλες αυτές οι πλατφόρμες ήδη ανταγωνίζονται με τις υπηρεσίες streaming της Apple και η ανάπτυξη μιας εφαρμογής AR είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά δαπανηρή.

Προφανώς όλα αυτά δεν φέρνουν αναγκαστικά και την καταστροφή για την Apple: αν και η απειλή από τη Microsoft παραμένει, η αποτίμηση της χρηματιστηριακής αξίας της Apple επανήλθε στα 3 τρισ. δολάρια, ενώ ακόμα και αν το λανσάρισμα του Vision Pro αποτύχει, η βραχυπρόθεσμη επίδραση στα έσοδα της Apple θα είναι μηδαμινή, δεδομένης της περιορισμένης αρχικής παραγωγής του Vision Pro.

Παρ’ όλα αυτά, ο Τιμ Κουκ δεν μπορεί παρά να προβληματιστεί με τις προκλήσεις που επιφυλάσσει για την εταιρεία η νέα χρονιά. Αυτές οι προκλήσεις χωρίζονται ουσιαστικά σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: αντιμονοπωλιακά και νομικά ζητήματα, επιβράδυνση των πωλήσεων iPhone και αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις. Καμία από αυτές δεν είναι υπαρξιακή αυτή τη στιγμή. Αλλά κάθε μία από αυτές ενέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση.

Η αλλαγή πορείας

Αν και η χρηματιστηριακή αξία της Apple βρίσκεται μεταξύ των δέκα κορυφαίων εταιρειών παγκοσμίως από το 2010, μέχρι πριν από λίγα χρόνια διαπραγματευόταν σε χαμηλή αποτίμηση σε σχέση με τα κέρδη της. Θεωρούνταν ως κατασκευαστής υλικού, μια επιχείρηση που είναι πιο δύσκολο να κλιμακωθεί σε σχέση με το λογισμικό. Για μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 2010 ο δείκτης τιμής προς κέρδη, ο οποίος αποτυπώνει τις προσδοκίες των επενδυτών για τα μελλοντικά κέρδη, ήταν κάτω από 20, συγκρίσιμος με αυτόν της HPE ή της Lenovo, κατασκευαστών υπολογιστών με χαμηλή ανάπτυξη και στενά περιθώρια κέρδους. Ήταν επίσης κάτω από τον μέσο όρο των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών του δείκτη S&P 500.

Όπως σημειώνει ο Τόνι Σακονάγκι, χρηματιστής της Bernstein, αυτό άρχισε να αλλάζει γύρω στο 2019. Τα έσοδα από τον τομέα υπηρεσιών της Apple, η οποία παρέχει λογισμικό στους περίπου 1 δισ. χρήστες των συσκευών της, άρχισαν να αυξάνονται. Τα δύο μεγαλύτερα τμήματα αυτής της κατηγορίας είναι ουσιαστικά μια διαφημιστική επιχείρηση, την οποία η Bernstein υπολογίζει σε 24 δισ. δολάρια ετησίως (συμπεριλαμβανομένων περίπου 20 δισ. δολαρίων ετησίως από την Google για την ανάδειξη της μηχανής αναζήτησης ως προεπιλεγμένη επιλογή στις συσκευές της Apple), και το App Store (άλλα 24 δισ. δολάρια).

Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν επίσης το Apple Music και το Apple TV, τις πλατφόρμες streaming της εταιρείας, καθώς και μια ταχέως αναπτυσσόμενη επιχείρηση πληρωμών. Συνολικά, τα έσοδα από τις υπηρεσίες ανέρχονται σε 85 δισ. δολάρια ετησίως, ή το ένα πέμπτο των συνολικών πωλήσεων. Συγκριτικά, το 2016 συνεισέφεραν μόλις 24 δισ. δολάρια, ή το ένα δέκατο των συνολικών εσόδων.

