Reuters Breakingviews
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, η επόμενη μεγάλη συμφωνία με την Κίνα αφορά αποκλειστικά την τελευταία μεγάλη συμφωνία με την Κίνα. Η πρώτη εμπορική συμφωνία του προέδρου με το Πεκίνο, που υπογράφηκε το 2019, δεν έκανε πολλά για να αλλάξει τη συμπεριφορά του Πεκίνου ή να δώσει ώθηση στην αμερικανική μεταποίηση.
Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος πιέζει για άλλη μια φορά για διαπραγματεύσεις υψηλού διακυβεύματος, ακόμη και αν οποιαδήποτε συμφωνία θα μπορούσε να αποδειχθεί τόσο εφήμερη όσο η προηγούμενη.
Με την πρώτη ματιά, μια αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας φαίνεται μακρινή. Η δυσαρέσκεια του Τραμπ για τις αθετημένες υποσχέσεις του Πεκίνου από την πρώτη του θητεία εξηγεί την έντονη επιθετικότητα του προέδρου απέναντι στον κορυφαίο εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο. Ενώ οι αμερικανικοί δασμοί σε κινεζικά προϊόντα έχουν μειωθεί από τα τριψήφια επίπεδα που είχαν αγγίξει τον Απρίλιο, εξακολουθούν να βρίσκονται στο 46%, σύμφωνα με την HSBC.
Ωστόσο, η πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ παραμένει απρόβλεπτη. Πολλοί στην Ουάσινγκτον συμφωνούν ότι, πέρα από τους δασμούς, η εξωτερική πολιτική απέναντι στην Κίνα είναι σχεδόν ανύπαρκτη, καθώς τα «γεράκια» και τα «περιστέρια» ανταγωνίζονται για να κερδίσουν την προσοχή του προέδρου, ενώ οι κατώτεροι αξιωματούχοι δεν τολμούν να κάνουν κινήσεις που θα μπορούσαν να τον αντικρούσουν. Όπως το θέτει ένας ανώτερος think tanker, το υπουργείο Εξωτερικών δεν έχει πλέον ένα πραγματικό γραφείο για την Κίνα επειδή «ο Τραμπ είναι ο δικός του υπάλληλος γραφείου για την Κίνα».
Αλλά με σχεδόν όλα τα 580 δισεκατομμύρια δολάρια στο διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών να υπόκεινται σε δασμούς, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Peterson για τη Διεθνή Οικονομία, και δημοσκοπήσεις που δείχνουν την αποδοχή του κοινού για την οικονομική απόδοση του Τραμπ κοντά σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, ο πρόεδρος φαίνεται να επιθυμεί μια συμφωνία με τον ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ. Άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση λένε ότι ο Λευκός Οίκος έχει επικοινωνήσει τους τελευταίους μήνες με διευθύνοντες συμβούλους μεγάλων αμερικανικών εταιρειών για να αξιολογήσει το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν σε μια αντιπροσωπεία στο Πεκίνο αργότερα φέτος.
Ο δρόμος προς το Πεκίνο
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι think tankers στην Ουάσινγκτον συμφωνούν ότι το πιο πιθανό σενάριο για μια συνάντηση με τον Σι θα περιελάμβανε ένα ταξίδι του Τραμπ στο Πεκίνο κοντά στη σύνοδο κορυφής του φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού, η οποία έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στη Νότια Κορέα στα τέλη Οκτωβρίου.
Ωστόσο, ο Σι πρέπει πρώτα να δεσμευτεί για μια συνάντηση. Για τα κορυφαία στελέχη της Κίνας που αποφεύγουν το ρίσκο, οι διαπραγματεύσεις πρόσωπο με πρόσωπο μεταξύ των αρχηγών κρατών συνήθως διεξάγονται μόνο αφού διευθετηθούν οι κεντρικές αρχές μιας συμφωνίας. Οποιοδήποτε ταξίδι του Τραμπ,, λοιπόν, θα ακολουθήσει μια επίσκεψη από έναν ανώτερο αξιωματούχο της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ ή ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ.
Το Πεκίνο φαίνεται πρόθυμο να περιμένει όσο η οικονομική ζημία για τις ΗΠΑ από τους δασμούς αυξάνεται. Η απόφαση του Τραμπ να παρατείνει την τρίμηνη αναβολή των τιμωρητικών δασμών στις κινεζικές εισαγωγές στις 12 Αυγούστου υπογράμμισε τον αντίκτυπό τους στην αμερικανική οικονομία.
Τι θέλει η Κίνα
Οι Κινέζοι ηγέτες, αντιμέτωποι με τις δικές τους δυσκολίες στην επίτευξη των επίσημων στόχων ανάπτυξης, έχουν βάσιμους λόγους να επιθυμούν χαμηλότερους δασμούς.
Εξ ου και η επίσκεψη στην Ουάσινγκτον στα τέλη Αυγούστου του εμπορικού εκπροσώπου Λι Τσενγκγκάνγκ, ο οποίος, σύμφωνα με το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας, συναντήθηκε με ομολόγους του Υπουργείου Οικονομικών, του Εμπορίου και του Γραφείου του Εμπορικού Εκπροσώπου των ΗΠΑ.
