Η Αργεντινή αντιμέτωπη (πάλι) με το φάσμα της χρεοκοπίας

Το φιρμάνι που έστειλε αυτή την εβδομάδα στα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης ο υπερυπουργός Οικονομίας της Αργεντινής ήταν ξεκάθαρο και κατηγορηματικό: Σταματήστε να ζητάτε κρατικά κονδύλια, σταματήστε τη χρηματοδότηση των επενδύσεων, πλην των απολύτως απαραίτητων.

Αυτή ήταν η πρώτη ουσιαστικά κίνηση που έκανε ο μέχρι πρόσφατα πρόεδρος της Βουλής, Σέργιο Μάσα, ο οποίος γίνεται έτσι ο τρίτος άνθρωπος που κάθεται σε αυτή την «καυτή» καρέκλα μέσα σε ένα μόλις μήνα. Κάτι που θα αρκούσε από μόνο του για να αποδείξει τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει για μια ακόμη φορά περιέλθει η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής.

• Διαβάστε επίσης: Νέα συμφωνία της Αργεντινής με το ΔΝΤ

Η Αργεντινή, άλλωστε, βρίσκεται ουσιαστικά σε κατάσταση διαρκούς χρεοκοπίας εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες. Και σήμερα κινδυνεύει με ακόμη μία, καθώς η κρίση της πανδημίας δεν έχει τελειώσει, ενώ ο πληθωρισμός καλπάζει (64% τον Ιούνιο, σίγουρα πάνω από 70% ως το τέλος του έτους), η ενέργεια ροκανίζει τα ελάχιστα συναλλαγματικά αποθέματα και το πέσο τείνει να γίνει κουρελόχαρτο.

Τετραγωνισμός του κύκλου

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μάσα χαρακτηρίστηκε από αρκετούς ως «η τελευταία ευκαιρία» για να αποτραπεί μια γενικευμένη κρίση σε αυτή τη φάση, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κάτι ανάλογο με το «Αργεντινάζο» του 2000-’01, όταν ο τότε πρόεδρος Φερνάντο ντε λα Ρούα και η κυβέρνησή του αναγκάστηκαν να φυγαδευτούν με… ελικόπτερα. Το καθήκον που αναλαμβάνει, ωστόσο, δεν είναι απλώς δύσκολο να επιτευχθεί. Είναι πρακτικά αδύνατο, καθώς μοιάζει με προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου.

• Διαβάστε επίσης: Το ράλι στα τρόφιμα και ο πληθωρισμός

Από τη μία, συγκεκριμένα, καλείται να «καλμάρει» ένα λαό ο οποίος επί εβδομάδες βρίσκεται σχεδόν καθημερινά στους δρόμους, ζητώντας ουσιαστικές αυξήσεις και ενισχύσεις, καθώς και ένα κατώτατο μισθό που θα του δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει το πολύ αυξημένο κόστος της ζωής και να ζήσει αξιοπρεπώς.

Ένα λαό ο οποίος, για μια ακόμη φορά, έχει καταληφθεί από πανικό και σπεύδει στη μαύρη αγορά προκειμένου να προμηθευτεί δολάρια και να προφυλάξει από την απαξίωση τις ελάχιστες αποταμιεύσεις του. Με αποτέλεσμα, η διαφορά ανάμεσα στην επίσημη και την ανεπίσημη ισοτιμία του πέσο να ξεπερνά το 200%.

Η συμφωνία με το ΔΝΤ

Την ίδια στιγμή, είναι υποχρεωμένος να υπηρετήσει τις δύο βασικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Αργεντινή απέναντι στο ΔΝΤ, προκειμένου να λάβει περίοδο χάριτος 4,5 ετών για την έναρξη της αποπληρωμής του δανείου των 44 δισ. δολαρίων που είχε πάρει – και ξόδεψε – η προηγούμενη κυβέρνηση.

Η μία είναι να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα μέσα στην επόμενη τριετία και η άλλη να περιοριστεί η εκτύπωση χρήματος από την κεντρική τράπεζα, που το χρηματοδοτεί και το διευρύνει. Αυτές ακριβώς οι δεσμεύσεις, άλλωστε, είναι αυτές οι οποίες ανάγκασαν τον Μάσα να βάλει «πάγο» στις δημόσιες δαπάνες και τις επιχορηγήσεις προς τα υπουργεία.

Μόνο που τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για τους περονιστές που ασκούν την εξουσία και διαπιστώνουν ότι στις τάξεις τους υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα. Πρακτικά, έχει ξεσπάσει εμφύλιος ανάμεσα στο στρατόπεδο του προέδρου, Αλμπέρτο Φερνάντεζ και της αντιπροέδρου Κριστίνα Φερνάντεζ ντε Κίρχνερ – με τον πρώτο να υποστηρίζει τη «συνετή» πολιτική και τη δεύτερη (που επίσης έχει διατελέσει πρόεδρος στο παρελθόν) να τάσσεται υπέρ των παροχών στα πιο φτωχά και τα μεσαία κοινωνικά στρώματα.

Το «αγκάθι» της εκτύπωσης χρήματος

Ενδεικτικό, ανάμεσα στα άλλα, είναι και το γεγονός ότι με βάση της συμφωνία που έχει συνάψει με το ΔΝΤ, η Αργεντινή δικαιούται να εκτυπώνει μέχρι 765 δισ. πέσος ετησίως. Μέχρι στιγμής, όμως, και ενώ απομένουν άλλοι πέντε μήνες μέχρι το τέλος του έτους, έχει εξαντλήσει πάνω από το 80% του παραπάνω ποσού.

Έτσι, εάν η συμφωνία εφαρμοστεί κατά γράμμα, τότε η αγορά και τα νοικοκυριά θα στερέψουν από χρήμα και ακόμη περισσότεροι θα βγουν στους δρόμους – με ακόμη πιο άγριες διαθέσεις. Εάν, από την άλλη, παραβιαστεί μονομερώς η συμφωνία, τότε η χρεοκοπία θα είναι το πιο πιθανό σενάριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

«Ο κίνδυνος μιας κατάρρευσης της κυβέρνησης δεν είναι αμελητέος στην Αργεντινή, δεδομένης της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης. Η δυνατότητα της κυβέρνησης να ολοκληρώσει την τρέχουσα θητεία της (οι εκλογές πρέπει κανονικά να διεξαχθούν τον Οκτώβριο του 2023) αποτελεί πηγή ανησυχίας», δήλωσε στους Financial Times ο Ινάσιο Λαμπακί, αναλυτής της Medley Global Advisors στο Μπουένος Άιρες.

Στην πραγματικότητα, πολλοί είναι αυτοί που συμφωνούν μαζί του και προβλέπουν ότι τα χειρότερα έρχονται για την Αργεντινή μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες.