ΗΠΑ: Το χάος στο Κογκρέσο, η δικαίωση της Fitch και το ορόσημο της 17ης Νοεμβρίου

Όταν στις αρχές Αυγούστου ο οίκος αξιολόγησης Fitch, αιτιολογώντας την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από ΑΑΑ σε ΑΑ+, σημείωνε μεταξύ άλλων ότι «τα τελευταία 20 χρόνια υπήρξε μια σταθερή επιδείνωση των προτύπων διακυβέρνησης», η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν αντιδρούσε οργισμένα κάνοντας λόγο για μια «εντελώς αδικαιολόγητη» απόφαση.

Fitch: Υποβάθμισε το αξιόχρεο των ΗΠΑ κατά μία βαθμίδα – Εντονη αντίδραση της Γέλεν

Και όμως, μόλις δύο μήνες μετά οι εξελίξεις φαίνονται να επιβεβαιώνουν πλήρως τις επισημάνσεις του Fitch.

Ο οίκος αξιολόγησης ανέφερε τότε ότι «η υποβάθμιση της αξιολόγησης των Ηνωμένων Πολιτειών αντανακλά την αναμενόμενη δημοσιονομική επιδείνωση τα επόμενα τρία χρόνια, το υψηλό και αυξανόμενο βάρος του χρέους της γενικής κυβέρνησης και τη διάβρωση της διακυβέρνησης», επισημαίνοντας ότι «οι επανειλημμένες πολιτικές αντιπαραθέσεις για το όριο του χρέους και τα ψηφίσματα της τελευταίας στιγμής έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη στη δημοσιονομική διαχείριση».

Πράγματι, στον χρόνο που μεσολάβησε, οι ΗΠΑ έφτασαν μία ανάσα πριν από ένα νέο shutdown της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ενώ η πρόσφατη καθαίρεση του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν ΜακΚάρθι, μετά από «ανταρσία» των σκληροπυρηνικών Ρεπουμπλικάνων, απειλεί να βυθίσει σε παρατεταμένη κρίση την γερασμένη υπερδύναμη.

Κρίση

Όπως σχολιάζει η Washington Post, με τη Βουλή των Αντιπροσώπων σε παράλυση μια νέα μάχη για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης τον επόμενο μήνα φαντάζει σχεδόν βέβαιη, καθώς η συμφωνία που επετεύχθη την τελευταία στιγμή για να αποτραπεί το shutdown στα τέλη Σεπτεμβρίου έχει διάρκεια 45 ημερών.

Οι ανησυχίες για τις εξελίξεις στις ΗΠΑ, σχολιάζει η Washington Post, είναι έντονες και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες «βλέπουν ένα αμερικανικό πολιτικό σύστημα να παραπαίει στο μονοπάτι της δυσλειτουργίας και ένα νομοθετικό σώμα να κυριαρχείται όλο και περισσότερο από πολιτικούς που δεν ενδιαφέρονται για την πραγματική διακυβέρνηση ή τη δημοκρατική διαβούλευση». Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα άλλωστε, αλωμένο από μια κραταιά βάση Τραμπιστών, έχει μετατραπεί στο «κύριο όχημα για τις αποσταθεροποιητικές δυνάμεις που διατρέχουν το αμερικανικό πολιτικό σώμα».

Όπως θέτει το ζήτημα η Le Monde, την οποίαν επικαλείται το αμερικανικό έντυπο, «αυτό που διακυβεύεται [στην περίπτωση του ΜακΚάρθι] είναι κάτι περισσότερο από τη μοίρα ενός ανθρώπου που τελικά καταβροχθίστηκε από την τίγρη που νόμιζε ότι μπορούσε να ξεφύγει. Πρόκειται για τη θεσμική λειτουργία της κορυφαίας δύναμης του κόσμου. Το πεδίο των ερειπίων στο οποίο έχει μετατραπεί η Βουλή των Αντιπροσώπων μπορεί μόνο να ανησυχεί τους συμμάχους της Αμερικής και να ενθουσιάζει τους αντιπάλους της.»

Η ώρα της Moody’s

Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, οι ανησυχίες ότι το χάος σε θεσμικό επίπεδο θα έχει άμεση αντανάκλαση στην οικονομική κατάσταση της χώρας κυριαρχούν στα κορυφαία ενημερωτικά δίκτυα της χώρας.

