ΕΕ: Λάμπει διά της απουσίας της απέναντι σε όλα συμβαίνουν στην Τουρκία – Είναι πολλά αυτά που διακυβεύονται

Η Τουρκία είναι καζάνι που βράζει. Η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου εξελίσσεται στην κίνηση που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Οι δρόμοι παίρνουν φωτιά από τους διαδηλωτές που ζητούν να απελευθερωθεί ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Ο Ερντογάν αντεπιτίθεται και κάνει λόγο για «τρομοκρατία του δρόμου». Ρίχνει μαύρο σε τηλεοπτικούς σταθμούς και κόβει εκπομπές, συλλαμβάνει και απελαύνει ξένους ανταποκριτές, ενώ η αστυνομία επιτίθεται στα συγκεντρωμένα πλήθη σε μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια καταστολής μιας εξέγερσης που η χώρα έχει να δει πάνω από μια δεκαετία.

Η ΕΕ λάμπει… διά της απουσίας της απέναντι στα όσα συμβαίνουν στη γείτονα. Γιατί, τι άλλο συνιστά -αν όχι απουσία- αυτές τις ώρες η… έκκληση που απηύθυναν οι Βρυξέλλες  στην Τουρκία να «υποστηρίξει τις δημοκρατικές αξίες», μετά τη σύλληψη του Ιμάμογλου;

Η Άγκυρα είναι πολύ σημαντικός σύμμαχος για να την αποξενώσει η ΕΕ, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, σχολιάζουν πολιτικοί και αξιωματούχοι τους οποίους επικαλείται το Politico. Και αυτή η στρατηγική σημασία της κυβέρνησης Ερντογάν είναι που κάνει τις Βρυξέλλες να κλείνουν αυτιά και  μάτια. Και ο Ερντογάν το ξέρει. «Ο,τι και να κάνει, η ΕΕ θα πρέπει να το προσυπογράφει», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ντιμίταρ Μπέτσεφ, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει, αλλά… είναι πολλά τα λεφτά

Από την άλλη, εκφράζεται και η άποψη που διατύπωσαν δύο ευρωπαίοι αξιωματούχοι, που μίλησαν διατηρώντας την ανωνυμία τους, σύμφωνα με την οποία το καθεστώς της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας στην ΕΕ την υποχρεώνει να τηρεί τις δημοκρατικές αξίες και οι Βρυξέλλες θα απαντήσουν σε παραβιάσεις: «Παρακολουθούμε την εξελισσόμενη κατάσταση στην Τουρκία με μεγάλη ανησυχία», είπε ένας από τους αξιωματούχους, ο οποίος πρόσθεσε ότι οι περισσότερες από 1.000 συλλήψεις που έχουν γίνει (σ.σ.: κοντά στις 2.000, σύμφωνα με τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία) έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το ίδιο το νόημα της ένταξης στην ΕΕ.

Πάντως, μέχρι στιγμής η «απάντηση» της ΕΕ… αναμένεται. Οποια κι αν είναι, όμως, δεδομένης της σημασίας της Τουρκίας για το μεταναστευτικό, το εμπόριο, την ενέργεια και την άμυνα, οποιαδήποτε απάντηση και αν δοθεί είναι απίθανο να ανατρέψει τις σχέσεις μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας, παραδέχθηκε ο δεύτερος ευρωπαίος αξιωματούχος που μίλησε στο Politico.

Η Τουρκία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ το 1999. Παρόλο που οι συνομιλίες έχουν σταματήσει την τελευταία δεκαετία, η χώρα εξακολουθεί να λαμβάνει δισεκατομμύρια σε ενταξιακά κεφάλαια. Η Άγκυρα έχει επίσης λάβει περίπου 9 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια για να κρατήσει εντός των συνόρων της πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή και περιμένει υπέρογκα χρηματικά ποσά για τη στήριξη των ευρωπαϊκών αμυντικών βιομηχανιών.

Παράλληλα, ως κόμβος για τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Τουρκία απολαμβάνει εμπορικές ροές με την ΕΕ αξίας άνω των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, ο ρόλος της είναι καθοριστικός για τον έλεγχο της πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα και την επιβολή κυρώσεων κατά της Μόσχας. Ενώ, εσχάτως αναβάθμισε περαιτέρω τον ρόλο της, ως σημαντικού μεσάζοντα σε οποιαδήποτε πιθανή ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία.

Η άμυνα

Ως υποψήφια για ένταξη χώρα στην ΕΕ, η Τουρκία μπορεί ενδεχομένως να έχει πρόσβαση σε κοινές προμήθειες αξίας 800 δισεκατομμυρίων ευρώ από κεφάλαια που έχουν σχεδιαστεί για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών της ένωσης, σύμφωνα με το σχέδιο Readiness 2030 που παρουσίασαν οι ηγέτες της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα.

Ωστόσο, η Ελλάδα και η Κύπρος -και οι δύο σε μακροχρόνιες συγκρούσεις με την Τουρκία- πιέζουν για περιορισμούς, γράφει το Politico, που επικαλείται διπλωμάτες οι οποίοι λένε ότι σκοπεύουν να επιβάλουν μια ρήτρα που θα απαιτεί η αμυντική ώθηση να γίνει «με την επιφύλαξη του ειδικού χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών».

Με τις εκπαιδευμένες στο ΝΑΤΟ ένοπλες δυνάμεις της και το τεράστιο στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, ωστόσο, η Άγκυρα είναι, επίσης, βέβαιη ότι αυτές οι αντιρρήσεις δεν θα εισακουσθούν.

Εάν οι Ευρωπαίοι «θέλουν τη συμμετοχή της Τουρκίας σε ορισμένες περιοχές -όπως, για παράδειγμα, την αποστολή στρατιωτικής δύναμης στην Ουκρανία στο μέλλον- τότε θα πρέπει να δώσουν πρόσβαση στην Τουρκία», δήλωσε ο πρώην πρεσβευτής της Τουρκίας στην ΕΕ Σελίμ Γενέλ.

Ο Γενέλ είπε ότι η εσωτερική κατάσταση είναι τραγική — «δεν υπάρχει νόμος» στην Τουρκία, υποστήριξε — αλλά προέβλεψε ότι «αφού φαίνεται ότι η ΕΕ χρειάζεται την Τουρκία, δεν θα μας ασκήσουν πίεση». Όσον αφορά τις δυτικές αξίες που πρέπει να τηρήσουν οι χώρες για την ένταξη, είπε, ο Ερντογάν άλλα λέει και άλλα κάνει.