Επιτόκια: Νέες επιθετικές αυξήσεις προαναγγέλλουν οι κεντρικοί τραπεζίτες

Οι κορυφαίοι κεντρικοί τραπεζίτες του κόσμου συγκεντρώθηκαν στη Σίντρα της Πορτογαλίας, λίγο έξω από τη Λισαβόνα, στο πλαίσιο του φόρουμ που διοργανώνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το βασικό μήνυμα που εξέπεμψαν είναι ότι ο πληθωριστικός κίνδυνος δεν έχει παρέλθει, και πως επίκεινται νέες -ενδεχομένως- επιθετικές αυξήσεις στα επιτόκια. Κι όλα αυτά διατηρώντας την αισιοδοξία ότι θα πετύχουν τον έλεγχο στις τιμές χωρίς να πυροδοτήσουν ύφεση.

Και κατέστησαν σαφές ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά έως ότου το θηρίο του πληθωρισμού υποχωρήσει.

Στο πάνελ συμμετείχαν ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Τζερόμ Πάουελ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Άντριου Μπέιλι και ο κυβερνήτης της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Καζούο Ουέντα.

«Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε τόσο επίμονοι όσο ο πληθωρισμός είναι επίμονος», είπε η Λαγκάρντ: «Πρέπει να είμαστε αποφασιστικοί και αποφασισμένοι για την επίτευξη του στόχου που έχουμε θέσει και να μην συζητάμε για τον στόχο καθώς τρέχουμε αυτόν τον αγώνα».

Ο Τζερόμ Πάουελ δεν απέκλεισε περαιτέρω αυξήσεις σε διαδοχικές συνεδριάσεις της Fed, ενώ η Λαγκάρντ επιβεβαίωσε τις προσδοκίες ότι η τράπεζα θα αυξήσει τα επιτόκια τον Ιούλιο, λέγοντας ότι μια τέτοια κίνηση είναι «πιθανή».

«Η πολιτική δεν ήταν αρκετά περιοριστική για αρκετό καιρό», είπε χαρακτηριστικά ο Πάουελ στην ετήσια συγκέντρωση των κεντρικών τραπεζιτών. Υπογράμμισε μάλιστα, ότι η αγορά εργασίας των ΗΠΑ θα πρέπει να χαλαρώσει περαιτέρω ώστε να περιοριστεί η πίεση που ασκεί στις τιμές. Αν και αναγνώρισε μια «σημαντική πιθανότητα» που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ύφεση, είπε ότι «δεν ήταν η πιο πιθανή περίπτωση».

Η Κριστίν Λαγκάρντ από την πλευρά της είπε ότι είναι πιθανό η οικονομία της ευρωζώνης να διολισθήσει σε πλήρη ύφεση φέτος, αλλά τόνισε ότι αυτό δεν είναι το βασικό σενάριο ΕΚΤ.

«Έχουμε ακόμα περισσότερο έδαφος να καλύψουμε», είπε σχετικά με την καταπολέμηση του πληθωρισμού. «Δεν βλέπουμε αρκετά απτά στοιχεία για το γεγονός ότι ο υποκείμενος πληθωρισμός, ιδιαίτερα οι εγχώριες τιμές, σταθεροποιούνται και κινούνται προς τα κάτω».

Από την πλευρά του ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Άντριου Μπέιλι υπογράμμισε ότι η απροσδόκητη απόφαση για αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης την περασμένη εβδομάδα, αντανακλούσε μια ανθεκτική οικονομία και έναν επίμονο πληθωρισμό, προσθέτοντας ότι η BoE δεν προβλέπει επί του παρόντος ύφεση.

Σχετικά με τη μελλοντική πολιτική δράση για την υποχώρηση του πληθωρισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι ο υψηλότερος μεταξύ των πλούσιων εθνών της Ομάδας των Επτά (G7), ο Μπέιλι είπε: «Θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο».

Το διαφορετικό μήνυμα

Σε άλλο μήκος κύματος , ο διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Καζούο Ουέντα είχε ένα πολύ διαφορετικό μήνυμα προς τους άλλους στο πάνελ: ο Ουέντα είπε ότι θα έβλεπε μία πιθανότητα να μετακινηθεί από τη σχετικά χαλαρότερη νομισματική πολιτική, εάν υπάρξει βεβαιότητα ότι ο πληθωρισμός θα ανέβει το 2024 μετά από μια περίοδο συγκράτησης. Υπογράμμισε μάλιστα, ότι παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός ήταν πάνω από το 3%, η BOJ διατηρεί πιο χαλαρή νομισματική πολιτική, επειδή ο δομικός πληθωρισμός παραμένει κάτω από τον στόχο του 2%.

Παρά τον υψηλό πληθωρισμό, η κεντρική τράπεζα της χώρας του Ανατέλλοντος Ήλιου, συνεχίζει να πηγαίνει «κόντρα στο ρεύμα» που θέλει τις κεντρικές τράπεζες να αυξάνουν τα επιτόκια προκειμένου να τιθασεύσουν τις τιμές καταναλωτή

Ανησυχία για τις τιμές

Στα σχόλιά τους ορισμένοι από τους κορυφαίους κεντρικούς τραπεζίτες, υπογράμμισαν ότι ο πληθωρισμός αποδεικνύεται πιο επίμονο από ό,τι αναμενόταν αρχικά – και ότι το κόστος δανεισμού μπορεί να αυξηθεί και να παραμείνει υψηλό για περισσότερο από ό,τι περίμεναν πολλοί.

Τα υψηλότερα επιτόκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα θα μπορούσαν να εμποδίσουν την οικονομική ανάπτυξη, καθώς η πρόσβαση σε δάνεια γίνεται πιο δύσκολη, αυξάνοντας τον κίνδυνο ύφεσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), από τις αρχές του 2021, σχεδόν το 95% των κεντρικών τραπεζών του κόσμου έχουν αυξήσει τα επιτόκια, ακόμη περισσότερο από ό,τι κατά τη διάρκεια των πληθωριστικών κλυδωνισμών των τιμών του πετρελαίου της δεκαετίας του 1970. Η BIS την χαρακτήρισε «την πιο συγχρονισμένη και έντονη νομισματική πολιτική των τελευταίων δεκαετιών».

Οι παράγοντες που προκάλεσαν το αρχικό ξέσπασμα του πληθωρισμού έχουν ξεθωριάσει: οι τιμές της ενέργειας, που εκτινάχθηκαν συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των σημείων συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα, έχουν πλέον υποχωρήσει σημαντικά. Ωστόσο, οι υψηλότερες τιμές εξαπλώθηκαν έκτοτε στον κλάδο των υπηρεσιών και στις διαπραγματευτικές προσπάθειες των εργαζομένων από νοσηλευτές έως οδηγούς σιδηροδρόμων που αναζητούν μισθούς που συμβαδίζουν με το αυξανόμενο κόστος ζωής.

Καθώς οι εργαζόμενοι πιέζουν για υψηλότερες αμοιβές, αυτό μπορεί να συνεχίσει να ανεβάζει τις τιμές, προκαλώντας μια σπείρα μισθών-τιμών, που αποτελεί τον χειρότερο εφιάλτη ενός κεντρικού τραπεζίτη.

Επιπλέον, η αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων μπορεί να αποθαρρύνει τη ζήτηση για σπίτια και να οδηγήσει σε πτώση των τιμών των κατοικιών που επιβαρύνουν τον πλούτο και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Και τα άτομα με στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο μπορεί να αντιμετωπίσουν απρόβλεπτη οικονομική πίεση.