Νίκος Χριστοδουλάκης: Η Ευρώπη ίσως αλλάξει, αλλά εμείς χαλαρά

Την προηγούμενη εβδομάδα κυκλοφόρησε η Έκθεση του Ενρίκο Λέττα και δόθηκε στην δημοσιότητα μια εκτενής ομιλία του επίσης Ιταλού πρώην πρωθυπουργού και προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, ως πρόγευση της δικής του Έκθεσης που αναμένεται σε περίπου ένα μήνα.

Η πρώτη Έκθεση μιλά για την ανάγκη να διευρυνθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πολύ πέραν της Ενιαίας Αγοράς, από τον χρηματοπιστωτικό τομέα και την φορολογία, έως την άμυνα, την τεχνολογία και την μάχη της κλιματικής αλλαγής. Η αναμενόμενη Έκθεση Ντράγκι εμβαθύνει κυρίως στην έννοια της ανταγωνιστικότητας, και κατά κάποιο τρόπο αποτελεί το παραγωγικό θεμέλιο του οικοδομήματος που οραματίζεται ο Λέττα.

Πρώτα από όλα προτείνει μια νέα βιομηχανική πολιτική που φιλοδοξεί να σταθεί απέναντι στην στήριξη των αμερικανικών επιχειρήσεων μέσω της πολιτικής Μπάϊντεν και τον απροκάλυπτο προστατευτισμό της Κίνας.

Για αυτό περιγράφει κίνητρα για να μεγαλώσουν οι επιχειρήσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερα σε κρίσιμους τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, η άμυνα κλπ όπου η πολυδιάσπαση εμποδίζει τις μεγάλες επενδύσεις που χρειάζονται για να αποκτήσουν τεχνολογικό προβάδισμα.

Προτείνει επίσης την διασφάλιση της επάρκειας και προμήθειας πρώτων υλών για να σταματήσει η εξάρτηση από τρίτες χώρες και να εξαλειφθούν οι πολυποίκιλες καθυστερήσεις που παρεμβάλλονται από εξωτερικά γεγονότα, τοπικά ή γεωπολιτικά, και έχουν πολύ συχνά φρακάρει την ευρωπαϊκή παραγωγή τα τελευταία χρόνια.

Εκεί όμως που ο Ντράγκι κάνει την μεγάλη ανατροπή είναι όταν απορρίπτει τις μέχρι τώρα δογματικές προσεγγίσεις που επικρατούσαν στην ΕΕ και έδιναν έμφαση στην συγκράτηση των μισθών και την απουσία κάθε κρατικής μέριμνας για την βιομηχανία με την ψευδαίσθηση ότι και ο υπόλοιπος κόσμος θα ακολουθούσε το καθαρό παιγνίδι και θα κέρδιζε ο καλύτερος. Στην θέση των ξεπερασμένων αυτών πολιτικών προτείνει την αποτελεσματική ενίσχυση υποδομών ώστε να γίνουν οι φυσικοί ελκυστές της νέας επιχειρηματικότητας χωρίς την μισθολογική συρρίκνωση των εργαζομένων.

Για να κατανοηθεί η σημασία αυτής της αλλαγής, μπορεί κανείς να αναρωτηθεί για τους λόγους που μερικά δυναμικά εργοστάσια έκλεισαν πρόσφατα στην Ελλάδα (Γιούλα, ΕΒΙΕΝ, κ.α.). Ο λόγος ήταν επειδή είχε εκτοξευτεί το ενεργειακό κόστος και το δίκτυο του ΑΔΜΗΕ δεν επαρκούσε για να συνδέσουν τις υποδομές αυτοπαραγωγής ηλεκτρισμού που είχαν εξ ιδίων χρηματοδοτήσει. Και να σκεφτεί κανείς πόσα άλλα δεν θα γίνουν ποτέ όσο συνεχίζεται αυτή η πενία των υποδομών στην χώρα μας αλλά και πανευρωπαϊκά.

Είναι επίσης εντυπωσιακή η απόλυτη καταδίκη που επιφυλάσσει ο Ντράγκι για τις πολιτικές «εσωτερικής υποτίμησης» των μισθών που εφαρμόστηκαν κατά την διάρκεια των Μνημονίων και επέφεραν συρρίκνωση της οικονομίας και των επενδύσεων σε αρκετές χώρες, ιδιαίτερα όμως στην Ελλάδα. Αυτό και μόνο θα έπρεπε να έχει ήδη κινητοποιήσει πολιτικούς, επιχειρηματικούς και εργασιακούς φορείς στην χώρα μας για να επανεκτιμήσουν το βαρύ τίμημα από τις δήθεν αναπόφευκτες πολιτικές των Μνημονίων και – έστω εκ των υστέρων – να μετριάσουν τις συνέπειες όσων επλήγησαν βάναυσα, όπως ήταν οι μισθωτοί ιδιαίτερα του ιδιωτικού τομέα.

Και αμέσως μετά να ανοίξουν έναν δημόσιο διάλογο για να διαμορφώσουν τους όρους ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης στην χώρα μας με άξονα τον νέο ρόλο του κράτους για την παραγωγή και την διασφάλιση των βασικών δημοσίων αγαθών, την σημασία της βιομηχανίας σε μια δυναμική οικονομία, την αύξηση των μισθών και την ανάγκη της γνώσης και της κατάρτισης στην άνοδο της ευημερίας.

Αλλά βέβαια όλα αυτά φαίνεται να αφορούν μόνο τους άλλους λαούς, από τους οποίους θα ζητάμε αργότερα πόρους για να αναπληρώσουμε την δική μας υστέρηση. Στην Ελλάδα φαίνεται ότι πλέον θεωρούνται κουραστικά και ενοχλητικά για το επιχρυσωμένο σύμπαν του θεάματος που όλο και περισσότερο εκλαμβάνεται ως πολιτική.