«Μην περιμένετε [η ανατροπή του ΜακΚάρθι λόγω της «ανταρσίας» των σκληροπυρηνικών Ρεπουμπλικανών μετά τη συμφωνία για παράταση χρηματοδότησης της κυβέρνησης] να περάσει απαρατήρητη από την Moody’s, τον τελευταίο από τους τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης που διατηρεί τις ΗΠΑ στην υψηλότερη δυνατή αξιολόγηση ΑΑΑ», σημειώνει το CNN.

Η Moody’s είχε ήδη προειδοποιήσει, την προηγούμενη εβδομάδα, ότι ενδεχόμενο κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ.

«Ενώ οι πληρωμές εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους δεν θα επηρεάζονταν και ένα βραχύβιο shutdown θα ήταν απίθανο να διαταράξει την οικονομία, θα υπογραμμίσει την αδυναμία των θεσμών διακυβέρνησης των ΗΠΑ σε σχέση με άλλα κράτη με αξιολόγηση ΑΑΑ», ανέφερε ο οίκος αξιολόγησης. «Συγκεκριμένα, θα καταδείξει τους σημαντικούς περιορισμούς που θέτει η όξυνση της πολιτικής πόλωσης στη χάραξη δημοσιονομικής πολιτικής σε μια περίοδο φθίνουσας δημοσιονομικής ισχύος, λόγω της διεύρυνσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της επιδείνωσης της προσιτότητας του χρέους», σημείωνε ακόμα.

Με τα μάτια στη 17η Νοεμβρίου

Από την πλευρά του ο Economist υπογραμμίζει ότι το επόμενο κρίσιμο ορόσημο για την πορεία των ΗΠΑ είναι η 17^η Νοεμβρίου, οπότε και λήγει η παράταση που συμφωνήθηκε για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Αναλυτές που επικαλείται το αμερικανικό έντυπο επισημαίνουν ότι οι σκληροπυρηνικοί Ρεπουμπλικάνοι δεν πρόκειται να αποδεχτούν εύκολα μια μακροπρόθεσμη λύση για την χρηματοδότηση του κράτους απλώς και μόνο επειδή απομακρύνθηκε η ΜακΚάρθι. Εκτιμούν ότι ο διάδοχος του ΜακΚάρθι, όποιος και αν είναι, είναι πιθανό σύντομα να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να επιβλέπει ένα shutdown, τυχόν προσπάθεια αποφυγής του οποίου θα μπορούσε να στερήσει στον (όποιον) νέο πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων τη θέση του.

Περιγράφοντας το πλαίσιο εντός του οποίου λαμβάνουν χώρα οι εξελίξεις στην Ουάσιγκτον, το Barron’s σχολιάζει ότι ενδεχόμενο κυβερνητικό shutdown στα μέσα Νοεμβρίου θα λάμβανε χώρα σε μια περίοδο που «τα επιτόκια και οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται, οι πληρωμές των φοιτητικών δανείων ξεπαγώνουν και οι απεργίες των εργαζομένων πολλαπλασιάζονται». Μια παρατεταμένη αναταραχή στη Κογκρέσο «θα μπορούσε επίσης να χαλάσει το σενάριο της ήπιας προσγείωσης που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει επιδιώξει να επιτύχει καθώς προσπαθεί να περιορίσει τον πληθωρισμό».

Όλα τα παραπάνω θυμίζουν τις επισημάνσεις του Fitch, στις αρχές Αυγούστου. «Οι επανειλημμένες πολιτικές αντιπαραθέσεις για το όριο του χρέους και τα ψηφίσματα της τελευταίας στιγμής έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στη δημοσιονομική διαχείριση. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν διαθέτει μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο, σε αντίθεση με τους περισσότερους ομολόγους της, και έχει μια πολύπλοκη διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού. Αυτοί οι παράγοντες, μαζί με διάφορα οικονομικά σοκ, καθώς και περικοπές φόρων και νέες πρωτοβουλίες δαπανών, συνέβαλαν σε διαδοχικές αυξήσεις του χρέους κατά την τελευταία δεκαετία.»

Μένει να φανεί αν η Moody’s θα υιοθετήσει το ίδιο σκεπτικό.