Παγκόσμιος ελάχιστος εταιρικός φόρος: Ανοίγει η αυλαία των συνομιλιών στον ΟΟΣΑ

Στη δυσκολότερη φάση της εισέρχεται η διαπραγμάτευση για τον παγκόσμιο ελάχιστο εταιρικό φόρο, δεδομένου πως πέρασε μεν τον πρώτο σκόπελο του G7, όμως για να καταστεί πράγματι ο φόρος… παγκόσμιος απαιτεί ευρύτερη συναίνεση και αποδοχή. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος της διήμερης συζήτησης που θα διεξαχθεί αύριο και μεθαύριο στο Παρίσι, μεταξύ των 139 μελών του ΟΟΣΑ. Από εκεί και πέρα το θέμα θα βρεθεί στο τραπέζι και της Συνόδου των υπουργών Οικονομικών του G20, στις 9 και 10 Ιουλίου στη Βενετία.

Σε δηλώσεις του, πριν τη συνάντηση, ο γενικός διευθυντής φορολογικής πολιτικής του διεθνούς οργανισμού, Πασκάλ Σεντ-Αμάν εμφανίστηκε αισιόδοξος δηλώνοντας πως «ποτέ άλλοτε δεν είμασταν τόσο κοντά σε μια συμφωνία». Ο κ. Σεντ-Αμάν έχει σε μεγάλο βαθμό δίκιο, αν λάβουμε υπόψη πως η όλη συζήτηση για την επιβολή ενός παγκόσμιου εταιρικού φόρου έχει ξεκινήσει από τον διεθνή οργανισμό από την περασμένη δεκαετία και μόλις πρόσφατα άρχισε να κερδίζει έδαφος. Κι αυτό επειδή ο Λευκός Οίκος του Τζο Μπάιντεν αποφάσισε να ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα και να υποστηρίξει την πρόταση θέλοντας να βάλει φραγμό στη φοροαποφυγή σε μια περίοδο ισχνών αγελάδων για τα δημόσια ταμεία όλων των κρατών μετά την πανδημία.

Οι… διστακτικοί

Πραγματικά, η αμερικανική διπλωματία και… πίεση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να καμφθούν οι όποιες επιφυλάξεις μεταξύ των κρατών μελών του G7 και να καταλήξουμε έτσι στην πρώτη ιστορική συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής της Κορνουάλης για επιβολή παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φόρου στο 15%. Όμως, τα πράγματα είναι σαφώς πιο δύσκολα και πολύπλοκα σε επίπεδο ΟΟΣΑ, όπου συναντά κανείς χώρες με πολύ χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή επιχειρήσεων, χώρες δηλαδή στηρίζουν τις οικονομίες τους και την ανάκαμψη τους ακριβώς στην προσέλκυση ξένων επενδυτών.

Για παράδειγμα, η Ιρλανδία που έχει καταφέρει να προσελκύσει στο έδαφος της πολυεθνικούς κολοσσούς όπως η Apple και η Google προσφέροντας ισχυρά κίνητρα και φορολογικό συντελεστή στο 12,5% είναι λίαν διστακτική, με τη φωνή της να επηρεάζει τις ισορροπίες και στους κόλπους της Ε.Ε. Στον αντίποδα η Αργεντινή, που είναι και μέλος του G20, έχει ήδη διαμηνύσει μέσω του υπουργού Οικονομικών της, Μάρτιν Γκουζμάν, πως θεωρεί πως το 15% είναι υπερβολικά χαμηλό και πως θα ήταν πρόθυμη να συζητήσει ένα συντελεστή της τάξεως του 21% με 25%.

«Είμαστε πρόθυμοι να συμμετέχουμε στη διαδικασία στον ΟΟΣΑ, αν και ελπίζω πως η συμφωνία που θα επιτευχθεί θα αναγνωρίζει το νόμιμο ρόλο του φορολογικού ανταγωνισμού για τις μικρότερες και μικρομεσαίες οικονομίες» σχολίασε προ ημερών σε δηλώσεις του, ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας, Πασκάλ Ντόναχιου, ο οποίος βέβαια τυγχάνει να είναι και ο επικεφαλής του Eurogroup.

