Economist: Τι θα συμβεί εάν οι επενδυτές συνεχίσουν να πουλάνε αμερικάνικα assets

«Παραδοσιακά» το δολάριο είναι πηγή ασφαλείας, ένα επενδυτικό καταφύγιο σε δύσκολους καιρούς, όπως και τα αμερικανικά ομόλογα. Το τελευταίο διάστημα ωστόσο, καθώς ο Τραμπ ξετυλίγει τη δασμολογική του πολιτική, προκαλεί φόβο: από την κορύφωσή του στα μέσα Ιανουαρίου, το δολάριο έχει υποχωρήσει πάνω από 9% έναντι ενός καλαθιού βασικών νομισμάτων. Τα δύο πέμπτα αυτής της πτώσης σημειώθηκαν από την 1η Απριλίου, παρόλο που η απόδοση των δεκαετών ομολόγων έχει αυξηθεί κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες.

Και σύμφωνα με ανάλυση του Economist, αυτός ο συνδυασμός αυξανόμενων αποδόσεων και πτώσης νομίσματος είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι: εάν οι επενδυτές φεύγουν ακόμη και όταν οι αποδόσεις είναι αυξημένες, αυτό πρέπει να οφείλεται στο ότι πιστεύουν ότι η Αμερική έχει γίνει πιο επικίνδυνη.

Και οι φήμες πλέον οργιάζουν ότι μεγάλοι ξένοι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων κάνουν ντάμπινγκ στα πράσινα νομίσματα.

Ο απερίσκεπτος εμπορικός πόλεμος του Τραμπ αύξησε τους δασμούς κατά περίπου δέκα φορές και δημιούργησε οικονομική αβεβαιότητα

Για δεκαετίες οι επενδυτές βασίζονταν στη σταθερότητα των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων, καθιστώντας τα θεμέλιους λίθους της παγκόσμιας χρηματοδότησης.

Το βάθος μιας αγοράς 27 τρισεκατομμυρίων δολαρίων βοηθά να γίνουν τα Treasuries καταφύγιο και το δολάριο κυριαρχεί στο εμπόριο. Το σύστημα υποστηρίζεται από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία υπόσχεται χαμηλό πληθωρισμό, και από τη στιβαρή διακυβέρνηση της Αμερικής, υπό την οποία οι ξένοι και τα χρήματά τους ήταν ευπρόσδεκτοι και ασφαλείς. Όλα αυτά ίσχυαν κάποτε…

Μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αντικατέστησε αυτές τις στιβαρές υποθέσεις με αμφιβολίες που κλυδωνίζουν τις αγορές.

Όπως επισημαίνει ο Economist, ο απερίσκεπτος εμπορικός πόλεμος του Τραμπ αύξησε τους δασμούς κατά περίπου δέκα φορές και δημιούργησε οικονομική αβεβαιότητα. Η οικονομία της Αμερικής φλερτάρει με την ύφεση, καθώς οι δασμοί σπάνε τις αλυσίδες εφοδιασμού, τονώνουν τον πληθωρισμό και τιμωρούν τους καταναλωτές.

Η βόμβα του χρέους

Αυτό συμβαίνει καθώς η ιστορικά κακή δημοσιονομική θέση της Αμερικής γίνεται ακόμη χειρότερη. Τα καθαρά χρέη ανέρχονται σε περίπου 100% του ΑΕΠ, το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 7%, ήταν εκπληκτικά υψηλό για μια υγιή οικονομία. Ωστόσο, στην προσπάθειά του να ανανεώσει και να παρατείνει τις φορολογικές περικοπές από την πρώτη θητεία του κ. Τραμπ, το Κογκρέσο θέλει να δανειστεί ακόμη περισσότερο. Στις 10 Απριλίου ενέκρινε ένα σχέδιο προϋπολογισμού που θα μπορούσε να προσθέσει 5,8 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ελλείμματα την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με την Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό.

