«Ασθενή Σήματα» Χρηματοπιστωτικής Αστάθειας

Στις 22/10/2025 με αφορμή μία σειρά από πτωχεύσεις στις ΗΠΑ και δυσκολίες εξυπηρέτησης χρεών ορισμένων εταιρειών και χρηματοοικονομικών οργανισμών, ένα σημείωμά μας δημοσιεύτηκε στον Οικονομικό Ταχυδρόμο το άρθρο με τίτλο «Μαύροι Κύκνοι, Ασθενή Σήματα ή Δημιουργική Καταστροφή;».

Είχαμε αναλύσει τα συγκεκριμένα περιστατικά ως αξιόλογα που θα έπρεπε να προσελκύσουν την προσοχή μας χωρίς να προτείνουμε τελικά έναν χαρακτηρισμό εάν ήταν δηλαδή «μαύροι κύκνοι» μιας επερχόμενης μεγαλύτερης αστάθειας στις χρηματοπιστωτικές αγορές, είτε «ασθενή σήματα» σοβαρότερων προβλημάτων που εμφιλοχωρούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ή τέλος μία φυσιολογική διαδικασία «δημιουργικής καταστροφής» που ανανεώνει την δυναμική της Αμερικανικής οικονομίας.

Το άρθρο εκείνο κατέληγε να αναδείξει το ζήτημα της ρευστότητας στις εμπορικές πιστώσεις στις ΗΠΑ (και όχι μόνο), ως έναν «ελέφαντα στο δωμάτιο» υποδεικνύοντας ίσως την σοβαρότερη πηγή αστάθειας τις εμπορικές πιστώσεις (ιδιωτικά χρέη), ιδίως εάν παρατηρηθεί μία έστω μικρή ύφεση στην οικονομική δραστηριότητα.

Η Fed στις ΗΠΑ

Και ήρθε η Fed με την απόφασή της (29 Οκτωβρίου) να ρίξει φως στον προβληματισμό: Μείωσε τα επιτόκια για δεύτερη φορά από την αρχή του χρόνου αλλά το σημαντικότερο, για το θέμα αυτού του σημειώματός μας, ανακοίνωσε την ολοκλήρωση του προγράμματος ποσοτικής σύσφιξης από την 1η Δεκεμβρίου 2025.

Αναγνώρισε δηλαδή ότι υπάρχουν έντονα τα σημάδια πίεσης (οι «μαύρες κατσαρίδες» του J. Dimon) στην ρευστότητα της οικονομίας ενώ παράλληλα μειώνονται τα επίπεδα των τραπεζικών αποθεμάτων. Συγχρόνως όμως την Fed την απασχολεί το θέμα της κάλυψης των ελλειμμάτων του αμερικανικού δημοσίου γι’ αυτό ενίσχυσε την αγορά έντοκων γραμματίων του δημοσίου.

Έτσι ουσιαστικά απάντησε στο ερώτημά μας θεωρώντας τα πτωχευτικά περιστατικά ως «ασθενή σήματα» (όχι «μαύρους κύκνους» ή φυσιολογική «δημιουργική καταστροφή») ενός σοβαρότερου προβλήματος ρευστότητας στον χώρο των εμπορικών πιστώσεων (που είχαμε τονίσει) και έσπευσε να παρεμβεί.

Ο τρόπος όμως που παρενέβη ανέδειξε ένα επόμενο σοβαρό πρόβλημα που δεν είναι άλλο από το αμερικανικό έλλειμα (6,5%! ως ποσοστό του ΑΕΠ) που βεβαίως όλοι το γνωρίζουμε αλλά η αμερικανική εξαιρετικότητα (american exceptionalism) μέχρι τώρα επέτρεπε να μην το θεωρούμε πηγή ιδιαίτερης ανησυχίας.

Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι Ομ. Καθηγητής Οικονομικών – Οι απόψεις που διατυπώνονται δεν αποτελούν απόψεις του ΚΕΠΕ