Παγκόσμια οικονομία: Στο ζενίθ ο φόβος σε έναν κόσμο που αλλάζει

Ο κόσμος, οι οικονομίες και οι αγορές βρίσκονται σε σημείο καμπής, εκτιμούν δύο γκουρού των αγορών, ο Joachim Fels, επικεφαλής οικονομολόγος της κορυφαίας εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων PIMCO, και ο δρ Hans-Jörg Naumer, διευθυντής Παγκόσμιων Κεφαλαιαγορών της Allianz Global Investors, σκιαγραφώντας το νέο τοπίο στις αγορές και τις οικονομίες.

«Με εξαίρεση το 2008, δεν θυμάμαι τόσο ζοφερή εικόνα μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των επενδυτών που συμμετείχαν τις προηγούμενες ημέρες στις ετήσιες συνεδριάσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον», σημείωσε ο Joachim Fels. Περιγράφοντας τις εντυπώσεις του για το κλίμα που κυριάρχησε, ανέφερε πως κυριαρχούσε ο φόβος, από τα πυρηνικά και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τις ελλείψεις συντονισμού και την κακή εικόνα στις νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές ως τον πληθωρισμό και την εξάλειψη της ρευστότητας στις αγορές.

Τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη

Οσον αφορά τις προοπτικές, κοινή ήταν η αίσθηση πως «τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη», ενώ μία ήπια ύφεση στις ΗΠΑ, μία βαθύτερη στην Ευρώπη και μία συρρίκνωση της ανάπτυξης στην Κίνα ήταν το βασικό σενάριο όλων. Υπήρξε επίσης ευρεία συμφωνία για τους παράγοντες που οδηγούν σε ύφεση: ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις, ο πόλεμος ενάντια στο «τέρας» του πληθωρισμού από τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες και ο πόλεμος κατά του COVID-19 στην Κίνα. Επιπλέον, πιστεύεται ότι οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί: οι φόβοι για μια (πυρηνική) κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία ήταν εμφανείς, όπως και οι ανησυχίες για την εντατικοποίηση των εμπορικών και τεχνολογικών εντάσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Επίσης, οι ανησυχίες ότι οι κεντρικές τράπεζες θα αναγκάζονταν να αυξήσουν υπερβολικά τα επιτόκια για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό ήταν συνέχεια πάνω στο τραπέζι.

Κίνδυνος στην Ευρώπη

Η Ευρώπη θεωρείται ως ο μεγαλύτερος κίνδυνος, δεδομένης και της γειτνίασής της με τον πόλεμο στην Ουκρανία, της πιθανότητας κατακερματισμού της αγοράς ομολόγων, καθώς η ΕΚΤ επιτείνει τη νομισματική σύσφιγξη, ενώ οι ανησυχίες ήταν έντονες σχετικά με το ενδεχόμενο να πληγούν συνταξιοδοτικά ταμεία, όπως προσφάτως στο Ηνωμένο Βασίλειο. Επιπλέον, πολλοί θεωρούν πως ήρθε και το τέλος του οικονομικού μοντέλου της Γερμανίας, της «ατμομηχανής της Ευρώπης», δεδομένης της εξάρτησης της χώρας όλα τα προηγούμενα χρόνια από την Κίνα για εξαγωγές, από τη Ρωσία για την ενέργεια και από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλεια. Παράλληλα, αν και οι αναδυόμενες αγορές έδειξαν μία σχετική ανθεκτικότητα, το ισχυρό δολάριο και η άνοδος των επιτοκίων, η βύθιση της ανάπτυξης στον ανεπτυγμένο κόσμο και την Κίνα προδιαγράφουν επίσης και για αυτές ένα δύσκολο σκηνικό.

Διαβάστε επίσης: Γκεοργκίεβα: Επιπλήξεις στη Βρετανία για τις μειώσεις φόρων – Στο 25% η πιθανότητα παγκόσμιας ύφεσης

«Κορύφωση του φόβου»

Το κορυφαίο στέλεχος της PIMCO πάντως, αν και συμμερίζεται πολλούς από τους παραπάνω κινδύνους, εκτιμά πως πλέον ίσως βρισκόμαστε στην «κορύφωση του φόβου» στις αγορές ή κοντά σε αυτό, για τρεις λόγους: α. Την ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας σε Ευρώπη και ΗΠΑ. β. Την εκτίμηση πως οι κεντρικές τράπεζες χρειάζονται πλέον τη βοήθεια και της δημοσιονομικής πολιτικής για να μειώσουν τον πληθωρισμό με βιώσιμο τρόπο, κάτι που δείχνει πως θα πάρει τον δρόμο του. γ. Τα μαθήματα που μπορούν να αντλήσουν πολλές κυβερνήσεις από την αντίδραση των αγορών στις αγορές ομολόγων και νομισμάτων μετά τα μη χρηματοδοτούμενα δημοσιονομικά μέτρα που ανακοίνωσε το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο αναγκάστηκε να προχωρήσει σε στροφή 180 μοιρών. Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, οι αγορές ενδεχομένως να εισέλθουν σε μια πιο ήρεμη περίοδο μετά το απότομο sell-off (ξεπούλημα) στη διάρκεια του τρέχοντος έτους, καθώς έχουν προεξοφλήσει επιπλέον αυξήσεις επιτοκίων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, ενώ εάν οι αποδόσεις των ομολόγων σταθεροποιηθούν σε αυτά τα υψηλότερα επίπεδα χωρίς να αυξηθούν πολύ περισσότερο, αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει μεσοπρόθεσμα τα περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου, όπως οι μετοχές, ώστε να ανακτήσουν μέρος των ζημιών τους, καθώς επίσης και τα εταιρικά ομόλογα υψηλής ποιότητας.