Αυτό θα ενίσχυε το έλλειμμα κατά άλλες 2 ποσοστιαίες μονάδες και θα ξεπερνούσε τη συνδυασμένη συνολική αξία των περικοπών φόρων για την πρώτη θητεία του κ. Τραμπ, των επιπλέον δαπανών στην πανδημία του Covid-19 και των λογαριασμών τόνωσης και υποδομής του Τζο Μπάιντεν. Θα μπορούσε να διπλασιάσει τον ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια.

Αμφιβολίες

Αυτό που κάνει αυτή την οικονομική ύφεση και την απώλεια της δημοσιονομικής πειθαρχίας τόσο εκρηκτική είναι το γεγονός ότι οι αγορές αρχίζουν να αμφιβάλλουν για το εάν ο κ. Τραμπ μπορεί να κυβερνήσει την Αμερική καταλλήλως και με συνέπεια. Ο σκοτεινός, ασυνάρτητος τρόπος υπολογισμού, αποκάλυψης και καθυστέρησης των δασμών ήταν μια κοροϊδία της χάραξης πολιτικής, υπογραμμίζει ο Economist και προσθέτει: «Και πάλι, οι εξαιρέσεις και οι κλαδικοί δασμοί προωθούν την άσκηση πίεσης. Για δεκαετίες η Αμερική σηματοδοτεί προσεκτικά την αφοσίωσή της στο ισχυρό δολάριο. Σήμερα, ορισμένοι σύμβουλοι του Λευκού Οίκου μιλούν για το αποθεματικό νόμισμα σαν να ήταν ένα βάρος που πρέπει να μοιραστεί – χρησιμοποιώντας εξαναγκασμό εάν είναι απαραίτητο».

Πιέσεις στη Fed

Αναπόφευκτα, αυτό θέτει σε πίεση την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Ο κ. Τραμπ πιέζει την κεντρική τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια. Τα δικαστήρια είναι πιθανό να τον σταματήσουν να απολύει διοικητές της Fed κατά βούληση, αλλά θα είναι σε θέση να προτείνει μια ευέλικτη νέα προεδρία της Fed το 2026. Εν τω μεταξύ, άλλες πολιτικές του προέδρου -όπως η αποστολή μεταναστών χωρίς έγγραφα στο Ελ Σαλβαδόρ χωρίς ακρόαση ή η παρενόχληση δικηγορικών γραφείων που τον δυσαρεστούν, θα μπορούσαν να πλήξουν τα δικαιώματα των ξένων.

Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα ασφάλιστρο κινδύνου για τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία. Το συγκλονιστικό είναι ότι είναι επίσης εύκολο να φανταστεί κανείς μια πλήρη κρίση στην αγορά ομολόγων. Οι ξένοι κατέχουν 8,5 τρισεκατομμύρια δολάρια δημόσιου χρέους, κάτι λιγότερο από το ένα τρίτο του συνόλου. Περισσότερο από το ήμισυ αυτού κατέχεται από ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι δεν μπορούν να παρασυρθούν από τη διπλωματία ή να απειληθούν με δασμούς. Η Αμερική πρέπει να αναχρηματοδοτήσει 9 τρισεκατομμύρια δολάρια χρέους τον επόμενο χρόνο. Εάν η ζήτηση για ομόλογα εξασθενήσει, ο αντίκτυπος θα μεταφερθεί γρήγορα στον προϋπολογισμό, ο οποίος, λόγω των υψηλών χρεών και των βραχυπρόθεσμων λήξεων, είναι ευαίσθητος στα επιτόκια.

