Σε αναζήτηση ενεργειακών και πληθωριστικών αντίμετρων η ελληνική αγορά

Η ενεργειακή κρίση και το υψηλό κόστος αποτελεί σήμερα και θα αποτελεί κατά την διάρκεια όλου του χειμώνα την μεγαλύτερη ανησυχία για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η ενεργειακή κρίση, έχει μετατραπεί σε κρίση ακρίβειας και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια την ένταση και την διάρκειά της, όμως η παρούσα κρίση δεν πρέπει να επιτραπεί να μεταλλαχθεί σε εφοδιαστική κρίση. Οι οικονομίες όλης της Ευρώπης βρίσκονται σε διαρκή δοκιμασία, με τους ευρωπαίους πολίτες να βλέπουν τα εισοδήματα τους να συρρικνώνονται από τις συνεχείς ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ισχυρές οικονομίες, όπως είναι η γερμανική πλήττεται από υψηλό πληθωρισμό που έχει φτάσει πλέον το 10%, τον υψηλότερο τα τελευταία 70 χρόνια.

Διαβάστε επίσης: Στη «φαρέτρα» της Κομισιόν το πλαφόν στο TTF

Εάν δούμε τους γεωπολιτικούς παράγοντες, η Ευρώπη ήταν υπερβολικά εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή ήταν φθηνό λόγω της μεταφοράς και οποιαδήποτε εναλλακτική λύση θα έπρεπε να έρθει με πλοίο ή με αγωγό πολύ μεγάλων αποστάσεων. Έτσι, μπορεί κανείς εν μέρει να δικαιολογήσει οικονομικά, πώς αυξήθηκε αυτή η εξάρτηση, αλλά γεωπολιτικά είναι πλέον ξεκάθαρο εκ των υστέρων ότι άφησε την Ευρώπη αρκετά εκτεθειμένη στη ρωσική παρέμβαση. Αν και η Ευρώπη έχει συνενωθεί και αντιδράσει στην απόσυρση του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, βρίσκεται ακριβώς στο χείλος της ύφεσης λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας. Πολλά θα εξαρτηθούν φέτος από το πόσο κρύος θα είναι ο χειμώνας, πόσο καλά κρατούν τα αποθέματα και αν το κόστος παραγωγής στην Ευρώπη θα δημιουργήσει νέα μακροπρόθεσμα ζητήματα στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, όπου το φθηνό πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία ήταν κεντρικό στοιχείο σε αυτό το είδος οικονομικού μοντέλου. Νομίζω ότι αυτό το μείγμα πρέπει να αλλάξει και η ΕΕ πρέπει να εμποδίσει την ευρωπαϊκή οικονομία να περάσει σε μια περίοδο παρατεταμένης ενεργειακής ύφεσης με ό,τι αυτό σημαίνει για το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο.

Η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας έχει αλλάξει δραματικά τους τελευταίους μήνες και οι τιμές του φυσικού αερίου αυξάνονται συνεχώς καθώς οι εισαγωγές LNG είναι πολύ ακριβές για να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες. Ως εκ τούτου, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να συνεργαστούν για να περιορίσουν τις τιμές του φυσικού αερίου και τις διακυμάνσεις τους, προκειμένου να εξαλειφθεί η χειραγώγηση της ζήτησης και της προσφοράς από τη Ρωσία. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι, σε σύγκριση με τον περασμένο Μάρτιο, οι περισσότερες χώρες-μέλη είναι πλέον έτοιμες να δεχτούν την επιβολή ανώτατου ορίου τιμών στο φυσικό αέριο. Ωστόσο, αυτό θα απαιτήσει τον κατάλληλο σχεδιασμό και άμεσες αποφάσεις για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Είναι, ίσως, η σωστή στιγμή που τα αντανακλαστικά της ΕΕ πρέπει να λειτουργήσουν σε αποδεκτό χρόνο, καθώς βρισκόμαστε σε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων για τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων Ηγετών στις 20 και 21 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Μέχρι τότε, πρέπει όλοι να πλησιάσουμε την ελληνική πρόταση για ανώτατο όριο τιμής στο φυσικό αέριο, που υποστηρίζεται από άλλες 15 χώρες, η οποία οδηγεί σε ένα κοινό πλαίσιο κατά της ενεργειακής κρίσης.

Οι τεχνικές προτάσεις του «μπλοκ» των 16 κρατών μελών, που βασίζονται στη λύση του ανώτατου ορίου της τιμής του φυσικού αερίου, προβλέπουν τη μείωση του ενεργειακού κόστους και την υπέρβαση των ενστάσεων. Στο ελληνικό έγγραφο εργασίας προτείνεται η υιοθέτηση ενός δυναμικού φάσματος διακυμάνσεων στην τιμή του φυσικού αερίου, που αναφέρεται ως «δυναμικός διάδρομος τιμών» με τέσσερις κύριους στόχους: τον μετριασμό των πληθωριστικών πιέσεων, την πρόληψη και τη μείωση της κερδοσκοπίας. τη διαμόρφωση ενός πλαισίου για την περίπτωση πιθανών διαταραχών του εφοδιασμού και περιορισμού των πλεονάζοντων κερδών στον κλάδο των παρόχων ενέργειας. Όπως εξηγείται, προτείνεται ένα μεταβλητό ανώτατο όριο τιμής φυσικού αερίου που θα προσαρμόζεται στις διακυμάνσεις των διεθνών κόμβων ανταλλαγής φυσικού αερίου, όπως ο αμερικανικός κόμβος Henry Hub, ο κόμβος JKM Ιαπωνίας-Κορέας και άλλοι δείκτες.