Τι διδάσκει η Ιστορία

Οι καιροί αλλάζουν σε όλον τον κόσμο, ο οποίος βρίσκεται σε σημείο καμπής, εκτίμησε και ο δρ Hans-Jörg Naumer της Allianz Global Investors. Γεωπολιτικά, ο κόσμος αναδιαρθρώνεται. Η «αποπαγκοσμιοποίηση» αρχίζει να παίρνει σαφή μορφή. Ο κόσμος συνεχίζει να αυξάνεται δημογραφικά, αλλά οι πληθυσμοί γερνούν και οι ρυθμοί αύξησης μειώνονται. Οι baby boomers αρχίζουν να συνταξιοδοτούνται. Από το 2013, στις βιομηχανικές χώρες οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν την αγορά εργασίας είναι περισσότεροι από εκείνους που εισέρχονται σε αυτήν, γεγονός που σημαίνει ότι η προσφορά εργασίας είναι ξαφνικά ανεπαρκής. Ο πληθωρισμός – ένα φάντασμα που για καιρό θεωρούνταν νεκρό – επιστρέφει για τα καλά, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες του κόσμου να ενεργήσουν, είτε το θέλουν είτε όχι, με δεδομένη την εξασθένηση των οικονομικών στοιχείων. Η Fed και η ΕΚΤ ήταν απροσδόκητα σαφείς ότι η καταπολέμηση του πληθωρισμού έχει προτεραιότητα ακόμη και έναντι των ζητημάτων ανάπτυξης.

Διαβάστε επίσης: Ελληνική οικονομία: Τα σενάρια για το ΑΕΠ το 2023

Αιφνίδιος τερματισμός

Η ιστορικά μοναδική φάση των αρνητικών (ονομαστικών) επιτοκίων τερματίστηκε αιφνίδια. Κατά συνέπεια, οι επενδυτές έρχονται πλέον αντιμέτωποι με αρνητικές πραγματικές αποδόσεις μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού. Ενώ τα τρέχοντα οικονομικά στοιχεία εξετάζονται με αυξανόμενη επιφύλαξη λόγω των υφεσιακών τάσεων, ακόμη και του στασιμοπληθωρισμού, το νέο μακροπρόθεσμο κύμα ανάπτυξης εξελίσσεται προς την κατεύθυνση των κλιματικά ουδέτερων οικονομικών. Ενα σημείο καμπής. Οι νικητές και οι ηττημένοι της τάσης προς την απεξάρτηση από τον άνθρακα γίνονται ήδη εμφανείς. Ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας και τα προκύπτοντα προβλήματα στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο αποτελούν ουσιαστικά έναν καταλύτη για τη μετάβαση σε μια παγκόσμια οικονομία με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, καθώς και για την αποπαγκοσμιοποίηση. Αυτό έχει ήδη επιταχυνθεί με την ψηφιοποίηση (η οποία καθιστά τις εγχώριες ρομποτικές εργασίες φθηνότερες από τις θέσεις εργασίας στο εξωτερικό) και την ευθραυστότητα των αλυσίδων εφοδιασμού, με τη μόνη διαφορά ότι τώρα στο μείγμα προστέθηκαν και οι γεωπολιτικές εντάσεις.

Ο πληθωρισμός ήρθε για να μείνει

Με τις ονομαστικές αποδόσεις να βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα και τις πραγματικές αποδόσεις να είναι αρνητικές, δεν είναι εύκολο για τους επενδυτές να προστατεύουν, τουλάχιστον, την αγοραστική δύναμη του ενεργητικού τους. Χωρίς πιο επικίνδυνες μορφές επενδύσεων, όπως μετοχές, απλώς δεν θα λειτουργήσει. Οι μετοχές έχουν σημειώσει καλές αποδόσεις έναντι του πληθωρισμού στο παρελθόν, αλλά για να επιτευχθούν υψηλότερες αποδόσεις πρέπει να αναληφθεί και μεγαλύτερος κίνδυνος. Ωστόσο, οι κίνδυνοι δεν έχουν μειωθεί: οι οικονομίες βρίσκονται σε ολισθηρό δρόμο. Οι κεντρικές τράπεζες αγωνίζονται ενάντια στον πληθωρισμό και αναμένεται να αυξήσουν περαιτέρω τα επιτόκια. Και, φυσικά, η γεωπολιτική κάνει την εμφάνισή της ξανά και ξανά. Για τους επενδυτές, σημειώνει, αυτή είναι μια καλή στιγμή να επανεξετάσουν τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη σύνθεση των επενδύσεών τους και να επικεντρωθούν στις τοποθετήσεις εκείνες που επωφελούνται από αυτό το σημείο καμπής όπου βρίσκεται ο κόσμος και οι αγορές…

Πηγή: Έντυπη Έκδοση Τα Νέα