Μεγάλο βάρος η αποπληρωμή σπουδαστικών δανείων

«Ποτέ δεν περίμενα να έχω σπουδαστικό δάνειο σ΄ αυτή την ηλικία,» δηλώνει 60χρονος που δανείσθηκε περίπου 30.000 δολάρια για να επιστρέψει στις σπουδές του αργότερα στη διάρκεια της ζωής του και σήμερα χρωστά 70.000 δολάρια.

Είναι αρκετά δύσκολο να αποπληρώνεις τα δάνεια για τις σπουδές στο κολέγιο όταν έχεις μισθό. Και τα πράγματα δεν γίνονται καλύτερα όταν είσαι συνταξιούχος.

Το ταχύτερα αναπτυσσόμενο κομμάτι του χρέους του 1,7 τρις δολαρίων από φοιτητικά δάνεια στις ΗΠΑ το διατηρούν ηλικιωμένοι Αμερικανοί. Σήμερα υπάρχουν περίπου 8,7 εκατομμύρια Αμερικανοί ηλικίας άνω των 50 ετών που εξακολουθούν να αποπληρώνουν δάνεια σπουδών και το χρέος τους έχει αυξηθεί κατά περίπου 50% από το 2017.

Ορισμένοι πήραν δάνεια για να βοηθήσουν τα παιδιά τους και είναι πιθανό να ολοκληρώσουν την αποπληρωμή τους όταν φτάσουν την ηλικία των 90 ετών. Αλλοι επέστρεψαν στις σπουδές αργότερα στη διάρκεια της ζωής τους. Και στις δύο περιπτώσεις, οι δανειολήπτες επιβαρύνθηκαν με υψηλότερα επιτόκια που μεγάλωσαν το χρέος τους. Γιαυτό η επικείμενη επιστροφή στις πληρωμές σπουδαστικών δανείων αποτελεί πρόκληση για όλες τις γενιές. Τα μορατόρια στις πληρωμές δανείων που εφαρμόστηκαν στη διάρκεια της πανδημίας θα τερματισθούν στο τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ δεν υπάρχει πρόοδος στη διαγραφή χρέους που υποσχέθηκε ο Πρόεδρος Μπάιντεν στην προεκλογική του εκστρατεία.

Τα δάνεια σπουδών υποτίθεται ότι δεν επρόκειτο να εξελιχθούν σε βάρος ζωής. Το ανώτατο εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, που βασίζεται στον ατομικό δανεισμό, προϋποθέτει ότι οι απόφοιτοι θα μπορέσουν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους σχετικά νωρίς στη διάρκεια του εργασιακού βίου τους. Τα περισσότερα δάνεια έρχονται με σχέδιο 10ετούς αποπληρωμής, το ένα-τρίτο της διάρκειας ενός τυπικού ενυπόθηκου δανείου.

Όμως η πραγματικότητα για πολλούς δανειολήπτες είναι πολύ διαφορετική. Ο Φρανκ Σάιζερ Τζούνιορ, στα 77 του χρόνια εκτιμά ότι θα χρειαστεί άλλες δύο 10ετίες για να αποπληρώσει το χρέος του. Ο Σάιζερ δανείστηκε για να βοηθήσει τις σπουδές του γιού του. Συνταξιοδοτήθηκε το 2010 –δύο χρόνια μετά την αποφοίτηση του γιού του- και σήμερα χρωστά περίπου 52.000 δολάρια. «Ο Θεός ξέρει ποιο ήταν το αρχικό ποσό,» δηλώνει, «αλλά συνέχισε να αυξάνεται». Σήμερα πληρώνει 500 δολάρια τον μήνα σε δόση.

Ο ρόλος των επιτοκίων

Ενας λόγος γιατί οι γονείς δανειολήπτες όπως ο Σάιζερ συχνά πληρώνουν διογκωμένα δάνεια είναι επειδή πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια. Από τα μέσα του 2016, τα δάνεια με ομοσπονδιακή εγγύηση στο πλαίσιο του προγράμματος Parent PLUS επιβαρύνθηκαν κατά 466 μονάδες βάσης κατά μέσο όρο πάνω από τα αμερικανικά κρατικά χρεόγραφα, πολύ πάνω από το τυπικό επιτόκιο για δάνεια σπουδών Το τρέχον επιτόκιο είναι 4,23% του συνολικού ποσού του δανείου, περίπου τέσσερις φορές αυτό που πληρώνουν οι φοιτητές. Δεν είναι μόνο γονείς που υποφέρουν από αυτό το πρόβλημα για όλη τη ζωή τους. Για πολλούς ηλικιωμένους, το είδος της ομαλής καριέρας που θα τους επέτρεπε να αποπληρώσουν τα δάνειά τους αποδείχθηκε ανεκπλήρωτο όνειρο, ειδικά για όσους βρέθηκαν σε δύσκολες εποχές εργασίας όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Ορισμένοι επέστρεψαν στις σπουδές για να εφοδιαστούν καλύτερα και κατέληξαν με νέα χρέη.

Αντίθετα με πολλούς τύπους χρέους, δεν υπάρχει διαφυγή από τα δάνεια σπουδών μέσω πτώχευσης. Τα δάνεια με ομοσπονδιακή εγγύηση είναι εφ’ όρου ζωής και δεν μπορούν να μεταβιβαστούν σε κληρονόμους. Ωστόσο, οι δανειολήπτες απολαμβάνουν εκπτώσεις των δόσεων δανείων από το εισόδημα κοινωνικής ασφάλισης.

Η επόμενη πληρωμή δόσης δανείων σπουδών στις ΗΠΑ είναι προγραμματισμένη για την 1^η Οκτωβρίου. Μέχρι τότε πολλοί περισσότεροι θα δυσκολευθούν να πληρώσουν και δεν είναι σαφές αν η κυβέρνηση θα λάβει μέτρα ανακούφισης. Ο Μπάιντεν υποσχέθηκε να διαγράψει χρέος έως 10.000 δολάρια για δάνεια σπουδών ανά δανειολήπτη, ωστόσο δεν έχει κάνει κάποια νομοθετική κίνηση μέχρι στιγμής.