Ευρώπη: Γιατί όλο και περισσότεροι Αμερικανοί μεταναστεύουν στην Ευρώπη

Παλαιότερα οι Αμερικανοί ταξίδευαν στην Ευρώπη για να διασκεδάσουν, να την γνωρίσουν και να ρουφήξουν αυτό που γι’ αυτούς ήταν μια άλλη πιο παλαιά κουλτούρα. Πλέον, όμως, υπάρχει ένα άλλο είδος που δεν έρχεται για να απολαύσει την γηραιά ήπειρο, αλλά για να ξεφύγει από τον νέο κόσμο. «Δεν ήξερα τι θα μου συνέβαινε στη Γαλλία», είπε ο Τζέιμς Μπάλντουιν, ένας μαύρος συγγραφέας.

Περισσότεροι Αμερικανοί μετακομίζουν στην Ευρώπη τον τελευταίο καιρό και πολλοί είναι φυγάδες και όχι περιηγητές. Τα στατιστικά στοιχεία δεν είναι σαφή, καθώς οι κυβερνήσεις δυσκολεύονται να παρακολουθούν τους αλλοδαπούς κατοίκους. Αλλά σε ορισμένες χώρες η τάση είναι σαφής. Σύμφωνα με τον Economist, το 2013-2022 ο αριθμός των Αμερικανών στην Ολλανδία αυξήθηκε από περίπου 15.500 σε 24.000, στην Πορτογαλία τριπλασιάστηκε σε σχεδόν 10.000 και στην Ισπανία αυξήθηκε από περίπου 20.000 σε σχεδόν 34.000. Σε άλλα μέρη, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και οι σκανδιναβικές χώρες, ο αριθμός αυξήθηκε μέτρια ή παρέμεινε σταθερός. Η Βρετανία πιστεύει ότι ο αριθμός των Αμερικανών αυξήθηκε από 137.000 το 2013 σε 166.000 το 2021 (η τελευταία εκτίμηση).

Το φόβητρο Τράμπ

Εν τω μεταξύ, όλο και περισσότεροι Αμερικανοί λένε ότι θέλουν να φύγουν από τη χώρα τους. Λίγοι από αυτούς που υποσχέθηκαν να αποχωρήσουν εάν ο Ντόναλντ Τραμπ εκλεγόταν το 2016 το έκαναν στην πραγματικότητα. Όμως, η δημοκοπική Gallup διαπίστωσε το 2018 ότι το ποσοστό των Αμερικανών που δήλωσαν ότι θα ήθελαν να μετακομίσουν μόνιμα σε άλλη χώρα είχε αυξηθεί από 11% επί Μπαράκ Ομπάμα σε 16% επί Τραμπ, ενώ μέχρι το 2022 ήταν 17%, παρά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν. Μια έρευνα του YouGov πέρυσι διαπίστωσε ότι όσοι σκέφτονταν να μεταναστεύσουν ήταν κυρίως φιλελεύθεροι.

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι συντηρητικοί είναι λιγότερο πιθανό να πουν ότι θέλουν να φύγουν από τη χώρα τους. Και το ποσοστό παραμένει μικρό: μερικές δεκάδες χιλιάδες μετανάστες από έναν πληθυσμό 330 εκατομμυρίων. Αλλά πολλοί πρόσφατοι εμιγκρέδες λένε ότι έφυγαν εν μέρει λόγω απελπισίας για το που πάνε οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Καρολάιν Μπέρινγκερ, πρώην βοηθός της Νάνσι Πελόζι, ηγέτης τότε των Δημοκρατικών στη Βουλή, άφησε τη δουλειά της και το 2017 μετακόμισε στο Άμστερνταμ μετά τη νίκη του κ. Τραμπ. Όπως ανέφερε στον Economist, για τους περισσότερους ομογενείς η πολιτική δεν ήταν τόσο ο λόγος που έφυγαν όσο ένας λόγος για να μην επιστρέψουν: «όχι μόνο οι εκλογές, αλλά ο συνεχής διχασμός».

Ισορροπία

Ένα δέλεαρ είναι ότι η ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι πολύ καλύτερη στην Ευρώπη. Οι Αμερικανοί εργαζόμενοι εργάζονται για 1.811 ώρες το χρόνο, οι Ευρωπαίοι μόλις 1.571. οι ξεκούραστοι Ολλανδοί μόλις 1.427. Κάποτε η Ολλανδία προσέλκυε τους Γιάνκις που ήθελαν να καπνίσουν μαριχουάνα ή να παντρευτούν συντρόφους του ίδιου φύλου. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει και το γεγονός ότι παντού μιλιούνται Αγγλικά διευκολύνει τα πράγματα για τους Αμερικανούς, οι οποίοι είναι διαβόητα κακοί στις γλώσσες: το 28% των προγραμμάτων πτυχίου στα ολλανδικά πανεπιστήμια είναι στα αγγλικά. Οι διαδικτυακές αγγελίες εργασίας απαιτούν Αγγλικά σχεδόν τόσο συχνά όσο απαιτούν ολλανδικά.

Μερικοί μετανάστες έλκονται από τα ισχυρά δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας της Ευρώπης, όπου το κόστος για ασφαλιστική κάλυψη είναι ένα κλάσμα των ποσών που απαιτούνται στις ΗΠΑ. Για άλλους, η εντεινόμενη βία για ρατσιστικούς ή άλλους λόγους, είναι ικανός λόγος να αφήσουν πίσω τους τις ΗΠΑ .

Mathilde from France shelters from the sun with an umbrella near the Colosseum during a heatwave across Italy, in Rome, Italy July 11, 2023. REUTERS/Guglielmo Mangiapne

Το δέλεαρ

Άλλοι παράγοντες είναι πιο πεζοί. Η τεράστια αύξηση της τηλεργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας έκανε πιο εφικτή τη ζωή στο εξωτερικό. Και οι ευρωπαϊκές χώρες που δελεάζουν τους περισσότερους Αμερικανούς έχουν στήσει θελκτικά πακέτα για αλλοδαπούς. Η Ολλανδία επιτρέπει στις εταιρείες να απαλλάσσουν από φόρους το 30% του εισοδήματος των ειδικευμένων ξένων εργαζομένων. Στην Πορτογαλία μια βίζα κατοικίας απαιτεί εισόδημα μόλις 150% του κατώτατου εθνικού μισθού, ή περίπου 1.100 ευρώ ($1.190) το μήνα – ένα εύκολο όριο για τους Αμερικανούς συνταξιούχους. Οι αλλοδαποί μπορούν να πληρώσουν ενιαίο φόρο 10% σε «παθητικό εισόδημα», όπως επενδύσεις ή σύνταξη. Ο ισπανικός «νόμος Μπέκαμ» προσφέρει ενιαίο φόρο 24% για το εισόδημα που αποκτάται στη χώρα. Αρκετές χώρες εισάγουν βίζα «ψηφιακών νομάδων» για ελεύθερους επαγγελματίες τεχνολογίας.

Τέτοιες συμφωνίες εξηγούν γιατί αυτά τα μέρη έχουν πολλούς μη πλούσιους Αμερικανούς ομογενείς. Άλλες χώρες στοχεύουν τους πιο πλούσιους. Η Ιταλία στοχεύει να προσελκύσει «ιδιώτες υψηλής καθαρής αξίας» αφήνοντάς τους να πληρώνουν 100.000 ευρώ ετησίως σε φόρο εισοδήματος, ανεξάρτητα από το πόσα κερδίζουν. Η Γαλλία έχει μια περίπλοκη εξαίρεση που απευθύνεται σε στελέχη ξένων επιχειρήσεων. Η Γερμανία, όμως, δεν έχει καμία.

Σπουδές

Πολλοί ταξιδεύουν για σπουδές ή δουλειά, ερωτεύονται και εγκαθίστανται. Ωστόσο, υπήρξε μια αλλαγή. Οι Αμερικανοί κάποτε ένιωσαν ότι η χώρα τους ήταν το απόλυτο έθνος μεταναστών. Το να φύγεις για οπουδήποτε αλλού φαινόταν παράξενο. Τώρα γνωρίζουν ότι η Ευρώπη έχει τα πλεονεκτήματά της: καλή υγειονομική περίθαλψη, καλύτερες μεταφορές, λιγότερη βία με όπλα, υπάρχει ρατσισμός, αλλά [είναι] πολύ λιγότερο θανατηφόρος, παρατηρεί ο Economist

Οι Αμερικανοί εξακολουθούν να είναι πλουσιότεροι από τους Ευρωπαίους. Αλλά όταν έρχονται στην γηραιάήπειρο, δεν φτάνουν πλέον ως ισότιμοι σε χώρες αριστοκρατίας και προκατάληψης. Αντίθετα, θαυμάζουν την καθολική υγειονομική περίθαλψη της Ευρώπης, την αποτελεσματική δημόσια συγκοινωνία, τη μείωση της εγκληματικότητας και τη χαμηλότερη εισοδηματική ανισότητα. Κατά κάποιο τρόπο, ζηλεύουν την ελευθερία των Ευρωπαίων.