Ακρίβεια: Συρρικνώνει (και) τα πασχαλινά αυγά – Ο ρόλος των τιμών του κακάο

Όποιος ανοίξει φέτος ένα πασχαλινό αυγό μπορεί να παρατηρήσει δύο πράγματα: όχι μόνο θα είναι πολύ πιο ακριβό, αλλά θα είναι και μικρότερο – και τα δύο σε σχέση μόλις με την περσινή χρονιά, καθώς τα μεγέθη βαίνουν μειούμενα και τοι τιμές κινούνται αντιστρόφως ανάλογα.

Και δεν είναι μόνο τα πασχαλινά αυγά που γίνονται μικρότερα και ακριβότερα. Ο λεγόμενος «πληθωρισμός της απληστίας» πλήττει τις οικονομίες και τους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο και προκαλεί την οργή των πολιτικών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

ΗΠΑ: Πυρά Μπάιντεν κατά πολυεθνικών για το shrinkflation

Αντιδράσεις

Ήδη τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επέκρινε τις εταιρείες για την «υπερτιμολόγηση» και τη σμίκρυνση των προϊόντων τους στην ομιλία του για την κατάσταση του Έθνους, λέγοντας ότι «οι εταιρείες σνακ πιστεύουν ότι οι καταναλωτές δεν θα το προσέξουν όταν τους χρεώνουν το ίδιο ποσό για την ίδια συσκευασία – αλλά με λιγότερο προϊόν μέσα».

Στη συνέχεια έβαλε στο στόχαστρο τα Snickers, λέγοντας ότι υπάρχουν πλέον μπάρες με «10% λιγότερο Snickers». Η Mars, η κατασκευάστρια εταιρεία των Snickers, αρνήθηκε τον ισχυρισμό.

Ο γερουσιαστής των ΗΠΑ Μπομπ Κέισι πρότεινε έναν νόμο για την πρόληψη του shrinkflation, κερδίζοντας την υποστήριξη του Μπάιντεν, ο οποίος θα προσπαθήσει να περιορίσει την πρακτική αυτή εν μέσω της αντίληψης του κοινού ότι οι εταιρείες χρησιμοποιούν τον υψηλό πληθωρισμό για να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους.

Στη Γαλλία, ο υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λε Μερ αποκάλεσε τον συρρικνωμένο πληθωρισμό «απάτη» που βλάπτει τους καταναλωτές. Η χώρα έχει ζητήσει την έγκριση της ΕΕ για έναν προτεινόμενο νόμο που θα απαιτεί από τα σούπερ μάρκετ να επισημαίνουν τα προϊόντα στα οποία ο όγκος έχει μειωθεί κατά ένα ορισμένο ποσό.

Ηθική τιμολόγηση

«Οι καταναλωτές περιμένουν αποφάσεις για τιμολόγηση με ηθικό τρόπο», δήλωσε στους FT ο Τζον Χάμπτμαν, ιδρυτής της εταιρείας Price Dimensions, ειδικού στο λιανικό εμπόριο ειδών παντοπωλείου. «Όταν βλέπουν ένα προϊόν για το οποίο η ποσότητα έχει μειωθεί και η τιμή είναι η ίδια, δίνει την εντύπωση ότι κάτι είναι ύπουλο. Ο κόσμος σκέφτεται: “Θεέ μου, κάποιος προσπαθεί να με εκμεταλλευτεί”».

Μια έκθεση για το shrinklfation που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο από το γραφείο του Κέισι περιλάμβανε στοιχεία του Γραφείου Στατιστικής Εργασίας που έδειχναν ότι τα σνακ, οι καραμέλες, οι τσίχλες και τα παγωτά ήταν μεταξύ των κατηγοριών τροφίμων που επηρεάστηκαν περισσότερο από το φαινόμενο. Εκτός κατηγορίας τροφίμων, υπήρξαν και άλλα προϊόντα, όπως τα είδη καθαρισμού, που επλήγησαν επίσης.

Μετακύλιση κόστους

Την ίδια στιγμή το ιστορικό ράλι στις τιμές του κακάο σημαίνει ότι οι κατασκευαστές σοκολάτας είναι ιδιαίτερα πιθανό να στραφούν στη συρρίκνωση ως μέσο μετακύλισης του κόστους. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το κακάο στη Νέα Υόρκη εκτινάχθηκαν πάνω από το ορόσημο των 10.000 δολαρίων ανά τόνο αυτή την εβδομάδα, υπερδιπλασιάζοντας τις τιμές τους από την αρχή του έτους και τριπλασιάζοντας τις τιμές τους από τον Μάιο του 2023.

Οι κακές καιρικές συνθήκες και οι ασθένειες στην κύρια περιοχή καλλιέργειας κακάο στη Δυτική Αφρική έχουν επιδεινώσει τα βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα του κλάδου, από τη γήρανση των δέντρων και τη χρόνια υποεπένδυση μέχρι την κλιματική αλλαγή. Αυτό μείωσε τις αποδόσεις των καλλιεργειών και βύθισε τις παγκόσμιες προμήθειες κόκκων κακάο σε ένα τρίτο έτος έλλειψης.

