Επίδομα προσωπικής διαφοράς και αύξηση των συντάξεων

Με το νομοσχέδιο, που παρουσίασε ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο Υπουργικό Συμβούλιο  το οποίο εγκρίθηκε και θα ακολουθήσει την διαδικασία διαβούλευσης – κατάθεσης και ψήφισης στην Βουλή, περιέχει διατάξεις που αφορούν τους συνταξιούχους ή τους προς συνταξιοδότηση πολίτες, όπως η κατάργηση της μείωσης της σύνταξης για τους συνταξιούχους που εργάζονται καθώς και θέματα απονομής σύνταξης σε επαγγελματίες ή αγρότες που οφείλουν εισφορές.

Σήμερα θα μας απασχολήσει το επίδομα προσωπικής διαφοράς και η αύξηση των συντάξεων.

Όπως είναι γνωστό από το 2023, σύμφωνα με το ν. 4387/2016, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε χρόνο οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται και ειδικά τα έτη 2023 και 2024 η αναπροσαρμογή γίνεται με ένα συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο.

Νομοθετικό Πλαίσιο για αύξηση συντάξεων

Η διαδικασία της αύξησης των συντάξεων καθώς και τα ποσοστά αύξησης προσδιορίζεται από το παρακάτω νομικό πλαίσιο:

• Ν. 4387/2016 Άρθρο 14 Αναπροσαρμογή συντάξεων προστασία καταβαλλόμενων συντάξεων
• Άρθρο 25 ΝΟΜΟΣ 4670/2020 με ισχύ την 28/2/2020
• Παρ.6 Άρθρο 51 ΝΟΜΟΣ 4921/2022 με ισχύ την 18/4/2022

Φυσικά θα υλοποιηθεί με ΚΥΑ που θα εκδοθεί για την υλοποίηση της, όπως ποσοστό αύξησης η αύξηση αυτή δεν καταλαμβάνει και τις επικουρικές συντάξεις.

Αναπροσαρμογή της σύνταξης 2024

Η αναπροσαρμογή των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου 2024 θα ανέλθει στο άθροισμα:

• Του 50% της ετήσιας μεταβολής του ΑΕΠ το 2023
• Του 50% της ετήσιας μεταβολής του πληθωρισμού το 2023

Η αύξηση των συντάξεων, που θα ισχύσει από τον Ιανουάριο του 2024, θα εφαρμοστεί τόσο στον κλάδο της Εθνικής Σύνταξης, όσο και στον κλάδο της ανταποδοτικής σύνταξης. Η γενική αύξηση δηλαδή θα συμπαρασύρει και τα δυο ποσά προς τα πάνω. Η ανταποδοτική σύνταξη είναι ένα καθαρά «προσωπικό ποσό» που εξαρτάται από τον χρόνο ασφάλισης και τις εισφορές του κάθε ασφαλισμένου.

Η αύξηση της Εθνικής Σύνταξης, ωστόσο, που είναι σταθερού ποσού για όλους θα επηρεάσει:

• τις συντάξεις που πληρώνονται σήμερα και θα αυξηθούν – όπως προβλέπει ο νόμος και έχει προαναγγελθεί από την κυβέρνηση – από 1/1/2023,
• και τις συντάξεις που θα πληρωθούν στο μέλλον, καθώς η Εθνική Σύνταξη συνιστά την βάση υπολογισμού του ποσού της σύνταξης για όλους.

Έτσι και οι συντάξεις που θα εκδοθούν από το 2024 και μετά θα έχουν αυξημένη βάση υπολογισμού, για το χρονικό διάστημα από τον Ιανουάριο του 2024 και μετά και φυσικά την αυξημένη Εθνική σύνταξη.

Για παράδειγμα, αν η αύξηση των συντάξεων οριστικοποιηθεί στο εκτιμούμενο (πίνακας 1 παρακάτω)  3,1%, τότε θα αυξηθεί:

• 3,1% η Εθνική Σύνταξη και
• 3,1% η ανταποδοτική σύνταξη.

Με αυτό το σενάριο, η Εθνική Σύνταξη θα υπολογιστεί και θα διαμορφωθεί όπως οι πίνακες που ακολουθούν:

Δηλαδή έχουμε:

Αντίστοιχα κατά τα παραπάνω θα αυξηθεί η Εθνική Σύνταξη για όσους:

• Είναι ήδη συνταξιούχοι μέχρι την 31.12.2023 και
• Δεν είναι σήμερα συνταξιούχοι και  θα βγουν στη σύνταξη από 1.1.2024 και εφεξής.

