Το επόμενο βήμα στα ελληνοτουρκικά: Διερευνητικές με υπουργούς

Αποφασισμένοι να κάνουν το επόμενο βήμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εμφανίστηκαν στο Βίλνιους ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και όταν συζητάμε για επόμενο βήμα έπειτα από τέσσερα χρόνια ακραίας ρητορικής έντασης – έστω και με διαλείμματα -, συγκεκριμένων προκλήσεων στο πεδίο και κυρίως κλειστών διαύλων επικοινωνίας, αυτό είναι να μάθουν ξανά οι δύο πλευρές να συζητάνε πέρα από απειλές και συνθήματα.

Μητσοτάκης και Ερντογάν μίλησαν για «επανεκκίνηση», με τον τούρκο πρόεδρο να σημειώνει ότι την Τετάρτη μπήκαν εκ νέου τα θεμέλια της σχέσης Αθήνας – Αγκυρας.

Κανείς δεν θα υπαναχωρήσει από τις πάγιες θέσεις του και κανείς δεν θα ξεχάσει τι έγινε τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο οι δύο πλευρές μπορούν να γράψουν μία νέα σελίδα στην ιστορία τους σε ένα περιβάλλον μη έντασης. Ενα περιβάλλον που επιβάλλεται και από την ανάγκη για σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, στην οποία έχουν επιμείνει με έμφαση και οι ΗΠΑ. Υπενθυμίζοντάς το τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα, στην οποία τονίζουν τον ρόλο της ως δύναμης «σταθερότητας» στην περιοχή.

Οχι μόνο εκπρόσωποι

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκάλυψε δε την πρόθεσή του, απαντώντας στα «ΝΕΑ» και για μία προσπάθεια ο διάλογος να κάνει ένα ακόμα βήμα. Οπως ανέφερε ο Πρωθυπουργός, «στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, μέσα στο οποίο εμπίπτουν οι διερευνητικές, είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το επίπεδο των συζητήσεων και στο πλαίσιο των υπουργών, όχι μόνο των εκπροσώπων σε διερευνητικές εντολές». Το πώς θα δρομολογηθεί και πώς θα σχεδιαστεί η εμπλοκή των υπουργών Εξωτερικών στον διάλογο θα δείξει και την κατεύθυνση που στοχεύει η εμπλοκή τους. Αφού οι τεχνικές συζητήσεις έχουν αποδείξει σε όλη τη διάρκειά τους ότι χωρίς το «πολιτικό καπέλο» δεν μπορούν να φέρουν κάποιο μέχρι στιγμής αποτέλεσμα, με τις δύο χώρες να αναζητούν αυτή τη στιγμή αν όχι άμεσες λύσεις σίγουρα την ηρεμία.

Η νέα προοπτική

Τουρκικές πηγές έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στη νέα προοπτική που ανοίγεται μετά και τις εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία, υιοθετώντας και την πεποίθηση της ελληνικής πλευράς ότι δύο κυβερνήσεις με νωπή εντολή μπορούν να λειτουργήσουν σε καλύτερο πλαίσιο. Η αλλαγή στους κυβερνητικούς θώκους που φόρεσε το κοστούμι των ΥΠΕΞ στους πλέον στενούς συνεργάτες Μητσοτάκη και Ερντογάν, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, θεωρείται επίσης ένα μήνυμα για την επόμενη ημέρα. Γεραπετρίτης και Φιντάν άλλωστε θα είναι αυτοί που θα αναλάβουν και τον απευθείας διάλογο ως εκπρόσωποι των ηγετών, έναν ρόλο που είχαν στο παρελθόν η πρέσβης και τέως διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή και ο τέως εκπρόσωπος και σύμβουλος του Ερντογάν και νυν επικεφαλής της ΜΙΤ Ιμπραχίμ Καλίν.

Επιστροφή στους διπλωμάτες

Διπλωματικές πηγές που εδρεύουν στην Αγκυρα σχολίαζαν στα «ΝΕΑ» ότι η συνάντηση πήγε τόσο καλά, που ακόμα και τα ζητήματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν αγκάθια στη σχέση των δύο χωρών δεν μπορούσαν να την εκτροχιάσουν. Θεωρούν βέβαιο ότι παρά τα όποια προβλήματα παρουσιαστούν, καθώς εκτιμάται ότι οι προσπάθειες υπονόμευσης του κλίματος δεν μπορεί να αποκλειστούν, το μορατόριουμ ηρεμίας θα έχει διάρκεια και αυτή η διάρκεια μπορεί να γίνει η ευκαιρία για Αθήνα και Αγκυρα. Αναλυτές που παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Τουρκία, δε, επιμένουν να υπογραμμίζουν ότι η τοποθέτηση Φιντάν στο ΥΠΕΞ επέβαλε την επιστροφή της άσκησης εξωτερικής πολιτικής στους διπλωμάτες, καθώς αυτή είχε μεταφερθεί στο υπουργείο Αμυνας. Σχολίαζαν δε ότι ο Γεραπετρίτης έχει επίσης υπάρξει ιδιαίτερα προσεκτικός στις δηλώσεις του μέχρι σήμερα και δεν έχει συνδεθεί εκ των πραγμάτων με την ένταση, αφού δεν είχε ανάλογη θέση την αντίστοιχη περίοδο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η στάση της Τουρκίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ασύνδετη από το γενικότερο πλαίσιο των επιδιώξεων της Αγκυρας, που θέλει να υπενθυμίσει ότι ανήκει και συντάσσεται με τη Δύση στη νέα εποχή Ερντογάν. Ο τούρκος πρόεδρος συνδέει δε το ζήτημα των F-16 με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, στέλνοντας επανειλημμένα το μήνυμα στην Ουάσιγκτον πως όσο σημαντικός είναι ο ρόλος του Κογκρέσου εξίσου είναι και αυτός της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης. Και αν έδωσε δεσμεύσεις ο ίδιος, έλαβε τις αντίστοιχες και θα αναμένει τα επόμενα βήματα, αφού μέχρι τον Σεπτέμβρη – Οκτώβρη δεν μπορεί να έρθει το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στην τουρκική Βουλή, καθώς είναι κλειστή για διακοπές.

F-16 και Λαύριο

Σημαντικό και το μήνυμα ότι τα τουρκικά F-16 δεν θα χρησιμοποιηθούν απέναντι στην Ελλάδα, «όπως δεν είχε γίνει κάτι τέτοιο μέχρι τώρα», όπως είπε ο τούρκος πρόεδρος, με τους τούρκους διπλωμάτες να δείχνουν με νόημα και το κλείσιμο του προσφυγικού καταυλισμού του Λαυρίου.

Στόχος από εδώ και στο εξής ο διάλογος και οι χαμηλοί τόνοι, ένα ποτήρι μισογεμάτο και μία συνάντηση που αποτιμάται ως ιδιαίτερης σημασίας για τις εξελίξεις, ακόμα και αν για κάποιους δεν είχε θεαματικά αποτελέσματα. Το ζητούμενο άλλωστε δεν ήταν να λυθούν σε ένα ραντεβού τα μεγάλα ζητήματα των δύο πλευρών, αλλά να μπορέσουν να θεμελιώσουν την επόμενη ημέρα τους. ΜΕ τις ΗΠΑ να παρακολουθούν στενά όσα θα ακολουθήσουν αυτό το ραντεβού της μιας ώρας στο Βίλνιους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»