H κλιματική αλλαγή, η ατομική ευθύνη και οι ρυπογόνες ελίτ

Σύμφωνα με την πλατφόρμα Tipalti Approve, μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας -ίσως μάλιστα εντός του 2024- θα έχει προστεθεί ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος στο κλειστό κλαμπ του 1%.

Ήτοι των πιο πλούσιων ανθρώπων στον πλανήτη.

Προσώρας υπάρχουν 2.640  δισεκατομμυριούχοι στον κόσμο, σύμφωνα με το Forbes. Συνολικά η αξία τους φτάνει τα 12,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Είναι η κατεξοχήν ομάδα αυτού που πολλοί αποκαλούν «ρυπογόνα ελίτ».

Για τις μετακινήσεις τους, ακόμη και αυτές κοντινών αποστάσεων, χρησιμοποιούν τα ιδιωτικά τζετ τους.

Κάνουν ταξίδια και διακοπές με υπερπολυτελή γιοτ.

Κατέχουν στόλους πανάκριβων και συλλεκτικών αυτοκινήτων, που επίσης καταναλώνουν ορυκτά καύσιμα.

Φορούν γούνες. Η γκαρνταρόμπα τους είναι γεμάτη με δερμάτινα ρούχα και αξεσουάρ, ορισμένα προερχόμενα από εξωτικά ζώα.

Καταναλώνουν πανάκριβα κρέατα, που ακόμη μια μπουκιά τους φαντάζει άπιαστο όνειρο για το υπόλοιπο 99% και υπό βίαιη φτωχοποίηση πληθυσμό.

Έρευνες επί ερευνών καταγράφουν τις ανισότητες. Κοινωνικές, οικονομικές, αλλά και ως προς την καταφανή δυσαναλογία των ευθυνών για την επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής.

Κόντρα στις επικοινωνιακού τύπου διακηρύξεις τους και στην οικονομική στήριξη περιβαλλοντικών στόχων, οι κροίσοι του πλανήτη έχουν δυσανάλογα τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα.

Χρειάζονται 26 χρόνια για να παράξει ένα άτομο χαμηλού εισοδήματος τόσο πολύ διοξείδιο του άνθρακα, όσο ένα μέλος του πλουσιότερου 1% μέσα σε ένα χρόνο, διαπιστώνει πρόσφατη μελέτη της Autonomy: ενός ανεξάρτητου ερευνητικού οργανισμού, που εστιάζει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στο μέλλον της εργασίας και στον οικονομικό σχεδιασμό.

Αναλυτές κάνουν λόγο για τοξικές ταξικές επιπτώσεις.

Στην κορυφή αυτής της λίστας βρίσκεται, μοιραία, η χώρα με τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους στα εδάφη της: οι ΗΠΑ.

Ο πολυτελής τρόπος ζωής των πλούσιων έχει υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα, πυροδοτώντας δυσανάλογα την κλιματική κρίση

Τοξικές ανισότητες

Αρκεί κανείς να ρίξει μια ματιά στην τελευταία έκθεση World Inequality Report για να δει ότι οι εύποροι Αμερικανοί έχουν συνδυαστικά υψηλότερο αποτύπωμα άνθρακα από ό,τι άλλοι πλούσιοι στον πλανήτη.

Προς επίρρωση έρχεται τώρα νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο PLOS Climate.

«Το 40% των συνολικών εκπομπών των ΗΠΑ σχετίζεται με εισοδηματικές ροές προς το 10% των νοικοκυριών με τα υψηλότερα εισοδήματα» το 2019, αναφέρουν οι συντάκτες της.

Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst και το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας (ΝTNU).

Το 10% στο οποίο αναφέρονται αφορά νοικοκυριά που κερδίζουν τουλάχιστον 180.000 δολάρια ετησίως.

Στο δικό τους αποτύπωμα άνθρακα συνυπολογίζονται και οι ρύποι βιομηχανιών, στις οποίες έχουν επενδύσει.