Αύξηση 3,1% (εκτιμάται) σε όλα τα μικτά ποσά

Η αύξηση του 3,1% θα χορηγηθεί σε όλα τα μικτά (ακαθάριστα) ποσά κύριων συντάξεων, σύμφωνα με το άρθρο 25 του νόμου 4670/2020 (ΣΣ γνωστός ως νόμος Βρούτση) που αναθεωρεί το άρθρο 14 του νόμου 4387/2016 (ΣΣ γνωστός ως νόμος Κατρούγκαλου) και προβλέπει ότι και οι αυξήσεις από 1/1/2024 θα γίνουν  με βάση τον πληθωρισμό και τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας και φυσικά διόρθωση του 2023 με βάση την τελική τιμή των μεγεθών πληθωρισμό και τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας 2022.

Η πλειοψηφία των συνταξιούχων θα δει αυξήσεις μικρές και μεγαλύτερες στις αποδοχές ήτοι όλοι οι συνταξιούχοι:

• που δεν έχουν προσωπική διαφορά ή
• έχουν αρνητική προσωπική διαφορά ή
• είναι νέοι συνταξιούχοι, που έλαβαν την σύνταξη μετά το 2019.

Ποιοι δεν θα λάβουν αυξήσεις

Υπάρχει σημαντικός αριθμός δικαιούχων, ανάλογα με το ύψος της προσωπικής των διαφοράς, που:

• θα εισπράξει μικρή αύξηση ή
• δεν θα λάβει αύξηση
• η όποια διαφορά, θα συμψηφιστεί με την αύξηση.

Πρόκειται για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν  θετική «προσωπική διαφορά» (δηλαδή εισπράττουν και σήμερα περισσότερα χρήματα από όσα προκύπτουν με τον νέο τρόπο υπολογισμού) ήτοι η αύξηση είναι μεγαλύτερη του 3,1% της σύνταξης τους έχουν δηλαδή υψηλή προσωπική διαφορά, η οποία θα συμψηφιστεί με τα ποσά της αύξησης, από 1/1/2024 και ουσιαστικά οι αυξήσεις αυτών  θα είναι μόνο λογιστικές.

Υπολογισμός αύξησης σύνταξης

Ο υπολογισμός αύξησης σύνταξης και πρακτικά -με πραγματικά δεδομένα- παραδείγματα.

Μετά τους παραπάνω υπολογισμούς θα προσδιοριστεί το μεικτό ποσό της αύξησης που θα λάβει ο συνταξιούχος ανάλογα με το πρόσημο και το ποσό της «προσωπικής διαφοράς».

Συνεπώς:

• οι συνταξιούχοι Α και Β που δεν έχουν προσωπική διαφορά θα λάβουν ολόκληρη την αύξηση της σύνταξης  41,31 και 49,32 αντίστοιχα,
• ο συνταξιούχος Γ αν και έχει προσωπική διαφορά, η οποία είναι μικρότερη των 10€ θα λάβει ολόκληρη την αύξηση της σύνταξης ενώ
• ο συνταξιούχος Δ του παραδείγματος αν και έχει προσωπική διαφορά θα λάβει αύξηση προ φόρου 24,32€ τον μήνα.  Αυτός θα λάβει επιδότηση προσωπικής διαφοράς των 100,00€ σύμφωνα με το Ν/Σ που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο.

Συνοπτικά, ανάλογα με την ύπαρξη θετικής ή αρνητικής ή μηδενικής προσωπικής διαφοράς, έχουμε:

Ποιοι δικαιούνται το επίδομα προσωπικής διαφοράς;

Το επίδομα προσωπικής διαφοράς αφορά αυτούς που δεν θα λάβουν αύξηση, ακριβώς λόγω της ύπαρξης προσωπικής διαφοράς στη σύνταξή τους.

Για 750.000 περίπου συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ), θα δοθεί στα τέλη Δεκεμβρίου 2023 έκτακτη οικονομική ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα:

Ο Παλαιολόγος Ι. Λιάζος είναι Οικονομολόγος – Σύμβουλος Εργασιακών & Ασφαλιστικών