Τι μπορεί να δυναμώσει Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία

Οι περιπέτειες από την πανδημία, ο γεωοικονομικός κατακερματισμός και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν μετατοπίσει τη δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου. Αν και αυτό δημιούργησε προκλήσεις, ο αναπροσανατολισμός του εμπορίου δημιούργησε επίσης νέες ευκαιρίες, ιδιαίτερα για τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.

Οι εμπορικοί όγκοι μεταξύ Κίνας και Ευρώπης μέσω της Κεντρικής Ασίας έχουν υπερτετραπλασιαστεί. Αν και αυτή η διαδρομή, γνωστή ως Middle Corridor (Μέσος Διάδρομος), αντιπροσωπεύει μικρό κλάσμα του συνολικού εμπορίου μεταξύ Κίνας και Ευρώπης, υπόσχεται σημαντική οικονομική ανάπτυξη στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία και την ενσωμάτωσή της στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

Η αλλαγή των εμπορικών προτύπων έχει επίσης ανοίξει ευκαιρίες και αλλού. Για παράδειγμα, χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, όπως η Αλγερία, το Κουβέιτ, το Ομάν και το Κατάρ, διπλασίασαν περίπου τις εξαγωγές ενέργειάς τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2022-2023 για να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση για μη ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Πιο πρόσφατα, οι ναυτιλιακές επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα που προέκυψαν από τη σύγκρουση στη Γάζα και το Ισραήλ όχι μόνο διατάραξαν το θαλάσσιο εμπόριο και επηρέασαν τις γειτονικές οικονομίες, αλλά αύξησαν επίσης το επίπεδο αβεβαιότητας. Οι επίμονες διαταραχές της Ερυθράς Θάλασσας θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές οικονομικές συνέπειες για τις πιο εκτεθειμένες οικονομίες.

Οι χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής μπορούν να μετριάσουν τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στη ναυτιλία βελτιώνοντας τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας τους, εξασφαλίζοντας νέους προμηθευτές στους τομείς που επηρεάζονται περισσότερο, αναζητώντας εναλλακτικές διαδρομές και αξιολογώντας τις ανάγκες χωρητικότητας αεροπορικής μεταφοράς εμπορευμάτων. Μεσοπρόθεσμα, οι χώρες μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητά τους στις διαταραχές του εμπορίου ενισχύοντας και επεκτείνοντας τους περιφερειακούς δεσμούς και τη συνδεσιμότητα. Με τη σειρά του, η επένδυση σε υποδομές μεταφορών, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη καινοτόμων θαλάσσιων-χερσαίων διαδρομών, θα ήταν σημαντική.

Η οικοδόμηση ενός πιο διαφοροποιημένου εμπορικού προφίλ – που περιλαμβάνει εταίρους, προϊόντα και διαδρομές – θα ενίσχυε σημαντικά την ικανότητα της περιοχής να αντέχει τις προκλήσεις. Η αλλαγή των εμπορικών προτύπων αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τις χώρες να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους στο παγκόσμιο οικονομικό πλαίσιο.

Ο Τζιχάντ Αζούρ είναι διευθυντής του τμήματος Μέσης Ανατολής και Κεντρικής Ασίας του ΔΝΤ. Το άρθρο αποτελεί μέρος εκτενέστερης ανάλυσης που δημοσιεύεται στο Blog του ΔΝΤ