Πόλεμος στην Ουκρανία: Ανασχεδιασμός πλάνων από ΕΚΤ και Fed – Τα περιστέρια επιστρέφουν…

Το ράλι στην γερμανική αγορά ομολόγων που ώθησε την απόδοση του 10ετούς και πάλι κάτω από το μηδέν (στο -0,01%) έδειξε ξεκάθαρα σήμερα την δραστική αλλαγή κλίματος στις αγορές της Ευρώπης: περίπου μία εβδομάδα πριν την επόμενη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η προοπτική σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής παραπέμπεται στις… καλένδες, με το συμβούλιο να πρέπει παρόλ’ αυτά να βρει λύση για την περαιτέρω διόγκωση των πληθωριστικών πιέσεων που γονατίζει επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Λεπτές ισορροπίες στην ΕΚΤ

Μόλις χθες, ο Φάμπιο Πανέτα, μέλος του συμβουλίου της ΕΚΤ τόνισε ευθαρσώς πως δεν θα ήταν συνετό από την Τράπεζα να κινηθεί μέσα στο κλίμα που έχει διαμορφωθεί και πριν οι συνέπειες της νέας κρίσης που έχει ξεσπάσει γίνουν σαφείς. Και δεν είναι ο μόνος. Ακόμη και ένα από τα πιο… καθαρόαιμα γεράκια του συμβουλίου, ο Αυστριακός κεντρικός τραπεζίτης, Ρόμπερτ Χόλτσμαν παραδέχτηκε προ ημέρων πως η κρίση στην Ουκρανία μπορεί να καθυστερήσει την έξοδο της κεντρικής τράπεζας από τα μέτρα στήριξης. Έκτοτε δε, τα πράγματα τόσο στο πολεμικό μέτωπο όσο και στο μέτωπο του οικονομικού πολέμου που έχει αναπτυχθεί σαφώς έχουν γίνει χειρότερα με εκατέρωθεν απειλές, κυρώσεις και αντίμετρα.

Αν και είναι νωρίς ακόμη για να υπάρξουν αξιόπιστες εκτιμήσεις για την οικονομική ζημιά που θα προκύψει, δεδομένου πως η σύρραξη βρίσκεται ακόμη σε πλήρη εξέλιξη, το μόνο βέβαιο είναι πως όλα τα πλάνα θα πρέπει να ξανασχεδιαστούν.

Μόλις πρόσφατα, μέχρι και τα μέσα του περασμένου μήνα, οι αγορές χρήματος έδειχναν βέβαιες πως η ΕΚΤ -ανεξαρτήτως του τι διαμήνυε η Κριστίν Λαγκάρντ- θα αναγκαζόταν να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων και μάλιστα, όχι μόνο μία, αλλά δύο φορές μέσα στη χρονιά, κατά 25 μονάδες βάσης, τον Σεπτέμβριο και το Δεκέμβριο. Θεωρούσαν δε, πως στην επικείμενη συνεδρίαση του Μαρτίου, θα «κλείδωνε» η ολοκλήρωση του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων προϊδεάζοντας για το επόμενο βήμα της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής. Όμως λογάριαζαν δίχως τον Πούτιν!

«Η ΕΚΤ θα εξασφαλίσει ομαλές συνθήκες ρευστότητας και πρόσβαση των πολιτών σε μετρητά. Η ΕΚΤ θα εφαρμόσει τις κυρώσεις που έχουν αποφασίσει η ΕΕ και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η ΕΚΤ είναι έτοιμη να λάβει κάθε ενέργεια που απαιτείται για να εκπληρώσει τις ευθύνες της για τη διασφάλιση της σταθερότητας τιμών και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στη ζώνη του ευρώ» ανέφερε καθησυχαστικά η Κριστίν Λαγκάρντ, στην δήλωση που εξέδωσε προ ημέρων, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Υπό την βαριά σκιά του πολέμου, οι traders πλέον ανακρούουν πρύμναν θεωρώντας πλέον πως η ΕΚΤ θα αναβάλει την αντιστροφή της νομισματικής της πολιτικής για την επόμενη χρονιά ανησυχώντας για την υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης. Γίνεται, μάλιστα, λόγος για τον Ιανουάριο του 2023, όμως μέχρι τότε πολλά μπορούν να αλλάξουν…

