Ηλεκτρικά σκούτερ: Πώς κατέκτησαν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης

Στις καλοκαιρινές τους εκδρομές σε ευρωπαϊκές πόλεις, οι Αμερικανοί  θα βρουν εκτός από γαστρονοιμκές περιπέτειες, εκπληκτική αρχιτεκτονική και… πεζοδρόμια γεμάτα με κοινόχρηστα ηλεκτρικά σκούτερ, που περιμένουν τον επόμενο αναβάτη τους.

Το 2018, πρωτοεμφανίστηκαν, τα ενοικιαζόμενα ηλεκτρικά σκούτερ από εταιρείες όπως η Voi, η Tier και η Lime, που τώρα έχουν γίνει βασικά μέσα μετακίνησης από την Αθήνα μέχρι το Ρέικιαβικ. Τα μικροσκοπικά τρτοχοφόρα έχουν βρει μια θέση, ιδιαίτερα σε μέρη όπου πολλά ταξίδια είναι σύντομα, οι τουρίστες είναι άφθονοι και η χρήση αυτοκινήτου είναι δυσχερής και ακριβή. Σε σύγκριση με ένα αυτοκίνητο, τα ηλεκτρικά σκούτερ προσφέρουν έναν γρήγορο, πράσινο και αποδοτικό από άποψη χώρου τρόπο για περίηγηση σε πολλές αστικές γειτονιές.

Όμως, όπως και στις ΗΠΑ, η εμφάνιση των κοινόχρηστων ηλεκτρικών σκούτερ πυροδότησε αντιδράσεις στην Ευρώπη, όπου ορισμένοι κάτοικοι παραπονιούνται ότι εμποδίζουν τους οδηγούς στο δρόμο και τους πεζούς στο πεζοδρόμιο. Το Παρίσι, η Μαδρίτη και η Μάλτα έχουν απαγορεύσει εντελώς τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά σκούτερ. Η παρουσία τους συχνά συνυφαίνεται με έναν άλλο αστικό παράγοντα: τα πλήθη των επισκεπτών που πολιορκούν τα ευρωπαϊκά hotspots.

«Υπάρχει μια εικόνα στο Βέλγιο – στην πραγματικότητα σε όλη την Ευρώπη – ότι τα ηλεκτρικά σκούτερ χρησιμοποιούνται κυρίως από τουρίστες ή φοιτητές ή άτομα που έχουν πιει», είπε στο Bloomberg η Κάρεν Βανκλούισεν, η γενική γραμματέας του POLIS με έδρα τις Βρυξέλλες, ενός δικτύου Ευρωπαίων υπαλλήλων αστικών μεταφορών που έχει παρακολουθήσει και ερευνήσει την ανάπτυξη μικροκινητικότητας σε όλη την ήπειρο. Αλλά πιστεύει ότι πολλοί άνθρωποι υποτιμούν τα θετικά τους, ιδίως επειδή κάνουν ευκολότερο να μην οδηγούν.

Στο Φόρουμ ITF, μια συνάντηση παγκόσμιων ηγετών μεταφορών που πραγματοποιήθηκε στη Λειψία της Γερμανίας, ο Ντέιβιντ Ζίπερ του Bloomberg, μίλησε με την Βανκλούισεν για το πώς τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά σκούτερ έχουν αλλάξει θετικά ή αρνητικά τα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών.

Λανθασμένος αστικός σχεδιασμός

Όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα ηλεκτρικά σκούτερ το 2018 σε ευρωπαϊκές πόλεις ο μέσος κάτοικος θεωρούσε ότι «μπουκώνουν τον αστικό χώρο», χωρίςνα λαμβάνουν υπόψη ότι ο μεγαλύτερος ρυπαίνων του δημόσιου χώρου δεν είναι ένα μικροσκοπικό σκούτερ, αλλά τα αυτοκίνητα.

Όσο δε για τον λόγο που τα ηλεκτρικά σκούτερ κατακλύζουν τον αστικό χώρο, αυτό οφείλεται στο ότι οι περισσότερες πόλεις δεν παρέχουν αρκετό χώρο για ελαφριές συσκευές κινητικότητας, λόγω σχεδιασμού με επίκεντρο το αυτοκίνητο που χρονολογείται δεκαετίες πριν, που μόλις τώρα αναθεωρείται.