Αυτό βοήθησε να πειστούν οι επενδυτές ότι η Apple δεν ήταν πλέον ένας απλός πάροχος υλικού. Ήταν μια πλατφόρμα λογισμικού, στην οποία μπορούσαν να προστεθούν νέοι χρήστες που πλήρωναν με μικρό επιπλέον κόστος. Αυτό σήμαινε υψηλότερα κέρδη -το μικτό περιθώριο κέρδους για το σκέλος των υπηρεσιών της Apple είναι 71%, σε σύγκριση με το 37% για τις συσκευές- και περισσότερα επαναλαμβανόμενα έσοδα.

Καθώς οι υπηρεσίες έγιναν μεγαλύτερο μέρος της επιχείρησης, η συνολική κερδοφορία της Apple διογκώθηκε επίσης, από 38% το 2018 σε 44% πέρυσι. Σε αυτό συνέβαλε επίσης το γεγονός ότι πωλούσε περισσότερα iPhone υψηλής ποιότητας και υψηλού περιθωρίου κέρδους. Όλα αυτά συνέβαλαν στην ανύψωση του δείκτη τιμής προς κέρδη της Apple σε περίπου 30, άνετα πάνω από τον μέσο όρο του S&P 500 και υψηλότερα από εκείνον της Alphabet (μητρική εταιρεία της Google), αν και εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από εκείνον της Microsoft (38) και της Amazon (72).

Νομικοί πονοκέφαλοι

Ένα σύνολο κινδύνων που θα μπορούσε να ακυρώσει την πρόοδο του δείκτη τιμής προς κέρδη Apple έχει να κάνει με τους νομικούς πονοκεφάλους της. Ορισμένοι, όπως το πρόβλημα με τις πατέντες, μοιάζουν με μικρές απειλές.

Τον Οκτώβριο η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου, μια ομοσπονδιακή υπηρεσία, αποφάνθηκε ότι η Apple παραβίασε διπλώματα ευρεσιτεχνίας που σχετίζονται με έναν αισθητήρα μέτρησης οξυγόνου και ανήκουν στην Masimo, μια κατασκευάστρια ιατρικών συσκευών. Η Apple σταμάτησε να πωλεί τα μοντέλα που περιείχαν την επίμαχη τεχνολογία. Όμως στις 18 Ιανουαρίου άρχισε να τα πωλεί ξανά, αφού απενεργοποίησε τον επίμαχο αισθητήρα.

Τα μεγαλύτερα νομικά προβλήματα της Apple έχουν να κάνουν με την επιχείρηση υπηρεσιών της. Τον Μάρτιο θα τεθούν σε ισχύ νέοι κανόνες στην ΕΕ που αναγκάζουν την Apple να επιτρέπει την εγκατάσταση εφαρμογών στις συσκευές της χωρίς να περνούν από το App Store της. Αυτό δυσχεραίνει τη δυνατότητα να χρεώνει την αμοιβή 30% που επιβάλλει στις περισσότερες αγορές εντός εφαρμογής.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το υπουργείο Δικαιοσύνης φέρεται να ελέγχει αν το smartwatch της Apple λειτουργεί καλύτερα με το iPhone από ό,τι με άλλα τηλέφωνα και γιατί η υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων της εταιρείες δεν είναι διαθέσιμη σε αντίπαλες συσκευές.

Εάν, σε μια ξεχωριστή υπόθεση κατά της Google, τα δικαστήρια συμφωνήσουν με το υπουργείο Δικαιοσύνης ότι οι συμφωνίες της για την προεπιλεγμένη αναζήτηση με τους κατασκευαστές συσκευών είναι αντί-ανταγωνιστικές, η Apple θα μπορούσε να στερηθεί περίπου 20 δισ. δολάρια ετησίως σε σχεδόν δωρεάν χρήματα.

Ως αποτέλεσμα μιας αγωγής που κατατέθηκε το 2021 από την Epic Games, έναν προγραμματιστή βιντεοπαιχνιδιών, η Apple αναγκάστηκε ήδη να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το App Store χρεώνει τους προγραμματιστές για την πώληση εφαρμογών εκεί.

Πάντως, η Apple δεν είναι ανυπεράσπιστη στις νομικές μάχες. Βρήκε γρήγορα μια λύση για τις αλλαγές που προκάλεσε η Epic στην πολιτική του App Store που της επιτρέπει να συνεχίσει να εισπράττει παχυλές χρεώσεις.

Η τελική απόφαση στην υπόθεση κατά της Google είναι πιθανότατα χρόνια μακριά. Το ίδιο ισχύει και για την αναμενόμενη υπόθεση εναντίον της Apple. Όπως συμβαίνει με πολλές αντιμονοπωλιακές υποθέσεις κατά των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, οι επενδυτές δεν φαίνεται να επηρεάζονται.

Σημαντικότερο πρόβλημα η επιβράδυνση

Η εταιρεία είναι πιο ευάλωτη στον δεύτερο τομέα ανησυχίας – την επιβράδυνση της κύριας δραστηριότητάς της. Σύμφωνα με δημοσκόπηση μεταξύ αναλυτών, η Apple πούλησε περίπου 220 εκατ. iPhone πέρυσι, δηλαδή λίγο παραπάνω από τα περισσότερα από 217 εκατ. που παρέδωσε το 2017. Το 2024 ο αριθμός μπορεί να μην είναι πολύ υψηλότερος. Για ένα διάστημα, η Apple θα μπορούσε να αντισταθμίσει την επιβράδυνση των όγκων με υψηλότερες τιμές. Αλλά η ετήσια αύξηση των εσόδων έχει υποχωρήσει στο 2% τα τελευταία δύο χρόνια, από μέσο όρο 10% μεταξύ 2012 και 2021.

Ορισμένοι αντίπαλοι προσπαθούν να «ροκανίσουν» το μερίδιο αγοράς της Apple στις high-end συσκευές, εκμεταλλευόμενοι την όρεξη των καταναλωτών για δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη (AI) τύπου ChatGPT. Η Samsung, ανακοίνωσε ήδη τη νέα της σειρά κορυφαίων smartphone με τεχνητή νοημοσύνη. Τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά θα περιλαμβάνουν φωνητική μετάφραση σε πραγματικό χρόνο και υπερτροφοδοτούμενη επεξεργασία φωτογραφιών και βίντεο.

Οι συσκευές ενδέχεται να κυκλοφορήσουν στην αγορά οκτώ μήνες πριν από τα επόμενα iPhone της Apple. Η Apple, αντιθέτως, έχει πει ελάχιστα για τα σχέδιά της σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη. «Επενδύουμε αρκετά», σημείωσε αινιγματικά ο Τιμ Κουν στην τελευταία ενημέρωση για τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας.

Η μάχη της Κίνας

Η Apple δέχεται επίσης σημαντική πίεση στην Κίνα, την πηγή του 17% των συνολικών εσόδων της. Σύμφωνα με την Jefferies, το μερίδιο της Apple στα smartphones στην ασιατική χώρα μειώθηκε πέρυσι. Εν τω μεταξύ, εκείνο της κινεζικής Huawei, αυξήθηκε κατά περίπου έξι ποσοστιαίες μονάδες.

Τον Αύγουστο η Huawei εξέπληξε τους αναλυτές -και την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία εδώ και χρόνια απαγορεύει τις πωλήσεις αμερικανικής τεχνολογίας στην εταιρεία για λόγους εθνικής ασφάλειας- λανσάροντας την πρώτη συσκευή 5G που περιείχε προηγμένα τσιπ τα οποία ήταν κινεζικής κατασκευής και όχι εισαγόμενα.

Προβληματισμός για την AI

Όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, οι ανησυχίες για την πρόοδο της Apple μπορεί να είναι υπερβολικές, αναφέρει ο Economist, επικαλούμενος αναλυτές της Morgan Stanley που επισημαίνουν ότι η εταιρεία επενδύει πράγματι αρκετά.