Προφανώς για τις χώρες που ήδη στοχοποιούνται ως φορολογικοί παράδεισοι, όπως η Ελβετία και τα Μπαρμπέιντος, δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια συζήτησης. Όμως, το θέμα δυσκολεύει όταν φτάνει κανείς σε κραταιές οικονομικές δυνάμεις, χωρίς τη συνεργασία των οποίων το όλο σχέδιο θα καταρρεύσει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Μιλάμε βέβαια για χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα.

Ο κινεζικός γρίφος

Οι Κινέζοι έχουν αποφύγει να ανοίξουν τα χαρτιά τους, όμως στο παρασκήνιο οι επιφυλάξεις τους είναι δεδομένες. Άλλωστε, το ίδιο το Πεκίνο προσφέρει χαμηλό φορολογικό συντελεστή, κάτω του 15%, για ένα επιλεγμένο αριθμό εταιρειών, στρατηγικών κλάδων που θεωρεί ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα του.

Σε δημοσίευμα τους, οι Financial Times, επικαλούμενοι πηγές αξιωματούχων ανέφεραν πως υπάρχουν εσχάτως πιο θετικά σημάδια από την κινεζική πλευρά, όμως προφανώς κανείς δεν μπορεί να είναι απολύτως σίγουρος τι ακριβώς σημαίνει αυτό και τι είδους ανταλλάγματα θα θελήσουν να αποσπάσουν οι Κινέζοι στο παρασκήνιο. «Κανείς δεν γνωρίζει σίγουρα ποια είναι η θέση των Κινέζων. Κωλυσιεργούν και αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά» ανέφερε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και οι φτωχότερες χώρες του G24, που αγκαλιάζει μεγάλο μέρος των αναδυόμενων αγορών Ασίας, Αφρικής και Λατινικής Αμερικής επιθυμούν ένα υψηλότερο φορολογικό συντελεστή που θα τις βοηθήσει να αυξήσουν τα έσοδα τους από την φορολόγηση των δυτικών πολυεθνικών και δη, των τεχνολογικών κολοσσών. Μάλιστα, η συμβιβαστική πρόταση που τους μεταφέρθηκε, ήτοι της μείωσης του ορίου του εταιρικού τζίρου που θα καλυφθεί από τη συμφωνία, από τα 20 δισ. δολάρια στα 10 δισ. δολάρια μετά από ένα διάστημα επτά ετών, δεν είναι ακόμη βέβαιο αν συγκεντρώνει την αποδοχή που απαιτείται.

Οι πλούσιοι θα γίνουν πλουσιότεροι  

Δεν είναι τυχαίο πως σε πρόσφατες τοποθετήσεις τους έγκριτες διεθνείς οργανώσεις, όπως η Oxfam, είχαν υιοθετήσει επικριτική στάση απέναντι στην πρωτοβουλία εκτιμώντας πως το νέο καθεστώς θα εξυπηρετήσει τελικά μόνο τις ήδη πλουσιότερες χώρες, ώστε να πατάξουν τη φοροαποφυγή και αφήνοντας ελάχιστα… ψίχουλα στον αναπτυσσόμενο και τρίτο κόσμο.

Πραγματικά, σύμφωνα με έρευνα του EU Tax Observatory, η Ε.Ε. υπολογίζεται να κερδίσει επιπλέον φορολογικά έσοδα της τάξεως των 50 δισ. ευρώ από τη δρομολόγηση του ελάχιστου παγκόσμιου εταιρικού φόρου, ενώ οι ΗΠΑ προσβλέπουν σε επιπλέον 41 δισ. ευρώ για τα ταμεία τους και ο Καναδάς περίπου 16 δισ. ευρώ. Όμως, για χώρες της Αφρικής, όπου ο φορολογικός συντελεστής κυμαίνεται στο 25-35%, το όφελος θα είναι ελάχιστο. Με φόρο στο 15%, η Νότιος Αφρική θα αποκομίσει 600 εκατ. ευρώ και η Βραζιλία 900 εκατ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές θεωρούν ως παράγοντα κλειδί την επικείμενη συνάντηση του G20 στην Ιταλία. Κι αυτό διότι, αν το deal δεν μπορεί να προχωρήσει από την ομάδα των 20, τότε μοιάζει ανώφελη κάθε διαδικασία σε επίπεδο ΟΟΣΑ.