Κρίσιμες αποφάσεις

Τι θα μπορούσε να κάνει τότε το Κογκρέσο; Όταν οι αγορές κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της πανδημίας, έδρασε δυναμικά. Αλλά αυτές οι κρίσεις απαιτούσαν να ξοδέψει, όχι να επιβάλει περικοπές.  Και αρκεί μόνο να δει κανείς τη σύνθεση του Κογκρέσου και του Λευκού Οίκου για να διαπιστώσει ότι οι αγορές μπορεί να χρειαστεί να επιβάλουν πολύ πόνο προτού η κυβέρνηση μπορέσει να συμφωνήσει για το τι πρέπει να κάνει. Καθώς η Αμερική ταλαιπωρείται, το σοκ θα μπορούσε να εξαπλωθεί από τα ομόλογα στο υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα, προκαλώντας χρεοκοπίες και εκρήξεις των hedge funds.

Αυτό είναι το είδος της συμπεριφοράς που θα περίμενε κανείς σε μια αναδυόμενη αγορά.

Η Fed, από την πλευρά της, θα αντιμετώπιζε ένα οδυνηρό δίλημμα. Θα μπορούσε να αγοράσει περιουσιακά στοιχεία για να σταθεροποιήσει το πλοίο. Αλλά δεν θα ήθελε να φαίνεται ότι εκμεταλλεύεται το χρέος μιας αναξιόπιστης κυβέρνησης – μια κίνηση ιδιαίτερα επικίνδυνη όταν ο πληθωρισμός είναι υψηλός. Θα μπορούσε να επιτύχει την ισορροπία μεταξύ δανεισμού έκτακτης ανάγκης και νομισματικής χρηματοδότησης; Και αν δεν διέσωζε τον κ. Τραμπ, θα ενέκρινε να δανείζει δολάρια σε ξένες κεντρικές τράπεζες που δεν διαθέτουν ρευστότητα, όπως κάνει συνήθως σε μια κρίση;

Ένα νόμισμα είναι τόσο καλό όσο η κυβέρνηση που το υποστηρίζει. Όσο περισσότερο το πολιτικό σύστημα της Αμερικής αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει τα ελλείμματά του ή φλερτάρει με χαοτικούς ή μεροληπτικούς κανόνες, τόσο πιο πιθανό θα είναι μια αναταραχή που θα ωθήσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα στο άγνωστο.

Τραγωδία

Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, ο περιορισμένος ρόλος του δολαρίου θα ήταν τραγωδία για την Αμερική. Είναι αλήθεια ότι ορισμένοι εξαγωγείς θα επωφεληθούν από ένα ασθενέστερο νόμισμα. Αλλά η υπεροχή του δολαρίου μειώνει το κόστος κεφαλαίου για όλους, από τους αγοραστές πρώτης κατοικίας έως τις εταιρείες με blue chip.

Δαγκώνοντας το χέρι που σε ταΐζει

Ο κόσμος θα υποφέρει επειδή το δολάριο δεν έχει κάτι ισάξιο,  απλώς ωχρές απομιμήσεις. Το ευρώ υποστηρίζεται από μια μεγάλη οικονομία, αλλά η ευρωζώνη δεν παράγει αρκετά ασφαλή περιουσιακά στοιχεία. Η Ελβετία είναι ασφαλής αλλά μικρή. Η Ιαπωνία είναι μεγάλη, αλλά έχει τα δικά της τεράστια χρέη. Ο χρυσός και τα κρυπτονομίσματα στερούνται κρατικής υποστήριξης. Καθώς οι επενδυτές δοκίμαζαν ένα περιουσιακό στοιχείο και μετά ένα άλλο, το κυνήγι της ασφάλειας θα μπορούσε να επιφέρει αποσταθεροποιητική άνθιση και πτώση. Το σύστημα του δολαρίου δεν είναι τέλειο, αλλά παρέχει το σταθερό έδαφος πάνω στο οποίο οικοδομείται η σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Όταν οι επενδυτές αμφιβάλλουν για την πιστοληπτική ικανότητα της Αμερικής, αυτά τα θεμέλια κινδυνεύουν να κλονιστούν, καταλήγει ο Economist.