ING: Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία θα συνεχίσουν να «λάμπουν» και το 2025

Μια χριστουγεννιάτικη… ταινία, το «Love, Actually», επικαλείται η ING στο outlook του 2025 για να θυμίσει ότι ο κόσμος τη νέα χρονιά θα περιστραφεί γύρω από την οικονομία. «Economics, actually», επιγράφει ο Carsten Brzeski, προσπαθώντας να σκιαγραφήσει το σκηνικό του 2025, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να ξαναμπεί στον Λευκό Οίκο, η Ευρώπη συνεχίζει να παλεύει με τη στασιμότητα και οι συγκρούσεις συνεχίζουν να μαίνονται. Αλλά όπως την ταινία, οι παγκόσμιες οικονομίες πρέπει πραγματικά να προχωρήσουν.

Saxo Bank: Οι «εξωφρενικές» προβλέψεις για το 2025 – Τα χειρότερα σενάρια για τον κόσμο

Σύμφωνα με τον Brzeski, τα τελευταία πέντε χρόνια, κάθε έτος έχει φέρει αρκετή οικονομική και πολιτική δράση. Το 2024 δεν ήταν διαφορετικό. Είχαμε έναν αριθμό ρεκόρ εκλογών όπου βλέπουμε την άνοδο του λαϊκισμού, οι κεντρικές τράπεζες άλλαξαν κατεύθυνση και μείωσαν τα επιτόκια, υπενθυμίζοντας ότι υπάρχουν, πράγματι, τόσο κυκλικά όσο και διαρθρωτικά στοιχεία στην ανάπτυξη.

Το 2024, μάθαμε επίσης πολλά. Στην Κίνα, η διόρθωση μιας φούσκας ακινήτων απαιτεί πραγματικά χρόνια, όχι μήνες. Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός μπορεί να μειωθεί, αλλά το κόστος μπορεί να παραμείνει υψηλό. Και αυτό το κόστος ζωής μπορεί να καθορίσει τις εκλογές, όχι την αύξηση του ΑΕΠ ή την ταχύτητα δημιουργίας θέσεων εργασίας. Δεν είναι πια «η οικονομία, ηλίθιε», αλλά «πληθωρισμός, ηλίθιε».

Το μάθημα

Ακολουθεί ένα ακόμη μάθημα κατά τον Brzeski: είναι πολύ καλό για τους κεντρικούς τραπεζίτες να χαϊδεύουν τους εαυτούς τους στην πλάτη επειδή διαχειρίζονται μια ήπια προσγείωση με αυξήσεις επιτοκίων, αλλά στην Ευρώπη κάτι ξέχασαν! Τη σταδιακή αποδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας. Ιδιαίτερα στη Γερμανία.

Οι μεθυστικές μέρες των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι προφανώς στην ευρωζώνη τείνουν πάντα να τελειώνουν με μια έκρηξη των δημοσίων οικονομικών – πρώτα στην Ελλάδα, τώρα στη Γαλλία – μοιάζουν σαν να ήταν πολύ καιρό πριν.

Για την ευρωζώνη: Λάμπει ακόμη ο Νότος

Η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία έχουν ξεπεράσει τη μέση ανάπτυξη της ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια, με την ING να αναμένει ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί το 2025.

Εκτίμηση 1η: Τα κράτη μέλη του Νότου θα έχουν υπεραπόδοση για πέμπτη συνεχή χρονιά

«Θυμάστε αυτό το φρικτό αρκτικόλεξο PIGS, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα κράτη μέλη της Νότιας Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) που στοχοποιηθηκαν από τις χρηματοπιστωτικές αγορές κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ;

Πώς άλλαξαν οι καιροί, αναφέρει ο Brzeski. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία έχουν ξεπεράσει τη μέση ανάπτυξη της ευρωζώνης. Και αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί και του χρόνου.

Αυτές οι χώρες έχουν λάβει σημαντικά μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων από το Ταμείο της Επόμενης Γενιάς (NextGen) σε σύγκριση με τις βόρειες αντίστοιχες χώρες και εξακολουθούν να έχουν πολλά χρήματα να ξοδέψουν.

Επιπλέον, το μερίδιο του τομέα των υπηρεσιών στο ΑΕΠ σε αυτές τις νότιες χώρες είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, κάτι που είναι ωφέλιμο καθώς η ευρωπαϊκή μεταποίηση αντιμετωπίζει προκλήσεις από τις υψηλές τιμές ενέργειας και τους επερχόμενους δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ.

Παρόλα αυτά, η Ιταλία, με μεγαλύτερη παραγωγική βάση και πιο δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση, ενδέχεται να δυσκολευτεί να συμβαδίσει με τις άλλες τρεις.

Εκτίμηση 2η: Αλλαγή της αγοράς εργασίας, μείωση της αύξησης των μισθών

Η αγορά εργασίας της ευρωζώνης είναι πιο ισχυρή από ό,τι υποδηλώνει το υποτονικό οικονομικό περιβάλλον. Με τις αγορές εργασίας να βρίσκονται ήδη υπό πίεση από την πανδημία, οι επιχειρήσεις έχουν αποθησαυρίσει εργατικό δυναμικό ενώ η παραγωγή παραμένει αδύναμη, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγικότητας.

Κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλού πληθωρισμού, οι επιχειρήσεις μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά να διατηρήσουν το πλεονάζον προσωπικό, επειδή τα κέρδη ενισχύθηκαν από την αύξηση των εσόδων λόγω των τιμών.

Ωστόσο, με τον πληθωρισμό τώρα να έχει μειωθεί και η αύξηση των μισθών να παραμένει υψηλή, η αύξηση των κερδών έχει μειωθεί γρήγορα. Καθώς το κόστος των μισθών υπερβαίνει την αύξηση των εσόδων, η δυνατότητα διατήρησης των υπαλλήλων στο μισθολόγιο δεν είναι πλέον βιώσιμη.

Οι επιχειρήσεις είναι πράγματι πιο αρνητικές στις προσλήψεις. Η ING αναμένει ότι η ανεργία θα αυξηθεί μέτρια καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025, καθώς η συσσώρευση εργασίας γίνεται πολύ πιο ακριβή. Προσθέτει επίσης την πρόσφατη τάση για υψηλότερες χρεοκοπίες, αλλά το θετικό είναι ότι θα πρέπει επίσης να βοηθήσει σε κάποια κυκλική ανάκαμψη της παραγωγικότητας.

Και η τολμηρή εκτίμηση: Δημοσιονομική σύγκλιση αλλά όχι κοινό χρηματοδοτικό εργαλείο το 2025

Οι δημοσιονομικές εντάσεις εντός της ευρωζώνης αυξάνονται γρήγορα. Η Γαλλία και η Γερμανία ακολουθούν σχεδόν εντελώς αντίθετες δημοσιονομικές πολιτικές τον τελευταίο καιρό.

Με αναλογία δημόσιου χρέους 115% του ΑΕΠ και μέσο δημοσιονομικό έλλειμμα 6% του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια, η Γαλλία χρειάζεται επειγόντως λιτότητα. Με το δημόσιο χρέος ελαφρώς πάνω από το 60% του ΑΕΠ, δημοσιονομικό έλλειμμα μικρότερο από 2% του ΑΕΠ και επενδυτικό χάσμα άνω των 600 δισ. ευρώ, η Γερμανία χρειάζεται δημοσιονομική τόνωση.

Αυτή η προσέγγιση της δημοσιονομικής πολιτικής των δύο άκρων δεν είναι βιώσιμη, με την ING να αναμένει ένα νέο είδος δημοσιονομικής σύγκλισης το 2025, με τη Γαλλία να γίνεται πιο «γερμανική» και τη Γερμανία να γίνεται πιο «γαλλική».

Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις για νέα κοινά ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά μέσα –όσο απαιτούνται– θα αναβληθούν καθώς η απλή πληρωμή των επιτοκίων του νεοεκδοθέντος ευρωπαϊκού χρέους θα απαιτούσε αλλαγές σε έναν ήδη στενό προϋπολογισμό της ΕΕ.