H Βανκλούισεν είναι υπέρ της παροχής όσο το δυνατόν περισσότερων εναλλακτικών λύσεων μεταφοράς. Ιδίως αν μειώνουν τη χρήση ΙΧ αυτοκινήτων.

Η ίδια θεωρεί ότι στην αρχή ο αριθμός των φορέων εκμετάλλευσης και των ηλεκτρικών σκούτερ ήταν υπερβολικός. Τώρα οι πόλεις περιορίζουν όλο και περισσότερο τον αριθμό των φορέων εκμετάλλευσης και το μέγεθος των στόλων οχημάτων, αλλά αυτά τα όρια μερικές φορές επιλέγονται αρκετά τυχαία.

Ο οργανισμός POLIS, δημοσίευσε πρόσφατα έκθεση σχετικά με τους διαγωνισμούς δημόσιας μικροκινητικότητας, σημειώνοντας ότι οι πόλεις ενδέχεται να εφαρμόσουν καλοπροαίρετες απαιτήσεις χωρίς να κατανοούν πώς επηρεάζουν τα επιχειρηματικά μοντέλα των φορέων εκμετάλλευσης ηλεκτρικών σκούτερ, τα οποία εξακολουθούν να είναι πολύ απαιτητικά.

Η διαδεδομένη χηση ποδηλάτων δεν ευνοεί τα ηλεκτρικά σκούτερ

Σε κάποια μέρη τα σκούτερ είναι πολύ χρήσιμα και σε άλλα  προβληματικά για το δίκτυο μεταφορών. Στην Ολλανδία, τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά σκούτερ απαγορεύονται, επειδή υπάρχουν ήδη πολλοί ποδηλάτες, και αν οι ποδηλάτες στραφούν σε ηλεκτρικά σκούτερ  άλλοι θα έχαναν τα οφέλη της ποδηλασίας για την υγεία. Οι Ολλανδοί έχουν επίσης την «πολυτέλεια» των συμφορημένων ποδηλατόδρομων.

Χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Δανία έχουν μια πολύ ισχυρή παράδοση στην ποδηλασία, αλλά σε χώρες στο νότο όπου ο καιρός είναι καλύτερος δεν υπάρχει καθόλου κουλτούρα ποδηλασίας. Εκεί, πιο εύκολα χρησιμοποιούν τα σκούτερ.

Η Βανκλούισεν δεν θεωρεί καλή ιδέα την δημόσια ψηφοφορία για τα σκούτερ όπως έκανε η δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, καθώς τελικά ελάχιστοι ψηφίζουν και αυτοί είναι πολύ συχνά δεν είναι αντιπροσωπευτικοί του συνολικού πληθυσμού. Ταυτόχρονα, ο μέσος πολίτης ίσως δεν καταλαβαίνει πώς τα ηλεκτρικά σκούτερ μπορούν να κάνουν μια πόλη πιο βιώσιμη.

Δεν είναι φθηνά

Εν τω μεταξύ, τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά σκούτερ δεν είναι φθηνά. Στην Ουάσινγκτον, μια 10λεπτη βόλτα με ηλεκτρικό σκούτερ στο Lime κοστίζει 5,90 δολάρια συν φόρους, 1 δολάριο για ξεκλείδωμα και 0,49 δολάρια ανά λεπτό. Οι τιμές δεν είναι τόσο υψηλές στην Ευρώπη, αλλά στις Βρυξέλλες το ίδιο 10λεπτο ταξίδι εξακολουθεί να κοστίζει 3,10 ευρώ (3,50 δολάρια).

Η Βανκλούισεν θεωρεί ότι οι ποδηλατόδρομοι ίσως πρέπει να μετονομαστούν σε «λωρίδες ελαφριάς κινητικότητας», επειδή ο αριθμός των οχημάτων που τους χρησιμοποιούν αυξάνεται.

Εν κατακλείδι, η Βανκλούισεν θεωρεί ότι υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα τα ηλεκτρικά σκούτερ να ωφελήσουν τις αμερικανικές πόλεις, επειδή η συντριπτική πλειοψηφία των αστικών μετακινήσεων στις ΗΠΑ γίνεται με αυτοκίνητο. Στις ευρωπαϊκές πόλεις, τα ηλεκτρικά σκούτερ θα αντικαταστήσουν κάποιες μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την ποδηλασία ή το περπάτημα, κάτι που δεν είναι απαραίτητα καλό για την υγεία ή το κλίμα.