Ο EastMed έχει μέλλον στην Ευρώπη

Τη στρατηγική αλλά και οικονομική σημασία των συμπληρωματικών οδεύσεων του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, τονίζουν με άρθρα τους στα «ΝΕΑ» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας και η κύπρια υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου.

Οι δύο υπουργοί αναφέρονται στην πρόσφατη κοινή επιστολή οκτώ κρατών προς την ΕΕ, με την οποία ζητούν τη στήριξη των Βρυξελλών. «Υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν την οικονομική βιωσιμότητα του έργου. Στην πραγματικότητα, πέραν της Ιταλίας έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από μια σειρά κρατών της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης για τον EastMed» υπογραμμίζει ο Κ. Σκρέκας.

«Οι εταίροι, πάντως, είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε τις όποιες συμπληρωματικές επιλογές δύναται να ενδυναμώσουν την εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού» επισημαίνει από την πλευρά της η Νατάσα Πηλείδου.

Κώστας Σκρέκας: O αγωγός είναι οικονομικά βιώσιμος

Ο αγωγός φυσικού αερίου East Med είναι ένα γεωπολιτικό εγχείρημα μεγάλης σημασίας διότι αποτελεί το επιστέγασμα της στρατηγικής προσέγγισης της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ, η οποία ξεκίνησε το 2010 και πλέον διευρύνεται συστηματικά σε εξαιρετικά κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια και η άμυνα.

Το άριστο επίπεδο διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των τριών χωρών, το οποίο έχει ενισχυθεί ακόμα περισσότερο με την τριμερή συνεργασία στην οποία συμμετέχουν ενεργά και οι ΗΠΑ, μέσα από το σχήμα 3+1, το οποίο εγκαινιάστηκε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2019, επιβεβαιώνεται και από την πρόσφατη υπογραφή του Μνημονίου Κατανόησης για την ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών με το υποβρύχιο καλώδιο EuroAsia Interconnector. Το φιλόδοξο έργο του αγωγού East Med αποτελεί δίχως αμφιβολία την πλέον ανταγωνιστική επιλογή για την εξαγωγή των πλούσιων αποθεμάτων φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη επιλογή, όπως, μεταξύ άλλων, ενός αγωγού που θα κατέληγε στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.

Η υλοποίηση του East Med συμβαδίζει απόλυτα με την πολιτική της ΕΕ για τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων εισαγωγής φυσικού αερίου, το οποίο θα αποτελέσει το καύσιμο «γέφυρα» για την επιτάχυνση και την επίτευξη των στόχων της ενεργειακής μετάβασης που θα περιορίσουν δραστικά μέσα στις επόμενες δεκαετίες το εθνικό αλλά και το ευρωπαϊκό αποτύπωμα άνθρακα.

Επιπρόσθετα, η κατασκευή και λειτουργία ενός ακόμα αγωγού φυσικού αερίου με τη συμμετοχή της Ελλάδας, μετά την ολοκλήρωση του TAP, θα αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο τη γεωστρατηγική θέση της χώρας μας ενισχύοντας τον ρόλο της ως πύλης εισόδου φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό και μειώνοντας τις τιμές για τους καταναλωτές. Υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν την οικονομική βιωσιμότητα του έργου γιατί θεωρούν ότι δεν υπάρχει επάρκεια ζήτησης για να καλύψει μια τόσο μεγάλη επένδυση. Στην πραγματικότητα, πέραν της Ιταλίας έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από μια σειρά κρατών της Νοτιοανατολικής αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης να εισάγουν αέριο μέσω του East Med για την κάλυψη των αναγκών τους.

Η βαλκανική διάσταση του East Med είναι μια καινούργια πτυχή στην ιστορία του έργου που ξεκίνησε κατόπιν ισραηλινής πρωτοβουλίας στις 28 Ιανουαρίου 2021. Από τότε και σε εφαρμογή των αποφάσεων που ελήφθησαν από τους υπουργούς Ενέργειας οι οποίοι συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη του περασμένου Ιανουαρίου, έχει συσταθεί ειδική ομάδα μελέτης των διαφορετικών επιλογών για τη διαμετακόμιση του αερίου που θα μεταφέρεται από τον East Med πέραν των βορείων συνόρων μας, αξιοποιώντας κατά κύριο λόγο υφιστάμενες ή υπό κατασκευή υποδομές. Επιστέγασμα αυτής της διαδικασίας και του έργου της επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν αξιωματούχοι από τα υπουργεία συνολικά οκτώ κρατών, αποτέλεσε η κοινή επιστολή υπέρ του East Med που εστάλη με πρωτοβουλία της Ελλάδας στην ευρωπαία επίτροπο Ενέργειας, Kadri Simson, την 1η Απριλίου 2021. Η επιστολή αυτή υπογράφεται όχι μόνο από το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά – και αυτό είναι πρωτοφανές – από τρία ακόμα κράτη της ΕΕ, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία και από δύο σημαντικά μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.

Εφόσον το ενδιαφέρον αυτό μετατραπεί, και μπορεί να μετατραπεί σε συμβολαιοποιημένη ζήτηση, η βαλκανική αγορά μπορεί να απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος της αρχικής δυναμικότητας του έργου, αυξάνοντας ουσιαστικά την οικονομική του βιωσιμότητα, δεδομένου ότι επάρκεια προσφοράς από την πλευρά του Ισραήλ και της Κύπρου υπάρχει ήδη.

Προχωράμε λοιπόν μπροστά με σοβαρά και μετρημένα βήματα, με σχέδιο και αποφασιστικότητα καθώς η εκπεφρασμένη στήριξή μας στο έργο, το οποίο θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας ως κόμβου διαμετακόμισης φυσικού αερίου, εξακολουθεί να υφίσταται.

Ο Κώστας Σκρέκας είναι υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Νατάσα Πηλείδου: Ανοικτοί σε συμπληρωματικές οδεύσεις

Εχοντας θέσει ως βασικό πυλώνα ανάπτυξης στη μετά πανδημία εποχή τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και την κυκλική οικονομία, η Κύπρος έχει διαμορφώσει και υλοποιεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική η οποία προωθεί, ταυτόχρονα, μια έξυπνη και περιβαλλοντικά φιλική βιομηχανία, τις Ανανεώσιμες Πηγές και την Εξοικονόμηση Ενέργειας, τη βέλτιστη αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, την ενδυνάμωση του εμπορίου μας και επιχειρηματικότητα που θα είναι καινοτόμα και βιώσιμη. Με οδηγό την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ που προνοεί κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, προχωρούμε, λοιπόν, με σημαντικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων εφαρμόζοντας τις δράσεις που προνοούνται στο «Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021-2030» και τη νέα μας «Βιομηχανική Πολιτική 2030».

Στους κύριους στόχους μας είναι η πλήρης ελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρισμού στις αρχές του 2022, αλλά και η άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας, η οποία εργαζόμαστε για να επιτευχθεί, κυρίως, μέσω των τριών Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Κομισιόν «CyprusGas2EU» (για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο για χρήση, αρχικά, στην ηλεκτροπαραγωγή), «EuroAsia Interconnector» (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου, Κρήτης) και «EastMed Pipeline».

Το τελευταίο πρόκειται για ένα ομολογουμένως πολύ φιλόδοξο έργο, αξίας €5 δισ., για το οποίο γράφονται και λέγονται πολλά τα τελευταία χρόνια. Ο αγωγός EastMed των 1.900 χιλιομέτρων θα συνδέει τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου με την Ελλάδα και από εκεί με την Ιταλία και άλλες χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Παρ’ όλο που κάποια δημοσιεύματα έκαναν λόγο για σκέψεις αλλαγής όδευσης του EastMed, παρακάμπτοντας την Κύπρο για την Αίγυπτο, πλέον έχει ξεκαθαρίσει μέσα από διαβεβαιώσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού της Ελλάδας προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ότι οι διμερείς συζητήσεις με την Αίγυπτο αφορούν το ενδεχόμενο κατασκευής συμπληρωματικού αγωγού, για την προμήθεια στην Ελλάδα φυσικού αερίου από την Αίγυπτο.

Επιπρόσθετα, ο κ. Pierre Vergerio, διευθύνων σύμβουλος της IGI POSEIDON που είναι ο φορέας υλοποίησης του EastMed, σε συνέντευξή του δήλωσε ότι δεν προβλέπεται αλλαγή όδευσης και δη προς την Αίγυπτο, αφού μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε ουσιαστικά ένα νέο έργο και θα χάνονταν τουλάχιστον 5 χρόνια.

Οι εταίροι, πάντως, είμαστε ανοικτοί να συζητήσουμε τις όποιες συμπληρωματικές επιλογές δύναται να ενδυναμώσουν την εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού, περιλαμβανομένης της συμμετοχής της Αιγύπτου. Αυτή ήταν και η κοινή θέση που εκφράσαμε με τους συναδέλφους μου υπουργούς Ενέργειας του Ισραήλ και της Αιγύπτου, κατά την τριμερή μας συνάντηση στο περιθώριο της υπουργικής συνόδου του East Mediterranean Gas Forum, στις 9 Μαρτίου.

Παράλληλα, μόλις αυτή την εβδομάδα οι υπουργοί Ενέργειας Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ, Σερβίας, Βόρειας Μακεδονίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας, καθώς και ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, στείλαμε κοινή επιστολή στην ευρωπαία επίτροπο Ενέργειας, κυρία Kadri Simson, υπογραμμίζοντας τη σημασία του EastMed για την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και τη σταθερότητα της ενεργειακής μετάβασης των χωρών μας.

Μετά τη συμπερίληψη του EastMed στη λίστα Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Κομισιόν το 2015, το έργο έχει τύχει χρηματοδότησης ύψους €36,5 εκατομμυρίων για μελέτες οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Οι τελικές μελέτες (Front End Engineering Design) αναμένεται να ολοκληρωθούν σύντομα, με στόχο τη λήψη τελικής επενδυτικής απόφασης το 2022. Στην απόφαση θα συνυπολογιστούν ασφαλώς τα δεδομένα στις αγορές και οι όποιες εμπορικές συμφωνίες επιτευχθούν.

Είναι κοινά αποδεκτό ότι το φυσικό αέριο, ως καθαρότερο καύσιμο από τα πετρελαιοειδή, συμβάλλει στους στόχους μας για σταδιακή μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και, ως εκ τούτου, είναι υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας να εξετάζει και να «ωριμάζει» όλες τις επιλογές αξιοποίησης των υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ μας, συμπεριλαμβανομένου και του EastMed. Παράλληλα, προχωρούμε με τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό μας για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία και την πράσινη ενέργεια.

Η Νατάσα Πηλείδου είναι υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου