Ο τουρισμός με… μαύρα στενάζει με την κάρτα εργασίας

Στις τουριστικές περιοχές όπου σταδιακά ανοίγουν οι εποχικές επιχειρήσεις, υπάρχει μεγάλη μουρμούρα. Πάρα πολλές έχουν επιλέξει, για το χρονικό σημείο που βρισκόμαστε, να μεταθέσουν το άνοιγμα για αργότερα. Η κυβέρνηση τα σκέφτηκε και τα αποφάσισε, ότι θα πρέπει να εφαρμόσει από φέτος και στον κλάδο τους μια σημαντική μεταρρύθμιση, η οποία ωστόσο φαίνεται ότι κοστίζει.

Οριζόντια οι εποχικές επιχειρήσεις του τουρισμού υποχρεούνται εδώ και μερικές εβδομάδες στη χρήση ψηφιακής κάρτας εργασίας, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πολλές ιδιαιτερότητες του κλάδου. Με αυτές όμως τις… ιδιαιτερότητες, δηλαδή τη «μαύρη» ή υποδηλωμένη εργασία πορεύεται το ελληνικό τουριστικό θαύμα για δεκαετίες και τώρα αυτό πρέπει να αλλάξει. Μέρος της ανταγωνιστικότητας, του πακέτου των τιμών που πουλάμε τις τουριστικές μας υπηρεσίες, τα κέρδη που έχουν κάνει τόσο θελκτικό τον συγκεκριμένο κλάδο, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό και στο μοντέλο εργασίας που έχει επικρατήσει.

Η νέα κατάσταση έχει ήδη δημιουργήσει μια οικονομία πολλών ταχυτήτων. Οι νομοταγείς επιχειρηματίες μετρούν ήδη το επιπλέον εργατικό κόστος, το οποίο με τις πρώτες εκτιμήσεις (ενδεχομένως υπερβολικές) ξεπερνάει το 30%. Οι υπόλοιποι προτιμούν την ασφάλεια και το ρίσκο της μαύρης εργασίας, τη λειτουργία χωρίς πολλές διατυπώσεις και όπου βγει… Γενικώς όλοι επαναπροσδιορίζονται. Μαζί και οι σχέσεις με τους εργαζόμενους.

Επαγγέλματα που δούλευαν ασταμάτητα όλη την τουριστική περίοδο, πλέον έχουν εβδομαδιαίο ρεπό και τα κενά που αφήνουν θα πρέπει να καλυφθούν από άλλους εργαζόμενους που θα προσληφθούν. Οι εργαζόμενοι χάνουν ένα μέρος της επιπλέον αμοιβής που λάμβαναν, αλλά πλέον εργάζονται με πολύ πιο ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Γενικώς αλλάζει ο χάρτης και ο τρόπος λειτουργίας της εποχικής εργασίας που στηρίζονταν στην υπερεργασία κάποια συγκεκριμένη περίοδο. Υπεργασία τους θερινούς μήνες που συνοδεύεται από μια περίοδο ανάπαυσης τους χειμερινούς μήνες, με την υποχρεωτική εγγραφή στους δικαιούχους του επιδόματος ανεργίας.

Ενδεικτικό του κλίματος διστακτικότητας μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου του τουρισμού και επισιτισμού, ήταν τα πρώτα στοιχεία της «Εργάνη» για τον μήνα Μάρτιο που έδειξαν ανάσχεση του ρυθμού αύξησης των προσλήψεων σε τομείς που παραδοσιακά δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας την άνοιξη. Αν και οι προσλήψεις υπερίσχυσαν των απολύσεων, κατά 44.661 νέες θέσεις εργασίας, αυτές ήταν αφενός λιγότερες σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, αφετέρου υπήρξαν κλάδοι όπως αυτός της εστίασης που έχασε σχεδόν 2.000 θέσεις εργασίας σε σχέση με τον περασμένο Μάρτιο.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις αναζητούν πλέον νόμιμους τρόπους να αποζημιώσουν «αναντικατάστατες» ειδικότητες όπως για παράδειγμα των σεφ ή εργαζομένων σε θέσεις ευθύνης. Κάποιοι σκέφτονται τις συμπληρωματικές συμβάσεις έργου.

Ο μεγάλος τους πονοκέφαλος είναι όμως πώς θα βρουν το επιπλέον προσωπικό, καθώς έχει υπολογιστεί ότι μια επιχείρηση που απασχολούσε δέκα άτομα, με την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας θα χρειαστεί τουλάχιστον δεκατρία.

Πολλοί αναρωτιούνται πώς μπορούν να αποφευχθούν λουκέτα την τρέχουσα τουριστικής περίοδο με αυτή τη νέα συνθήκη. Οι περισσότεροι ομολογούν ότι μπαίνει επιτέλους τάξη. Επιστρέφει το χαμόγελο στο πρόσωπο των εργαζομένων που δουλεύουν με τη «σεζόν». Θα τυγχάνουν μιας κάποιας προστασίας, αλλά θα τους στοιχίζει μέρος του μισθού που άλλες χρονιές λάμβαναν. Την πραγματική σημασία της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης ωστόσο θα την αποτιμήσουν όλοι, όταν οι αρμόδιες υπηρεσίες θα ελέγξουν και την ορθή εφαρμογή της…