Η Λαϊκή Δημοκρατία έχει ασκήσει με επιτυχία πίεση στις ΗΠΑ ελέγχοντας τις ροές σπάνιων γαιών. Με τη σειρά της, θα ήθελε να δει χαλαρότερους ελέγχους των ΗΠΑ στις πωλήσεις προηγμένων ημιαγωγών. Η απόφαση του Τραμπ να επιτρέψει τις πωλήσεις των τσιπ H2O της Nvidia στην Κίνα, με αντάλλαγμα μείωση εσόδων 15%, υποδηλώνει ότι αυτό είναι δυνατό. Ένας ανώτερος αναλυτής σε ένα think tank που έχει αφιερώσει χρόνο συζητώντας την πολιτική για την Κίνα με τον πρόεδρο εκτιμά ότι «μόλις ο Τραμπ μπει σε ένα δωμάτιο με τον Σι, όλα τα στοιχήματα είναι εκτός θέματος».
Η τάση του Τραμπ για απρόβλεπτες συμφωνίες εξηγεί γιατί ορισμένοι στο κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσινγκτον ανησυχούν ότι θα μπορούσε να παραχωρήσει έδαφος στην Κίνα όσον αφορά το καθεστώς της Ταϊβάν. Ο Σι έχει καταστήσει το νησί βασικό επίκεντρο της τρίτης θητείας του, η οποία ξεκίνησε το 2023 με τον Κινέζο πρόεδρο να περιγράφει την «εθνική επανένωση» με την Ταϊβάν ως την ουσία της «εθνικής αναζωογόνησης», με το τελευταίο να αποτελεί το κύριο πολιτικό του σύνθημα.
Εν τω μεταξύ, ο Τραμπ πιέζει την Ταϊβάν να αγοράσει περισσότερα αμερικανικά όπλα στο πλαίσιο της δέσμευσής του για μεγαλύτερες δαπάνες για αυτοάμυνα. Ωστόσο, εάν ο Σι έπειθε τον Αμερικανό ομόλογό του να υποστηρίξει ή απλώς να μην αντιταχθεί στην «ειρηνική επανένωση», αυτή θα ήταν μια μεγάλη ρητορική νίκη για την Κίνα.
Τα απαραίτητα για τον Τραμπ
Ακόμα κι αν οι δασμοί του Τραμπ στην Κίνα, που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο, αποδειχθούν δύσκολο να αντιστραφούν, υπάρχει περιθώριο για τις δύο πλευρές να μειώσουν την ένταση. Συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στην άρση του δασμού 20% που επιβλήθηκε στις κινεζικές εισαγωγές τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, φαινομενικά λόγω δυσαρέσκειας με τις προσπάθειες του Πεκίνου να σταματήσει τις ροές φαιντανύλης προς τις ΗΠΑ. Αξιωματούχοι στην Ουάσινγκτον είναι πεπεισμένοι ότι το Πεκίνο μπορεί να σταματήσει πλήρως αυτές τις αποστολές με τον ίδιο τρόπο που ελέγχει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Οποιαδήποτε συμφωνία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει εμπόδια. Δύο άτομα που γνωρίζουν τις απαιτήσεις του Λευκού Οίκου για την άρση των δασμών δήλωσαν ότι η κυβέρνηση όχι μόνο απαίτησε από την Κίνα να εξαλείψει τις ροές, αλλά και να δημοσιοποιήσει αυστηρές τιμωρίες για όσους παραβιάζουν τους περιορισμούς της φαιντανύλης στην People’s Daily – το κορυφαίο μέσο προπαγάνδας του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κινεζική ηγεσία μπορεί να αντισταθεί σε ένα τόσο ταπεινωτικό αίτημα. Αλλά ένας βετεράνος της εξωτερικής πολιτικής υποστηρίζει ότι το Πεκίνο θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αναχαιτίσει μια μεγάλη αποστολή φαιντανύλης με προορισμό το εξωτερικό και να καυχηθεί για το χτύπημα χωρίς να αναφερθεί στις απαιτήσεις των ΗΠΑ.
Εν τω μεταξύ, η Κίνα δεν διαθέτει ορισμένα μέσα που άλλες χώρες έχουν χρησιμοποιήσει για να ενισχύσουν τις εμπορικές συνομιλίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ιαπωνία και η Σαουδική Αραβία έχουν κερδίσει την εύνοια του Τραμπ μέσω αόριστων υποσχέσεων για επενδύσεις τεράστιων ποσών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η διακομματική αντίθεση στην Ουάσιγκτον στις κινεζικές επενδύσεις θα καθιστούσε μια παρόμοια δέσμευση από το Πεκίνο ακόμη λιγότερο ρεαλιστική. Ο Σι θα μπορούσε αντ’ αυτού να προσφέρει την αύξηση των εισαγωγών αμερικανικών καλλιεργειών όπως η σόγια – αλλά αυτό θα ήταν λιγότερο αξιόπιστο, δεδομένου ότι η Κίνα δεν κατάφερε να ενισχύσει τέτοιες αγορές μετά την τελευταία συμφωνία.
Η απρόβλεπτη προσέγγιση του Τραμπ αποτελεί έναν καλό λόγο για να προσεγγίσει η Κίνα τις διαπραγματεύσεις κατ’ ιδίαν με εξαιρετική προσοχή. Ο πρόεδρος θα μπορούσε να ακυρώσει συμφωνίες μετά την υπογραφή τους ή να επιβάλει άσχετους δασμούς στην Κίνα, όπως αυτούς που επέβαλε στην Ινδία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου. Οι Κινέζοι διαπραγματευτές θα αμφισβητήσουν επίσης εάν όποιος τον διαδεχθεί στον Λευκό Οίκο θα τηρήσει οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί. Ωστόσο, τα πιθανά οφέλη μιας συνάντησης πρόσωπο με πρόσωπο με τον Τραμπ θα μπορούσαν να φέρουν τον Σι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – ακόμη και αν οποιαδήποτε συμφωνία αποδειχθεί τόσο βραχύβια όσο η προηγούμενη.