Έτσι, θα επιτευχθεί μια μέση τιμή, εντός του διεθνούς περιβάλλοντος. Αυτή η μεταβλητή ανώτατη τιμή προτείνεται να λειτουργεί στη χονδρική αγορά και όχι στο λιανικό εμπόριο και να ισχύει για όλες τις εισαγωγές αερίου, ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσης και προορισμού χρήσης του φυσικού αερίου.

Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια κρίσιμη περιόδο αναμονής κεντρικών αποφάσεων ιδιαίτερης σημασίας για τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας, καθώς και στον πληθωρισμό που επηρεάζει το ευρωπαϊκό εμπόριο, ενώ τα μεγέθη και οι επώδυνες επιπτώσεις είναι εμφανείς στους οικονομικούς δείκτες όλων των κρατών – μελών. Βιώνουμε μια πολύ δύσκολη κατάσταση που αναζητούνται λύσεις, ενώ προσπαθούμε να διατηρήσουμε τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας με τρόπο ώστε να αποφύγουμε τόσο υψηλότερο πληθωρισμό όσο και πιθανή ύφεση που θα μπορούσε να είναι τόσο επώδυνη. Στο λιανικό και χονδρικό εμπόριο πρέπει να ξεπεράσουμε την τρέχουσα κρίση στις τιμές της ενέργειας που πιέζει την οικονομική μας βιωσιμότητα και ταυτόχρονα να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε τον κίνδυνο να μετατραπεί σε κρίση στον εφοδιασμό των καταναλωτών με προϊόντα. Από αυτή την άποψη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να δώσει προσωρινή αλλά επείγουσα βοήθεια με εξαιρετική ρυθμιστική και οικονομική υποστήριξη.

Το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια, το πετρέλαιο δημιουργούν ένα ασφυκτικό κλοιό στην ευρωπαϊκή και φυσικά στην ελληνική Οικονομία. Από την μια ημέρα στην άλλη τα πάντα μπορούν να αλλάξουν επί τα χείρω, επιφέροντας ένα ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι μετά τις διαρροές στον αγωγό Nord Stream στην βαλτική θάλασσα η τιμή του φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 30% σε μόλις 2 ημέρες. Και όλα αυτά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι διαδραματίζονται μετά από 10 χρόνια ισχυρής χρηματοοικονομικής ύφεσης και 2 χρόνια υγειονομικής κρίσης, κατά τη διάρκεια των οποίων η ελληνική επιχειρηματικότητα δέχθηκε ισχυρό πλήγμα, με πολλές επιχειρήσεις να μετρούν ακόμη τις πληγές τους, έχοντας δημιουργήσει ένα «βουνό» από οφειλές προς το Δημόσιο και τους ιδιώτες. Μπορεί η ενεργειακή κρίση να είναι «εισαγόμενη», είναι χρέος όμως της Ευρώπης και φυσικά της χώρα μας να λάβουν όλα εκείνα τα μέτρα προκειμένου να περιορίσουν τις επιπτώσεις από τις πληθωριστικές πιέσεις. Δυστυχώς, η Ευρώπη αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων καθώς δεν έχει την βούληση να λάβει γενναία μέτρα όπως το πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου για να στηρίξει ουσιαστικά τους ευρωπαίους πολίτες.

Παραταύτα, μέσα σε αυτό το δυσχερές οικονομικό περιβάλλον η χώρα μας έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να σημειώνει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, χωρίς ταυτόχρονα να προκαλεί δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ήταν έγκαιρες και εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι ήταν ορθές.

Ωστόσο, ο χειμώνας αναμένεται «βαρύς» και από τώρα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες «εφεδρείες» μέτρων έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν, εάν το απαιτήσουν οι περιστάσεις. Η ελληνική Οικονομία πρέπει να βρει τα κατάλληλα «αντίδοτα» για την ενεργειακή κρίση. Προς αυτή την κατεύθυνση, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να εκμεταλλευτούμε μέχρι και το τελευταίο ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ 2021-2027, τον αναπτυξιακό νόμο, τα χρηματοδοτικά προγράμματα, προκειμένου να συνεχιστούν οι επενδύσεις με αμείωτη ένταση και να ενισχυθεί η ρευστότητα των επιχειρήσεων. Οι Έλληνες επιχειρηματίες έχουν αποδείξει περίτρανα ότι καταφέρνουν να προσαρμοσθούν σε δύσκολες συνθήκες και θα το ξανακάνουν. Η στήριξη των επιχειρήσεων για όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση πρέπει να θεωρείται δεδομένη, έτσι ώστε να μην κλείσει ούτε μια επιχείρηση και να μην χαθεί ούτε μια θέση εργασίας. Η μάχη της ελληνικής οικονομίας πρέπει να κερδηθεί σε όλα τα επίπεδα και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ανεξάντλητα δημοσιονομικά περιθώρια, τα μέτρα τουλάχιστον σε εθνικό επίπεδο πρέπει να συνεχιστούν.