Η Federal Reserve συνεχίζει να πολεμά τον τελευταίο πόλεμο

Το 2021, την ίδια στιγμή που δημιουργούσε το έδαφος για μια έκρηξη του πληθωρισμού σε υψηλό πολλών δεκαετιών, η Fed υπό Πάουελ ανησυχούσε για την προοπτική ότι ο πληθωρισμός θα παρέμενε πεισματικά χαμηλός. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να πει ότι θα ανεχόταν ο πληθωρισμός να είναι πάνω από τον στόχο του 2% για κάποιο χρονικό διάστημα. Σήμερα, όταν εμφανίζονται ξεκάθαρα σημάδια ότι ο πληθωρισμός επιβραδύνεται, η Fed συνεχίζει να επιμένει ότι έχει υπόψη ακόμα περισσότερες αυξήσεις επιτοκίων στο μέλλον. Το κάνει ακόμη και μετά την αύξηση επιτοκίων με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, μέσα στον τελευταίο χρόνο.

Η υπερβολικά χαλαρή πολιτική απάντηση του Πάουελ στην ύφεση του 2020 που προκλήθηκε από τον Covid είναι πολύ πιθανό να καταγραφεί ως ένα από τα μεγαλύτερα λάθη πολιτικής της Fed στη μεταπολεμική περίοδο, πιστεύει ο Ντέσμοντ Λάχμαν, πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ΔΝΤ και της Salomon Smith Barney και ανώτερος συνεργάτης στο American Enterprise Institute.

Τσουνάμι μετρητών και μηδενικά επιτόκια

Σε μια εποχή που η οικονομία λάμβανε τη μεγαλύτερη δημοσιονομική «ένεση» που έχει καταγραφεί σε καιρό ειρήνης, η Fed επέλεξε να διατηρήσει τα επιτόκια σε μηδενικό όριο. Πλημμύρισε επίσης την αγορά με ρευστότητα αγοράζοντας 120 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα σε ομόλογα του Δημοσίου και τίτλους που υποστηρίζονται από ενυπόθηκα δάνεια και επέτρεψε στην ευρεία προσφορά χρήματος να αυξηθεί κατά το εκπληκτικό 40% σε μια περίοδο δύο ετών. Οπότε δεν εκπλήσσει, εκτός ίσως τη Fed, ότι τον Ιούνιο του 2022 ο συνολικός πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 9,1%.

Ο Λάχμαν πιστεύει ότι η απάντηση στην έκρηξη του πληθωρισμού, μόλις τον Μάρτιο του 2022 η Fed ήταν μια καθυστερημένη επάνοδος στην ορθοδοξία της νομισματικής πολιτικής. Τον περασμένο χρόνο αύξησε τα επιτόκια ραγδαία κατά 5 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, απομακρύνθηκε από μια πολιτική πλημμύρας της αγοράς με ρευστότητα μέσω των δραστηριοτήτων αγοράς ομολόγων σε μια πολιτική απόσυρσης 95 δισεκατομμυρίων δολαρίων το μήνα σε ρευστότητα, μη μετατοπίζοντας τα ομόλογα που λήγουν. Στην πορεία, η Fed επέτρεψε την ασυνήθιστη πτώση της ευρείας προσφοράς χρήματος. Στο παρελθόν, μια τέτοια πτώση προμήνυε συχνά οικονομική ύφεση.

Αν και είναι γνωστό ότι η νομισματική πολιτική λειτουργεί με μεγάλες και μεταβλητές καθυστερήσεις μεταξύ 12 και 18 μηνών, ο τελευταίος γύρος σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής της Fed έχει ήδη δώσει ευπρόσδεκτα αποτελέσματα στο μέτωπο του πληθωρισμού. Ο συνολικός πληθωρισμός μειώθηκε σε καθέναν από τους τελευταίους έντεκα μήνες στο σημερινό του επίπεδο λίγο πάνω από 4%. Εν τω μεταξύ, ο λεγόμενος βασικός πληθωρισμός, ο οποίος δεν περιλαμβάνει τις τιμές καυσίμων και τροφίμων, έχει μειωθεί περίπου στο 5%.

Σε μια πρόσφατη ερευνητική έκθεση, η Goldman Sachs σημείωσε ότι πρέπει να περιμένουμε ότι ένας αριθμός αποπληθωριστικών δυνάμεων κατά το υπόλοιπο του έτους θα μειώσει τον βασικό πληθωρισμό στο 3,5%. Μεταξύ αυτών των παραγόντων ήταν η πτώση των τιμών των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, η αξιοσημείωτη συγκράτηση των αυξήσεων των ενοικίων και η βελτίωση της ισορροπίας στην αγορά εργασίας.

Και άλλοι παράγοντες ρίχνουν τον πληθωρισμό

Είναι περισσότερο από πιθανό η Goldman Sachs να υποτιμά την περαιτέρω ουσιαστική πρόοδο που πρέπει να σημειωθεί στη μείωση του βασικού πληθωρισμού το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, εκτιμά ο Λάχμαν. Οι τράπεζες περιορίζουν τώρα τις πιστώσεις ως αποτέλεσμα των προβλημάτων στις περιφερειακές τράπεζες, όπως αποδεικνύεται από την πτώχευση της Silicon Valley Bank, και ενός αναμενόμενου κύματος χρεοκοπιών σε εμπορικά ακίνητα. Αυτό πρέπει να αναμένεται ότι θα ενισχύσει την προσπάθεια της νομισματικής πολιτικής να συγκρατήσει την εγχώρια ζήτηση. Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι ισχυρές αποπληθωριστικές δυνάμεις θα έρθουν από την Κίνα. Ως αποτέλεσμα της σκληρής οικονομικής ανάκαμψής της, η οποία πλήττεται από το σκάσιμο της φούσκας της αγοράς ακινήτων και πιστώσεων, οι τιμές παραγωγού της Κίνας μειώνονται τώρα και το νόμισμά της υποτιμάται.

Ωστόσο, παρά αυτές τις αποπληθωριστικές δυνάμεις, και παρά την πιθανότητα ότι η πλήρης επίδραση της σύσφιξης του περασμένου έτους θα είναι ακόμα πλήρως αισθητή από την οικονομία, η Fed δείχνει κάθε σημάδι διατήρησης της γερακινής νομισματικής της πολιτικής. Πράγματι, στην πιο πρόσφατη κατάθεσή του στο Κογκρέσο, ο κ. Πάουελ προσπάθησε να πει στο Κογκρέσο ότι η δουλειά της Fed για τη μείωση του πληθωρισμού δεν είχε ολοκληρωθεί και ότι ήταν πιθανές άλλες δύο αυξήσεις επιτοκίων το υπόλοιπο του έτους.

Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας, κατά τον Λάχμαν, είναι ότι η Fed συνεχίζει να κάνει τα ίδια λάθη πολιτικής. Στην πραγματικότητα, ακολουθεί μια οπισθοδρομική πολιτική που εξαρτάται από τα δεδομένα και δίνει πολύ μικρή σημασία στις μεγάλες και μεταβλητές καθυστερήσεις με τις οποίες λειτουργεί η νομισματική πολιτική. Πέρυσι αυτά τα λάθη πολιτικής προκάλεσαν μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού. Κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, τα ίδια λάθη είναι πιθανό να προκαλέσουν οικονομική ύφεση.