Για το δε 1% των νοικοκυριών με τα υψηλότερα εισοδήματα (άνω των 500.000 δολαρίων) αυτού του τύπου οι επενδύσεις αντιπροσωπεύουν το 38-43% των ρυπογόνων εκπομπών τους.

Αποτυπώνοντας τις δυσανάλογα αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σε αυτή τη μικρή ομάδα αντιστοιχεί το 15-17% των εθνικών επιπέδων ρύπων διοξειδίου του άνθρακα στις ΗΠΑ.

Στην κορυφή ωστόσο βρίσκεται μια ακόμη πιο κλειστή ομάδα.

Αυτή του 0,1% των Αμερικανών, το εισόδημα των οποίων κυμαίνεται σε πολλά εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια δολάρια.

Εκτός από υπερ-πλούσιοι, είναι και «υπερ-ρυπαντές», επισημαίνεται στην έκθεση.

Και δη συνυπολογιζόμενων των σημαντικών επενδύσεών τους σε βιομηχανίες με χρήση άνθρακα.

Περίπου 43.200 σε σύνολο, καθένα από αυτά τα «χρυσά» νοικοκυριά υπολογίζεται ότι παράγει περίπου 3.000 τόνους ρύπων άνθρακα κάθε χρόνο.

Αυτά, ενόσω υπολογίζεται ότι θα πρέπει να εκπέμπονται λιγότεροι από 2,3 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο κάθε χρόνο, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού.

Ήτοι για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Στόχος που, όπως όπως δείχνουν τα τελευταία δεδομένα δείχνει να έχει σχεδόν χαθεί…

Τα υπερπλούσια νοικοκυριά στις ΗΠΑ παράγουν περίπου 3.000 τόνους ρύπων άνθρακα ετησίως (Photo credit: Unsplash)

Άσε τους άλλους να… πληρώνουν

Τα ιδιωτικά τζετ για παράδειγμα εκπέμπουν τουλάχιστον 10 φορές περισσότερους ρύπους από τα εμπορικά αεροπλάνα ανά επιβάτη, αναφέρει σε πρόσφατη έκθεση το Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών.

Η χρήση τους εν τω μεταξύ έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 23% από την έναρξη της πανδημίας COVID-19.

Όμως αυτά που είναι μακράν το χειρότερο περιουσιακό στοιχείο από περιβαλλοντική άποψη είναι τα υπερπολυτελή γιοτ, όπως κατέγραψε μελέτη επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα.

«Ένα σούπερ-γιοτ με μόνιμο πλήρωμα, ελικοδρόμιο, υποβρύχια και πισίνες εκπέμπει περίπου 7.020 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως», αναφέρουν.

Σήμερα υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν στα δύο τρίτα των εκπομπών ρύπων των υπερ-πλουσίων.

Κατά τα λοιπά, «κουνούν το δάχτυλο στην υπόλοιπη κοινωνία», σχολιάζει ο Πίτερ Νιούελ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ και ειδικός αναλυτής πολιτικής και πολιτικής οικονομίας περιβάλλοντος.

«Δεν νιώθουν άνετα με τους περιορισμούς που συνεπάγεται η ανάληψη συλλογικής ευθύνης για την τύχη του πλανήτη», είχε πει προ μηνών στον Guardian.

Κατά πολλούς, μεταξύ αυτών τον Γουίλ Στροντζ, διευθυντή έρευνας της Autonomy, «δεν θα υπάρξει καμία διαφορά για τον πλανήτη, εάν οι πλούσιοι -που ευθύνονται δυσανάλογα για την κλιματική αλλαγή- δεν πληρώσουν για τις επιλογές τους».

Παρ’ όλα αυτά, οι εκκλήσεις για την επιβολή φόρου άνθρακα στους πλούσιους πέφτουν στο κενό, την ώρα που η ιδέα μιας συλλήβδην επιβολής του κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος.