«Είναι απαράδεκτο να μειώνουν κρυφά οι εταιρείες το περιεχόμενο των προϊόντων τους ενώ η τιμή παραμένει η ίδια ή αυξάνεται. Η συρρίκνωση των προϊόντων είναι μια εμπορική στρατηγική των brands για να αυξήσουν τις τιμές και έτσι να κερδίζουν περισσότερα. Αυτό βλάπτει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, γιατί οι παραγωγοί τους αντιμετωπίζουν σαν να είναι ηλίθιοι».
Μέτρα κατά του shrinkflation στο Βέλγιο
Ο Ρομπ Μπέντερς, Υπουργός Καταναλωτικών Υποθέσεων του Βελγίου λέει στην εφημερίδα Het Nieuwsblad ότι είναι αποφασισμένος να λάβει μέτρα κατά των προμηθευτών που εφαρμόζουν πρακτικές shrinkflation, της μείωσης δηλαδή του μεγέθους ή της ποσότητας ενός προϊόντος, χωρίς αντίστοιχη μείωση της τιμής.
Το Βέλγιο δεν είναι η μόνη χώρα που θέλει να αντιμετωπίσει την εν λόγω πρακτική.
Παρόμοια μέτρα έχουν ήδη υιοθετηθεί σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία, όπου οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν κανόνες το 2024 που υποχρεώνουν τους λιανοπωλητές να ενημερώνουν τους πελάτες για τέτοιες πρακτικές, αναφέρει το Retail Detail.
Οι λόγοι πίσω από το shrinkflation
Το φαινόμενο του shrinkflation επανεμφανίζεται λόγω της αύξησης του κόστους πρώτων υλών, όπως το κακάο και τα σιτηρά, αλλά και εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες και των γεωπολιτικών εντάσεων.
Έτσι, οι πολυεθνικές επιλέγουν να συρρικνώσουν τα προϊόντα τους, προκειμένου να περιορίσουν τα έξοδα παραγωγής, μεταφέροντας όμως ουσιαστικά το βάρος στους καταναλωτές.
Τα «θύματα» του shrinkflation
Από τα πιο πρόσφατα θύματα του shrinkflation είναι η Toblerone της Mondelez, τα Celebrations της Mars και τα προϊόντα Quality Street, Purple One και Orange Crunch της Nestle.
Όπως εξηγεί η βρετανική εφημερίδα Guardian, η άφιξη της φετινής προμήθειας στα σούπερ μάρκετ δεν δίνει ενθαρρυντικά στοιχεία.
Την περίοδο πριν από τα Χριστούγεννα οι συσκευασίες με τις αγαπημένες σοκολάτες των καταναλωτών προσφέρονται με μεγάλες εκπτώσεις από τα σούπερ μάρκετ για να προσελκύσουν αγοραστές, αλλά ενώ πέρυσι η προωθητική τιμή ήταν £4, φέτος φαίνεται να είναι £4,50.
Φέτος όμως το μέγεθος των αγαπημένων γλυκισμάτων θα είναι μειωμένο. Από την Toblerone, για παράδειγμα, αφαιρέθηκαν 20gr και η μπάρα μειώθηκε από 360g σε 340gr, από την Quality Street και τα Celebrations 50gr.
Η Toblerone έχει ξανασυρρικνωθεί στο παρελθόν.
Το 2016, αντιμετώπισε αντιδράσεις όταν αύξησε τα κενά ανάμεσα στα χαρακτηριστικά τριγωνικά κομμάτια της σοκολάτας αντί να ανεβάσει την τιμή. Δύο χρόνια αργότερα επανήλθε στο αρχικό σχήμα.
Το ακριβό κακάο πίσω από τη συρρίκνωση
Η βασική αιτία για αυτήν την τάση είναι η εκτόξευση του κόστους του κακάο.
Οι συνεχόμενες κακές σοδειές στη Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού –χώρες που παράγουν πάνω από το μισό της παγκόσμιας παραγωγής– έχουν δημιουργήσει ελλείψεις και πίεση στις τιμές.
Παρά τη μικρή πτώση σε σχέση με το περσινό ιστορικό υψηλό, τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο στη Βρετανία η τιμή της σοκολάτας στα ράφια ανέβηκε κατά 17,2% μέσα σε έναν χρόνο.