Ο αναλυτής της BNP Paribas Μαξ Γκάμπορτ επισήμανε ότι ένας νέος νόμος της ΕΕ που αποσκοπεί στην απαγόρευση της πώλησης κόκκων κακάο που καλλιεργούνται σε περιοχές αποψίλωσης των δασών, προσθέτει επίσης ένα «διαρθρωτικό κόστος»” στο σύστημα.

Οι παραγωγοί σοκολάτας κατάφεραν ως επί το πλείστον να μετακυλήσουν το κόστος στους καταναλωτές μέσω αδιάκοπων αυξήσεων των τιμών. Οι επενδυτές έχουν απογοητευτεί από ορισμένες εταιρείες ζαχαρωδών και ζαχαροπλαστικής, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής σοκολατοβιομηχανίας Hershey, η οποία δυσκολεύεται να αντισταθμίσει την αύξηση του κόστους της.

Ωστόσο, ορισμένες σοκολατοβιομηχανίες υψηλής ποιότητας έχουν επωφεληθεί από την άνοδο του κόστους των βασικών προϊόντων. Η ελβετική σοκολατοποιία Lindt ανακοίνωσε αύξηση των πωλήσεων κατά 10% για το σύνολο του έτους, το τρίτο έτος διψήφιας αύξησης.

«Οι υψηλότερες τιμές των εμπορευμάτων είναι καλές για τις εταιρείες με πολύ ισχυρή τιμολογιακή δύναμη», σχολίασε ο Μπρούνο ο Μπρούνο Μοντέιν, αναλυτής της Bernstein. Ανέφερε, δε, πως η πρόσφατη παγκόσμια αύξηση των τιμών της Lindt κατά μόλις 5% θα ήταν αρκετή για να διατηρήσει τα περιθώρια κέρδους της φέτος.

Αντικατάσταση

Ορισμένοι κατασκευαστές σοκολάτας προσπαθούν να αντικαταστήσουν τα συστατικά για να μειώσουν το κόστος. Για τις συμπαγείς πλάκες σοκολάτας, ειδικά αυτές με καθορισμένο ποσοστό κακάο, αυτό είναι δύσκολο. Αλλά για άλλα προϊόντα, όπως τα μπισκότα με επικάλυψη σοκολάτας, οι εταιρείες μπορούν να αντικαταστήσουν το λίπος του κακάο με μια ένωση που περιλαμβάνει ένα φυτικό έλαιο, το οποίο είναι «ένα κλάσμα του κόστους», σύμφωνα με τον Άντριου Μοριάρτι της Mintec.

«Γνωρίζουμε με βεβαιότητα από ορισμένους εμπόρους με τους οποίους μιλάμε, ότι τα ερωτήματα των πελατών τους για συμμίξεις αντί για σοκολάτα αυξάνονται», είπε στους FT. Άλλες αντικαταστάσεις περιλαμβάνουν τη χρήση φθηνού γάλακτος σε σκόνη αντί του ακριβότερου άνυδρου λίπους γάλακτος.

Οι καταναλωτές μπορούν επίσης να περιμένουν να δουν περισσότερη λευκή σοκολάτα στα ράφια των σούπερ μάρκετ φέτος. Η επανακυκλοφορία της Wispa από την Cadbury προέκυψε μετά από μια έλλειψη κόκκων κακάο το 2007 και το 2008 που άφησε τα αποθέματα χαμηλά.

Οι τακτικές αυτές δεν περνούν απαρατήρητες από τους καταναλωτές. Η άνοδος των τιμών τελικά συμπιέζει τις πωλήσεις, δήλωσε ο Μοριάρτι. «Το πόσα θα προλάβουν να “περάσουν” οι σοκολατοβιομηχανίες στα προϊόντα τους, εξαρτάται από το πότε οι καταναλωτές θα πουν “όχι, θα αγοράσω κάτι άλλο”».

Ο Ζιλ Ρουβιέρ από το Syndicat du Chocolat, το γαλλικό βιομηχανικό όργανο που εκπροσωπεί 70 μάρκες, συμπεριλαμβανομένων των σοκολατοποιών Nestlé, Ferrero και Lindt, εξήγησε ότι «οι παραγωγοί κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από την αύξηση του κόστους. Ενώ οι τιμές του κακάο αυξήθηκαν περισσότερο από 130% μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Φεβρουαρίου 2024, το κόστος των προϊόντων σοκολάτας στα γαλλικά σούπερ μάρκετ αυξήθηκε μόλις 11% το 2023».

Ωστόσο, ο πλήρης αντίκτυπος των σημερινών τιμών του κακάο δεν έχει ακόμη διαχυθεί στους σοκολατοποιούς. «Ρεαλιστικά, το Πάσχα θα είναι πιο ακριβό φέτος», δήλωσε ο Μοριάρτι, «αλλά η τιμή της σοκολάτας για το υπόλοιπο του έτους, θα είναι απλώς στα ύψη».