Ζητήματα δικαιοδοσίας σε περιπτώσεις παροχής εγγυήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο

Τι είδους διαφορές γεννώνται όταν το Ελληνικό Δημόσιο παρέχει εγγυήσεις για την εξασφάλιση δανείων πιστωτικών ιδρυμάτων σε επιχειρήσεις; Πρόκειται, άραγε, για διαφορές ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου; Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκε το Συμβούλιο Επικρατείας με πρόσφατη απόφαση να δώσει απαντήσεις (ΣτΕ Δ’ 7μ 2434/2023).

Με την παροχή της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου (κατά τον ν. 2322/1995), η οποία έχει σκοπό την εξασφάλιση δανείων πιστωτικών ιδρυμάτων σε επιχειρήσεις, γεννάται παρεπόμενη ενοχή, η φύση της οποίας καθορίζεται βάσει της κύριας έννομης σχέσης του δανείου.

Εφ’ όσον η σχέση του δανείου διέπεται καθ’ ολοκληρίαν από το ιδιωτικό δίκαιο, την ίδια φύση έχει και κάθε απαίτηση απορρέουσα από την παρεπόμενη σχέση της εγγύησης, όπως οι εξ αναγωγής απαιτήσεις του Δημοσίου, το οποίο υπεισέρχεται μετά την κατάπτωση της εγγύησης στη θέση του δανειστή, κατά του πρωτοφειλέτη και των τυχόν συνεγγυητών του.

Η φύση των δικαστικών διαφορών που ανακύπτουν στο πλαίσιο κάθε έννομης σχέσης που χαρακτηρίζεται ως «εγγύηση» εξαρτάται αποκλειστικά από τη φύση της κύριας έννομης σχέσης, την οποία εξασφαλίζει η εγγύηση, και όχι από τον σκοπό στον οποίο αποβλέπει η χορήγηση της εγγύησης. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εγγύηση χορηγήθηκε ως μορφή κρατικής ενίσχυσης προς επιχειρήσεις δεν ασκεί επιρροή σε σχέση με τη φύση της διαφοράς. Επομένως, στο πλαίσιο της διαφοράς που ήχθη ενώπιον του ΣτΕ κρίθηκε ότι, η διαφορά είναι ιδιωτική, υπαγόμενη στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων.

Τούτων δοθέντων, αρμόδια δικαστήρια για την υποβολή τυχόν προδικαστικών ερωτημάτων στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα έχοντα αρμοδιότητα για την εκδίκαση της διαφοράς στο πλαίσιο της δικαιοδοσίας τους. Προδικαστικό ερώτημα, την υποβολή του οποίου ζήτησαν οι διάδικοι, από δικαστήριο στερούμενο δικαιοδοσίας θα ήταν προδήλως υποθετικής φύσεως σε σχέση με την έκβαση της δίκης. Κατόπιν τούτων, το Ανώτατο Ακυρωτικό επέλυσε το ζήτημα δικαιοδοσίας υπέρ των πολιτικών δικαστηρίων και απέρριψε ως απαράδεκτο το ένδικο βοήθημα.