Η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου αντανακλά το ισχυρό πλήγμα από τον πόλεμο της Ουκρανίας

Την Τρίτη η Κροατία ξεπέρασε το τελευταίο εμπόδιο για την επίτευξη της μακροχρόνιας φιλοδοξίας της να γίνει το 20ο μέλος της ζώνης ενιαίου νομίσματος – μια κίνηση που ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας Μπόρις Βούιτσιτς είπε ότι θα φέρει «περισσότερη ασφάλεια» και «αυξάνει το βιοτικό επίπεδο για τους πολίτες μας».

Αλλά ενώ το Ζάγκρεμπ θέλει να μπει στο ευρώ, οι επενδυτές στις αγορές συναλλάγματος θέλουν να βγουν από αυτό.

Διαβάστε επίσης: ΕΥΡΩπαϊκή οικονομική αμηχανία

Το ευρώ αξίζει τώρα μόλις ένα κλάσμα πάνω από ένα δολάριο για πρώτη φορά από το 2002, φέρνοντας πίσω μνήμες από τα δύσκολα πρώτα χρόνια του, όταν έπεσε τόσο χαμηλά οι επενδυτές το ονόμασαν «νόμισμα της τουαλέτας» (“toilet currency”) και οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες ξεκίνησαν μια συντονισμένη παρέμβαση για να ενσταλάξουν πίστη σε αυτό.

Διαβάστε επίσης: Nomura: Το 2023 οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα μειώσουν τα επιτόκια

Αποτελώντας πλέον το ένα πέμπτο των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων και το ένα τέταρτο της παγκόσμιας έκδοσης ομολόγων, το ευρώ δεν θεωρείται πια ως καταδικασμένη προσπάθεια. Ωστόσο, η ισοτιμία με το δολάριο υπογραμμίζει το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των οικονομικών προοπτικών των ΗΠΑ και της ευρωζώνης, η οποία είναι περισσότερο εκτεθειμένη στις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Η αδυναμία του ευρώ, η οποία θα αυξήσει την τιμή των εισαγωγών, θα ανησυχήσει τους πολιτικούς που ήδη παλεύουν με πληθωρισμό-ρεκόρ.

«Υπάρχει η αίσθηση ότι η οικονομία της ευρωζώνης δεν θα είναι αρκετά εύρωστη και θα είναι μέρος της παγκόσμιας επιβράδυνσης», δήλωσε ο Άλαν Ράσκιν, επικεφαλής διεθνούς στρατηγικής της Deutsche Bank.

Η ραγδαία πτώση του ευρώ, από 1,19 δολ. τέτοια εποχή πέρυσι σε 1,0057 δολ. το απόγευμα της Τρίτης, έρχεται εν μέσω φόβων ότι η Ρωσία μπορεί να διακόψει την ήδη μειωμένη προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αναγκάζοντας την ενέργεια να διανεμηθεί με δελτίο και προκαλώντας μια οδυνηρή ύφεση σε ολόκληρη την περιοχή.

«Συνεχίσαμε να αγοράζουμε το δολάριο όταν αρχίσαμε να ανησυχούμε ότι η παγκόσμια οικονομική προσγείωση μπορεί να είναι πιο δύσκολη, όχι πιο ήπια», δήλωσε ο Kit Juckes, υπεύθυνος στρατηγικής νομισμάτων στη γαλλική τράπεζα Société Générale. «Το άλλο κύριο νόμισμα στον κόσμο [το ευρώ] έχει μαζικό μειονέκτημα από το γεγονός ότι η ενεργειακή κρίση [στην Ευρωζώνη] είναι δυνητικά εντελώς διαφορετικού μεγέθους».

Το δολάριο έχει εκτοξευθεί στα ύψη έναντι των περισσότερων νομισμάτων —όχι μόνο του ευρώ— λόγω σειράς αυξήσεων επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, με αποκορύφωμα την αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης τον περασμένο μήνα που οδήγησε το εύρος στόχου της FED μεταξύ 1,5 τοις εκατό και 1,75 τοις εκατό . «Η νομισματική πολιτική στις ΗΠΑ εξακολουθεί να κατευθύνει το ευρώ περισσότερο σε αυτό το στάδιο από ό,τι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», δήλωσε ο Ντιρκ Σουμάχερ, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας για την Ευρώπη στη Natixis. «Η Fed είναι ο κύριος μοχλός του ευρώ».

Το ευρώ έχει καλύτερες επιδόσεις σε σταθμισμένη βάση, όπου μετράται έναντι ενός καλαθιού 42 νομισμάτων — υποχωρώντας μόνο κατά 1,6 τοις εκατό από την αλλαγή του έτους, σε σύγκριση με 11 τοις εκατό έναντι του δολαρίου.

