Δάση: Χάνεται το στοίχημα κατά της αποψίλωσης

Η διεθνής κοινότητα δεν θα καταφέρει να κρατήσει την υπόσχεσή της να αναχαιτίσει την αποψίλωση των δασών έως το έτος 2030. Αυτή είναι η απόφανση μιας ομάδας Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και ερευνητών, έπειτα από τη θλιβερή διαπίστωση ότι τη χρονιά που πέρασε διευρύνθηκαν, αντί να συγκρατηθούν, οι απώλειες του δασικού πλούτου του πλανήτη.

Την χρονιά που πέρασε η αποψίλωση των δασών ξεπέρασε κατά 20% το επίπεδο που είχαν καθορίσει οι ειδικοί ως ανώτατο για να επιτευχθεί ο προκαθορισμένος στόχος. Περίπου 66 εκατομμύρια στρέμματα δάσους χάθηκαν. Και ένα μεγάλο μέρος εξ αυτών ήταν παρθένα τροπικά δάση.

Το 2021 οι ηγέτες περισσότερων από 100 χωρών σε γεωγραφικές περιοχές που φιλοξενούν τις μεγαλύτερες δασικές εκτάσεις του πλανήτη δεσμεύτηκαν να ανακόψουν και να αντιστρέψουν την απώλεια των δασών έως το έτος 2030. Όμως η αξιολόγηση της πορείας προς τον στόχο αυτό που δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη, αποκάλυψε ότι η αποψίλωση των δασών σε διεθνές επίπεδο αυξήθηκε σε απόλυτους αριθμούς κατά 4% το 2022. Κάτι που σημαίνει ότι η ανθρωπότητα δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο για τιμήσει τη δέσμευσή της, του 2021.

Πώς τα μεσογειακά δάση ξαναγεννιούνται από τις στάχτες τους

«Ο στόχος του 2030 δεν είναι για το θεαθήναι. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση ενός βιώσιμου κλίματος για την ανθρωπότητα», υπογραμμίζει η Έριν Μάτσον, μία από τους ειδικούς επιστήμονες που συνέταξαν και συνυπογράφουν τη μελέτη «Αξιολόγηση της Διακήρυξης για τα Δάση», που δημοσιοποιήθηκε χθες.

«Τα δάση δεν είναι μόνο βιότοποι απαραίτητοι για την αναπαραγωγή και επιβίωση του ζωικού βασιλείου. Είναι επίσης σημαντικοί ρυθμιστές του κλίματος στον πλανήτη. Λειτουργούν ως καταβόθρες που απορροφούν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες», μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).

20+ περιβαλλοντικές οργανώσεις

Η μελέτη, η οποία εποπτεύεται από περισσότερες από περισσότερες από 20 περιβαλλοντικές οργανώσεις και ερευνητικούς φορείς, προειδοποιεί για τις συνέπειες της υποβάθμισης των δασών. Ο όρος «υποβάθμιση» αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα ζημιών που πλήττουν τις δασικές εκτάσεις του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών και της απώλειας της βιοποικιλότητας, παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική υπόσταση και «λειτουργία» ενός δάσους.

«Τα δεδομένα από χρόνο σε χρόνο αλλάζουν. Επομένως οι ετήσιες παρατηρήσεις δεν οδηγούν σε απολύτως ακριβή, σε αδιάσειστα συμπεράσματα. Αλλά αυτό που μετράει, εν προκειμένω, είναι η τάση. Και αν κρίνει κανείς από την περίοδο αναφοράς 2018-2020, αβίαστα συμπεραίνει ότι οδεύουμε προς τη λάθος κατεύθυνση», τονίζει η Έριν Μάτσον.

Αχτίδα αισιοδοξίας

Η εικόνα πάντως δεν είναι εντελώς αρνητική. Περίπου πενήντα χώρες κρίνονται σε καλό δρόμο για τον τερματισμό της αποψίλωσης των δασών. Η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Μαλαισία έχουν καταγράψει «θεαματικές προσπάθειες» σε ό,τι αφορά την προσπάθεια περιορισμού της απώλειας δασών.

Ωστόσο αυτή η πρόοδος απειλείται με πολλούς τρόπους, προειδοποιεί η έκθεση. Η επιτυχία της Ινδονησίας, για παράδειγμα, συνδέεται εν μέρει με ένα μορατόριουμ που συμφωνήθηκε στη χώρα για την αποψίλωση των δασών.  Αλλά ορισμένοι φοβούνται ότι η νέα ινδονησιακή νομοθεσία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας θα μπορούσε να αποδυναμώσει αυτή τη δέσμευση και ουσιαστικά να καταργήσει το μορατόριουμ.

Στη Βραζιλία επίσης, ενώ υπάρχει ανανεωμένο ενδιαφέρον για την προστασία του Αμαζονίου, οι εταιρείες εκμετάλλευσης των δασών έχει βάλει στο μάτι ένα άλλο βασικό οικοσύστημα, τη σαβάνα Σεράντο.

Ένα μπράβο στην ΕΕ

«Η έκθεση επαινεί τους νέους κανόνες που εισήγαγε η Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο την παρεμπόδιση των εισαγωγών εμπορευμάτων που προέρχονται από την αποψίλωση των δασών. Απαιτεί όμως πιο αποφασιστική παγκόσμια δράση και τη διάθεση περισσότερων πόρων για την προστασία των δασών σε συνδυασμό με τον τερματισμό των επιδοτήσεων σε τομείς όπως η γεωργία, που οδηγούν στην αποψίλωση των δασών», σημειώνει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).

«Ο κόσμος καταστρέφει τα δάση με καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρο τον πλανήτη», προειδοποιεί ο Φραν Πράις, επικεφαλής του διεθνούς τμήματος προστασίας δασών του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF). Διότι η καταστροφή συνεχίζεται. «Από το 2021 που επιτεύχθηκε η παγκόσμια δέσμευση για την προστασία του δασικού πλούτου της γης, έχει χαθεί μια περιοχή τροπικού δάσους στο μέγεθος της Δανίας», τονίζει ο Πράις.

Εκτός COP28 τα δάση

Η δημοσίευση της έκθεσης έρχεται ένα μήνα πριν από τη διεξαγωγή της COP28, της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, που θα συγκεντρώσει στο Ντουμπάι τους ηγέτες όλου του κόσμου από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου. Ωστόσο η αποψίλωση των δασών κινδυνεύει να περάσει σε δεύτερη μοίρα στη διάσκεψη, η οποία έχει ως πρώτο θέμα στην ατζέντα των συζητήσεων τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το μέλλον των ορυκτών καυσίμων.

«Θέλουμε η προστασία του δάσους και της φύσης να συμπεριληφθεί ως προτεραιότητα στην COP28. Φοβόμαστε ότι οι συζητήσεις θα εξειδικευθούν στα θέματα της ενέργειας και θα περιοριστούν εκεί», δήλωσε στο AFP ο Φραν Πράις της WWF.