Η απειλή του στασιμοπληθωρισμού

Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα του αυξανόμενου πληθωρισμού εμμένει και μάλιστα δύσκολα θα καταλαγιάσει, όπως ήλπιζαν αναλυτές και τραπεζίτες, με φόντο το «τρελό» ράλι στα commodities. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, ενώ και πολλά μέταλλα έχουν εισέλθει σε ανοδική τροχιά, δεδομένου του στρατηγικού ρόλου της Ρωσίας αλλά και της Ουκρανίας στον κλάδο.

Ο τοξικός συνδυασμός οδήγησε τον νυν διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Φινλανδίας και πρώην επίτροπο οικονομικών υποθέσεων, Όλι Ρεν, να μιλήσει ανοιχτά σε συνέντευξη του για τον κίνδυνο αναβίωσης του φαντάσματος του στασιμοπληθωρισμού, αν και με την επιφύλαξη πως είναι ακόμη νωρίς για να διαπιστωθεί η συνολική επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονομία. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος σε άρθρο του στο Project Syndicate, προειδοποίησε για μια παγκόσμια στασιμοπληθωριστική ύφεση, με το σοκ να είναι προφανώς μεγαλύτερο για τη Ρωσία και την Ουκρανία και ακολούθως την Ε.Ε., αλλά δίχως να αφήσει ανεπηρέαστες ούτε τις ΗΠΑ.

Υπό το πρίσμα αυτό, το πώς και το αν η ΕΚΤ θα τολμήσει να περιορίσει τα μέτρα στήριξης μήπως καταφέρει να συγκρατήσει το πληθωριστικό ράλι μοιάζει σαν γρίφος για πολύ, πολύ γερούς λύτες.

Κατεβάζει ταχύτητα και η Fed

Όχι βέβαια πως για την αμερικανική οικονομία και την Federal Reserve, τα πράγματα είναι πολύ ευκολότερα. Ο πόλεμος και οι συνέπειες του μοιάζουν πιο… μακρινές, αλλά στην ουσία δεν είναι και οι πρακτικές συνέπειες είναι ήδη ορατές στα πρατήρια βενζίνης και στην τσέπη των καταναλωτών.

Βέβαια, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν αναμένεται να αλλάξει τον βασικό της σχεδιασμό. Κοινώς, η πρώτη αύξηση των επιτοκίων από το 2018 φαίνεται αναπόφευκτη στο επικείμενο συμβούλιο. Όμως αναλόγως πιθανό είναι πως θα ξεκινήσει με μια μετριοπαθή αύξηση της τάξεως του 0,25%, κόβοντας την φόρα που είχαν πάρει τα γεράκια που ζητούσαν δυναμικότερη αρχή.

Όμως, και τα επόμενα βήματα θα πρέπει να ανασχεδιαστούν, καθώς μια επιθετική στρατηγική με διαδοχικές αυξήσεις συνιστά σαφώς ρίσκο μέσα στο ρευστό τοπίο που έχει διαμορφωθεί. Με τις προβλέψεις να ανεβοκατεβαίνουν σαν γιο-γιο, οι traders στην αγορά παραγώγων ποντάρουν πλέον σε πέντε αυξήσεις μέσα στη χρονιά, από τις έξι που προέβλεπαν την περασμένη εβδομάδα, περίπου ένα μήνα αφότου η εκτίναξη του πληθωρισμού είχε ανεβάσει κάθετα τις προβλέψεις για ισχυρές διαδοχικές αυξήσεις.

Η αλλαγή κλίματος αποτυπώνεται και στην αμερικανική αγορά ομολόγων. Η απόδοση του 10ετούς υποχώρησε έως και 11 μονάδες βάσης στο 1,71%, ήτοι το χαμηλότερο σημείο από τις 24 Ιανουαρίου, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα βρισκόταν πάνω από το 2%. Η δε, απόδοση του 2ετούς έκανε βουτιά κατά 17 μονάδες βάσης στο 1,27%.