Οι ανατιμήσεις δεν αφήνουν περιθώριο στις εταιρείες, που επιλέγουν αντί της αύξησης τιμών να μειώσουν τις ποσότητες.
Τι λένε οι εταιρείες
Εκπρόσωποι της Mondelēz κάνουν λόγο για «αναγκαστική απόφαση» λόγω των υψηλών τιμών σε κακάο, γαλακτοκομικά, ενέργεια και μεταφορές.
Παρόμοια στάση κρατά και η Nestlé, η οποία υποστηρίζει ότι οι αλλαγές στις συσκευασίες βασίζονται κάθε χρόνο σε παράγοντες κόστους και ανταγωνισμού.
Οι λιανοπωλητές, από την πλευρά τους, εφαρμόζουν εκπτώσεις για να προσελκύσουν καταναλωτές ενόψει εορτών, αλλά ακόμα και οι προσφορές είναι φέτος ακριβότερες: από £4 πέρυσι, οι ίδιες σοκολατένιες συσκευασίες κοστίζουν τώρα £4,50.
Supermarkets vs πολυεθνικές για το shrinkflation
Κάποιες αλυσίδες έχουν ήδη διαμαρτυθεί για την εν λόγω πρακτική και πήραν μέτρα.
Πέρσι, η Unilever κατέθεσε μήνυση κατά της γαλλικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ Intermarché, μετά τις δημόσιες καταγγελίες της τελευταίας για αθέμιτες πρακτικές «shrinkflation».
Σημάνσεις στους διαδρόμους
Η Intermarché είχε ξεκινήσει καμπάνια ενημέρωσης, τοποθετώντας αφίσες και ειδικές σημάνσεις στα καταστήματά της. Σε μία από αυτές αναγραφόταν το μήνυμα: «Το Magnum παλιότερα σήμαινε μεγάλο», αναφερόμενη στο διάσημο παγωτό που έχασε 70 γραμμάρια, την ώρα που η τιμή του ανά κιλό αυξήθηκε κατά 39%.
Αντίστοιχες κατηγορίες δέχτηκαν και άλλα brands της Unilever, όπως η Knorr και το Carte d’Or. Στην περίπτωση της Knorr, το γνωστό σλόγκαν «Λατρεύω την Knorr» τροποποιήθηκε από την Intermarché σε «Λάτρευα την Knorr».
Δεν είναι η πρώτη φορά
Η Intermarché δεν είναι η μόνη αλυσίδα που έχει καταγγείλει shrinkflation. Το φθινόπωρο του 2024, η Carrefour είχε τοποθετήσει προειδοποιητικές σημάνσεις στους διαδρόμους της, στις οποίες αναγραφόταν το μήνυμα : «Σε αυτό το προϊόν μειώθηκε το βάρος του και αυξήθηκε η τιμή που χρεώνει ο προμηθευτής μας».
Μάλιστα, είχε κηρύξει πόλεμο στην Pepsico για το συγκεκριμένο θέμα.
Η Carrefour τοποθέτησε πέρσι ειδικές σημάνσεις στα ράφια της για προϊόντα της PepsiCo, όπως τα Lay’s, Doritos, Quaker Oats και αναψυκτικά Pepsi, με το μήνυμα ότι αυτά «δεν πουλάμε πλέον αυτά τα προϊόντα εξαιτίας των απαράδεκτων αυξήσεων των τιμών».
Αυτή η κίνηση ήταν μέρος της προσπάθειας της Carrefour να πιέσει προμηθευτές που επιβάλλουν αυξήσεις χωρίς να μειώνουν αντίστοιχα το βάρος ή τον όγκο των προϊόντων και ταυτόχρονα να ενημερώσει τον καταναλωτή για τις αλλαγές αυτές.
Σε κάθε περίπτωση, το shrinkflation ήρθε για να μείνει όσο η οικονομική αβεβαιότητα και το αυξημένο κόστος παραγωγής πιέζουν την αγορά.
Για τους καταναλωτές, αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στις ετικέτες και σύγκριση τιμών με βάση την πραγματική ποσότητα, ενώ για τις εταιρείες η πρόκληση είναι να ισορροπήσουν ανάμεσα στη βιωσιμότητα και τη διαφάνεια.
Το αν αυτή η στρατηγική θα διαβρώσει την εμπιστοσύνη του κοινού ή θα αποτελέσει «αναγκαίο κακό» σε δύσκολες εποχές, μένει να φανεί.