Τον Οκτώβριο οι ειδήμονες της εταιρείας και οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Κολούμπια κυκλοφόρησαν από κοινού ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης ανοιχτού κώδικα με την ονομασία Ferret.

Δύο μήνες αργότερα η Apple δημοσίευσε ένα έγγραφο σχετικά με το πώς τέτοια μοντέλα θα μπορούσαν να τρέξουν σε smartphones, τα οποία είναι πολύ λιγότερο ισχυρά από τα κέντρα δεδομένων που χρησιμοποιούνται συνήθως για το σκοπό αυτό.

Τον Ιανουάριο ένας Νοτιοκορεάτης μπλόγκερ τεχνολογίας ανέφερε ότι μια ενημέρωση του λειτουργικού συστήματος της Apple ενδεχομένως ήδη από τον Ιούνιο θα περιλάμβανε βελτιώσεις AI για τη Siri, τη ρομποτική βοηθό της. Οι φήμες αναφέρουν ότι η Apple σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τη δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη στη δική της μηχανή αναζήτησης.

Ο πραγματικός κίνδυνος

Η ανάλυση του Economist καταλήγει ότι η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή -και όχι μόνο λόγω της αναζωογονημένης Huawei. Τα σχέδια της Apple για μελλοντική ανάπτυξη εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχία στις αναδυόμενες αγορές, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης από όλες.

Η Apple είναι επίσης εκτεθειμένη στον κίνδυνο της Κίνας μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας. Παρά τις πολυδιαφημισμένες προσπάθειες να μεταφερθεί μέρος της παραγωγής στην Ινδία, περίπου το 90% των iPhone εξακολουθεί να κατασκευάζεται σε κινεζικά εργοστάσια. Το ίδιο ισχύει και για τους περισσότερους υπολογιστές Mac και iPad. Ο Σακονάγκι της Bernstein λέει ότι η Apple θα είναι εξαιρετικά εκτεθειμένη σε μια σοβαρή γεωπολιτική κλιμάκωση, όπως μια σύγκρουση για την Ταϊβάν, για τουλάχιστον τα επόμενα πέντε χρόνια.

Γεγονότα κοντά σε μια κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν θα μπορούσαν επίσης να πλήξουν την εταιρεία. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα αυξήσει σχεδόν σίγουρα τα εμπόδια στο εμπόριο και θα εντείνει τις σινοαμερικανικές εντάσεις.

Ακόμη και αν ο Τζο Μπάιντεν νικήσει τον Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, ούτε αυτός είναι… περιστερά έναντι της Κίνας. Η κινεζική κυβέρνηση έχει αρχίσει να αντεπιτίθεται στις αμερικανικές κυρώσεις. Έχει ήδη απαγορεύσει προϊόντα που κατασκευάζονται από την Micron, μια εταιρεία κατασκευής τσιπ από το Αϊντάχο, από ορισμένα έργα υποδομής. Τον Σεπτέμβριο εμφανίστηκαν αναφορές για απαγόρευση των προϊόντων της Apple μεταξύ κυβερνητικών αξιωματούχων. Αν και οι αρχές διέψευσαν αργότερα τους ισχυρισμούς, το επεισόδιο έθεσε τους επενδυτές σε νευρικότητα.

Κάθε κινεζική ενέργεια που πλήττει την Apple στην Κίνα θα πλήξει και την Κίνα. Η Apple λέει ότι 3 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται στην αλυσίδα εφοδιασμού της. Πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους είναι Κινέζοι. Ένας αναλυτής παρομοιάζει τη θέση της Apple απέναντι στην κυβέρνηση της Κίνας με «αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή», δηλαδή το δόγμα που ίσχυε σε περίπτωση πυρηνικού ολοκαυτώματος την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.