Είναι εφικτός ένας άλλος (ψηφιακός) κόσμος;

Τις τελευταίες μέρες είδαν το φως της δημοσιότητας χιλιάδες άρθρα με αφορμή την εκλογή του Zohran Mamdani ως νέου δημάρχου της Νέας Υόρκης. Μια διάσταση που δεν έχει αναδειχθεί επαρκώς είναι οι θέσεις του για τον ρόλο της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή των πολιτών.

Το δικό του τεχνολογικό μανιφέστο περιλαμβάνει πρωτοποριακές αλλά και εφαρμόσιμες προτάσεις που στοχεύουν στην προστασία του πολίτη σε μια πόλη όπου πλέον ο αριθμός των θέσεων εργασίας τεχνολογίας στη Νέα Υόρκη έχει ξεπεράσει πλέον τον αριθμό εργαζομένων στη Wall Street.

Το ενδιαφέρον του για τα θέματα αυτά δεν είναι ευκαιριακό: ως νομοθέτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης, ο Mamdani υποστήριξε νόμους για την προστασία των πολιτών από τα deepfakes και την επέκταση της δωρεάν πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε όσους βρίσκονται σε προσωρινή στέγαση.

Μια από τις βασικές του θέσεις αφορά την πλήρη εφαρμογή της ψηφιακής συνδεσιμότητας για όλους τους κατοίκους της πόλης και την διασφάλιση του δημοσίου ελέγχου της οπτικής ίνας (City-owned open-access fiber network).

Ένα τέτοιο αίτημα θα ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο την ψηφιακή πλατφόρμα συμμετοχικού προϋπολογισμού (ParticipatoryBudgeting) -προϊόν των κινημάτων M15 και Occupy- μέσω της οποίας χιλιάδες Νεοϋορκέζοι καταθέτουν προτάσεις για το πως πρέπει να αξιοποιηθεί μέρος του προϋπολογισμού της πόλης.

Ο Μαμντάνι προτείνει επίσης τον περιορισμό της τεχνολογίας αστυνομικής (βιομετρικής κυρίως) επιτήρησης αρχής γενομένης από τα σχολεία και κοινωνικές δομές αλλά και των πρακτικών αλγοριθμικής ‘επίβλεψης’ των εργαζομένων από τις ψηφιακές πλατφόρμες. Η προστασία των δικαιωμάτων των 80,000 deliveristas που εργάζονται υπό ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες στους δρόμους της πλουσιότερης πόλης στον κόσμο αποτελεί βασικό πυλώνα των θέσεων του.

Ο Mamdani έχει υποσχεθεί να βάλει φρένο στα ‘επιθετικά’ οικονομικά μοντέλα που κυριαρχούν στον χώρο του food delivery και να αυστηροποιησει τις προϋποθέσεις αδειοδότησης αυτών των πλατφορμων. Επιπλέον έχει δεσμευτεί να βελτιώσει τις σχετικές υποδομές για να μεγιστοποιήσει την ασφάλεια αυτών των εργαζομένων μέσω και της δημιουργίας ειδικών χωρών (Street Deliverista Hubs) οπου θα μπορούν να ξεκουράζονται και να προστατεύονται από τα ακραία καιρικα φαινόμενα.

Μια βασική του θέση αφορά επίσης τους περιορισμούς χρήσης από τους ιδιοκτήτες ακινήτων των περίφημων PropTech  εφαρμογών που αυτοματοποιουν τις εξώσεις, εντείνουν την έλλειψη διαφάνειας στην τιμολόγηση ενοικίων και εμπορευματοποιούν τα προσωπικά δεδομένων των ενοικιαστών.

Όταν ο Μαμντάνι αναλάβει τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, το έργο του δεν θα είναι καθόλου εύκολο.  Θα έχει όμως μια μοναδική ευκαιρία να μετατρέψει την οικονομική πρωτεύουσα του πλανήτη σε μια πόλη-πρότυπο σε θέματα δημοσίων ψηφιακών υποδομών όπου η τεχνολογία θα λογοδοτεί και θα υπηρετεί τους πολίτες και δεν θα αναπληρώνει αλλά θα ενισχύει τις δημόσιες αρχές.

Εάν αυτό το πολιτικό πείραμα καρποφορήσει, θα έχει δημιουργήσει ένα μοναδικό ιστορικό προηγούμενο τόσο για την ίδια την κοινωνικοποιηση της χρήσης της ΤΝ όσο και για το πάγιο αίτημα αλγοριθμικής δικαιοσύνης δίνοντας μια ηχηρή απάντηση σε οσους θεωρούν τον κυρίαρχο τεχνολογικό μοντέλο ανίκητο.

O Δρ. Μιχάλης Kρητικός είναι Κύριος Ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Επίκουρος Καθηγητής σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης και Ψηφιακής Μετάβασης στη Σχολή Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών και συγγραφέας του βιβλίου Ethical AI Surveillance in the Workplace.