Brain drain: Επιστολή διαμαρτυρίας 875 επιστημόνων στην κυβέρνηση

Μια επιστολή διαμαρτυρίας που θίγει τα κακώς κείμενα στο χώρο της εκπαίδευσης και της έρευνας, η οποία άργησε κάποιες μέρες άλλα τελικά άξιζε τον κόπο. Οι περίπου 200 επιστήμονες εκεί κοντά στον 15αύγουστο έγιναν 875 στην πορεία, τόσοι είναι αυτοί που υπογράφουν την επιστολή διαμαρτυρίας προς το υπουργείο Παιδείας και τη αρμόδια υπουργό Σοφία Ζαχαράκη, ενώ το έγγραφο κοινοποιείται τόσο στον πρωθυπουργό, όσο και σε κορυφαίους υπουργούς της κυβέρνησης.

Κάτι δεν πάει καθόλου καλά

Κατά συνέπεια ούτε εδώ θα μπορεί να πει η κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός «δεν γνώριζα». Όταν, υποτίθεται ότι έχεις κάνει σημαία σου την διακοπή του brain drain -ουκ ολίγες οι σχετικές αναφορές κυβερνητικών στελεχών επ’ αυτού αλλά και του ίδιου του κ. Μητσοτάκη- και την ίδια ώρα αφήνεις την επιστημονική έρευνα να αργοπεθαίνει στη χώρα ακολουθώντας περίεργες διαδικασίες, τότε κάτι δεν πηγαίνει καθόλου καλά.

Όταν μάλιστα όλο αυτό πλαισιώνεται και από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, τότε το πράγμα αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς ως γνωστόν στο θέμα με την εκμετάλλευση των κονδυλίων από την Εσπερία η κυβέρνηση δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά.

Το πρόγραμμα

Το θέμα με την έρευνα και ειδικότερα το πρόγραμμα «Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας» που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους είχε γίνει γνωστό από πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα μέσα στο καλοκαίρι. Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις, στη συνέχεια άνοιξαν κι άλλα στόματα ανθρώπων που έχουν σχέση με την ακαδημαϊκή έρευνα, οι οποίοι και επιβεβαίωναν τα δημοσιεύματα αναφορικά με την τύχη της έρευνας στη χώρα μας και τους χειρισμούς της πολιτείας επ’ αυτού.

Η επιστολή διαμαρτυρίας αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα μιας πορείας που φαινόταν μάλλον από την αρχή ότι δεν θα πάει καλά. Στην επιστολή γίνεται αναφορές μεταξύ άλλων για:

• τις ουσιαστικές αστοχίες, μεταξύ των οποίων και η «Σύγκρουση συμφερόντων και απουσία μηχανισμών διασταυρούμενου ελέγχου» στην αξιολόγηση των ερευνητικών προτάσεων,
• την προχειρότητα και έλλειψη προγραμματισμού, όπως το γεγονός ότι το χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης πρόγραμμα «Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας» ήταν γνωστό από το 2021 αλλά «έτρεξε» (πανικόβλητο!) τώρα,
• την καταπάτηση κάθε έννοιας δεοντολογίας σχεδόν σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αξιολόγησης.

Πρόβλημα αξιοκρατίας

Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι υπογράφοντες για την επιστολή τους: «δεν είναι προϊόν δυσαρέσκειας για την μη χρηματοδότηση μεμονωμένων προτάσεων. Αντιθέτως, αποσκοπεί στην ανάδειξη ενός πολύ σοβαρού συστημικού προβλήματος που απειλεί τη θεμελιώδη αξία της αξιοκρατίας, τις θεμελιώδεις αρχές επιστημονικής αξιολόγησης, και υπονομεύει την αριστεία» και προς επίρρωση των λόγων τους προσθέτουν: «Ενδεικτικό αυτών είναι το γεγονός πως προτάσεις συναδέλφων οι οποίοι έχουν αριστεύσει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ., με τρέχουσες βραβεύσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, ERC), έλαβαν βαθμολογίες πολύ κάτω της βάσης ως και τις χαμηλότερες βαθμολογίες στο πλαίσιο του έργου «Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας»».

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην επιστολή γίνεται μεταξύ άλλων λόγος για ελλιπή στελέχωση της Επιτροπής Αξιολόγησης, απουσία επιστημονικής εκπροσώπησης της Επιτροπής σε βασικά θεματικά πεδία, αξιολογήσεις χωρίς επαρκή τεκμηρίωση, εσφαλμένη ή αυθαίρετη χρήση αξιολογικών κριτηρίων κ.α.

Επιπλέουν οι επιστήμονες με την επιστολή τους ζητούν την ανάκληση των προσωρινών πινάκων/αποτελεσμάτων αξιολόγησης και τη σύσταση νέων, ανεξάρτητων επιτροπών επαναξιολόγησης των προτάσεων ανά επιστημονικό πεδίο, με τη συμμετοχή εξειδικευμένων επιστημόνων (συμπεριλαμβανομένων επιστημόνων του εξωτερικού), με διαφανείς διαδικασίες και τεκμηριωμένες αξιολογήσεις.

Πηγή: In.gr