Η ΕΚΤ δεν έχει ακόμη αυξήσει τα επιτόκια από το ιστορικό χαμηλό επίπεδο του μείον 0,5%, αλλά αναμένεται να το κάνει την επόμενη εβδομάδα με μέτρια αύξηση 0,25%. Σειρά αυξήσεων από την Τράπεζα της Αγγλίας δεν προστατεύει τη στερλίνα από την ισχύ του δολαρίου. «Η λίρα υποτιμήθηκε επίσης 11 τοις εκατό έναντι του δολαρίου από τα τέλη του περασμένου έτους», δήλωσε ο Βίτορ Κονστάνσιο, πρώην αντιπρόεδρος της ΕΚΤ.

Ο Robin Brooks, επικεφαλής οικονομολόγος στο Institute for International Finance, τον τραπεζικό κλαδικό φορέα, είπε ότι οι επενδυτές νομισμάτων στοιχηματίζουν ότι μια σοβαρή ύφεση αργότερα φέτος θα εμπόδιζε την ΕΚΤ να αυξήσει τα επιτόκια πολύ πάνω από το μηδέν. «Η σωρευτική ζημιά στην ευρωζώνη είναι ήδη μεγάλη», δήλωσε ο Μπρουκς, πρώην ειδικός νομισμάτων στην Goldman Sachs. «Οι αγορές συναλλάγματος οδηγούν οδηγό σε αυτό για τις υπόλοιπες συναλλαγές».

Υπογραμμίζοντας τις ζοφερές προοπτικές, ο μηνιαίος δείκτης προσδοκιών των επενδυτών για τη γερμανική οικονομία της δεξαμενής σκέψης ZEW έπεσε τον Ιούνιο στο χαμηλότερο επίπεδο από την έναρξη της κρίσης δημόσιου χρέους της ευρωζώνης το 2011.

Ο αντίκτυπος του ισχυρού δολαρίου είναι ιδιαίτερα μεγάλος σε μια περίοδο που το κόστος της ενέργειας, που αποτιμάται σε δολάρια στις διεθνείς αγορές, εκτινάσσεται στα ύψη. Η Deutsche Bank εκτίμησε ότι η ευρωζώνη θα υποστεί αρνητικό πλήγμα 400 δισ. ευρώ στο εμπορικό της ισοζύγιο φέτος, εάν οι τιμές παραμείνουν στα τρέχοντα υψηλά επίπεδα.

Η πτώση του ενιαίου νομίσματος ενισχύει επίσης τον πληθωρισμό, ωθώντας προς τα πάνω τις τιμές των εισαγωγών και συμβάλλοντας σε ετήσια άνοδο ρεκόρ 8,6% στις τιμές καταναλωτή τον Ιούνιο.

Για κάθε υποτίμηση 10 τοις εκατό του ευρώ έναντι του δολαρίου, θα προστίθενται επιπλέον 0,2 ποσοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό της ευρωζώνης το επόμενο έτος, εκτίμησε ο Schumacher. «Δεν αλλάζει τα πάντα αλλά βοηθάει και είμαι σίγουρος ότι θα ήταν ευπρόσδεκτο για την ΕΚΤ αν το ευρώ ανακάμψει», πρόσθεσε.

Ενώ η πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου αντανακλά ως επί το πλείστον κυκλικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και όχι διαρθρωτικές αλλαγές, ορισμένοι οικονομολόγοι ανησυχούν ότι η ενεργειακή κρίση θα μπορούσε να έχει διαρκή αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Η Μαρία Δεμερτζή, αναπληρώτρια επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης των Βρυξελλών, Bruegel, δήλωσε: «Αν η αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα που αντιμετωπίζει η ΕΕ αλλάξει την ανταγωνιστικότητά της, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι το ευρώ θα αρχίσει να πέφτει και αυτό πρέπει να προσέξουμε».

Πριν ο πληθωρισμός φτάσει στα υψηλά των 40 ετών σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, ένα ασθενέστερο νόμισμα θεωρούνταν πλεονέκτημα για την οικονομία.

Μόλις πριν από τρία χρόνια, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε την ΕΚΤ ότι χειραγωγεί με λεκτικές παρεμβάσεις το ευρώ προς τα κάτω για να ενισχύσει τους εξαγωγείς της ευρωζώνης. Με τις πιέσεις των τιμών στα ύψη, αυτό δεν ισχύει πλέον. «Δεν είναι καθόλου προφανές ότι οι ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα δυσαρεστημένες με το επίπεδο του δολαρίου», δήλωσε η Francesca Fornasari, επικεφαλής νομισματικών λύσεων στην Insight Investment.

Η Κροατία θα ενταχθεί στο ενιαίο νόμισμα στις αρχές του επόμενου έτους.