Η «επιτυχία» της Κίνας στην παρεμπόδιση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού μέσω της ανάσχεσης της ροής των σπάνιων γαιών έχει αυξήσει την πίεση στην Ουάσιγκτον, καθιστώντας παράλληλα σαφή την ισχύ του Πεκίνου να μετατρέπει τους ελέγχους των εξαγωγών σε όπλα σε ένα ευρύτερο φάσμα κρίσιμων αγαθών.
Η Κίνα κυριαρχεί στην αλυσίδα εφοδιασμού βασικών ορυκτών και το υπουργείο Εμπορίου της άρχισε να απαιτεί άδειες για τις εξαγωγές σπάνιων γαιών και συναφών μαγνητών στις αρχές Απριλίου. Η αργή διαδικασία έγκρισης έχει συγκλονίσει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και έχει δώσει στο Πεκίνο πλεονέκτημα έναντι των ΗΠΑ μετά τους σαρωτικούς δασμούς της «ημέρας της απελευθέρωσης» του Ντόναλντ Τραμπ.
Υπάρχουν πλέον ελπίδες ότι θα εκδοθούν περισσότερες άδειες μετά την συνομιλία του Τραμπ και του Κινέζικου προέδρου Σι Τζινπίνγκ την Πέμπτη, ανοίγοντας το δρόμο για έναν νέο γύρο εμπορικών συνομιλιών στο Λονδίνο τη Δευτέρα. Το Σάββατο, το Πεκίνο έδωσε σηματοδότηση για μια ταχύτερη διαδικασία έγκρισης για ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες.
Ωστόσο, όπως γράφουν οι Financial Times, η πρόσφατη εφαρμογή ελέγχων στις εξαγωγές από τον Σι έχει μετατοπίσει την ισορροπία δυνάμεων στις εμπορικές συνομιλίες ΗΠΑ-Κίνας, με το Πεκίνο να βγαίνει κερδισμένο.
Ο Άντριου Γκίλχολμ , επικεφαλής ανάλυσης για την Κίνα στην εταιρεία συμβούλων Control Risks, εξηγεί στους FT ότι οι έλεγχοι των εξαγωγών έχουν βοηθήσει την κυβέρνηση Σι να αντιδράσει όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε τρίτες χώρες που δέχονται πιέσεις από την Ουάσιγκτον να υιοθετήσουν πιο σκληρή γραμμή απέναντι στην Κίνα.
«Ονειρεμένο εργαλείο»
«Η απλή αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε πολλά προηγούμενα για αυτό. Οι έλεγχοι εξαγωγών είναι ένα ονειρεμένο εργαλείο για το Πεκίνο. Μπορούν να τροποποιήσουν, να αυστηροποιήσουν, να χαλαρώσουν, να το εφαρμόσουν σε όλες τις χώρες ή σε μία χώρα», δήλωσε ο Γκίλχολμ.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας επιβεβαίωσε το Σάββατο ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Χε Λιφένγκ θα ταξιδέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο για συνομιλίες αυτή την εβδομάδα. Ο Τραμπ απέστειλε τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ , τον υπουργό Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ και τον εμπορικό εκπρόσωπο των ΗΠΑ Τζέιμισον Γκριρ για τον πρώτο γύρο διαπραγματεύσεων από την 90ήμερη εμπορική εκεχειρία που επιτεύχθηκε στις 12 Μαΐου.
Ο κίνδυνος για τις ΗΠΑ και την ΕΕ —και οι δύο βρίσκονται σε εμπορικούς πολέμους με την Κίνα— είναι ότι η μόχλευση που έχει ανακαλύψει το Πεκίνο με τους ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών μπορεί επίσης να αναπαραχθεί σε άλλους τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού υψηλής τεχνολογίας, ανέφεραν οι αναλυτές.
Εάν το Πεκίνο ήθελε να ανταποκριθεί σε μελλοντικές κλιμακώσεις, όπως η περαιτέρω αυστηροποίηση των ελέγχων των τσιπ από τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να περιορίσει τις ροές υλικών όπως το τιτάνιο, το μαγνήσιο και οι ελαφριές σπάνιες γαίες που μέχρι στιγμής εξαιρούνται από το νέο σύστημα αδειοδότησης, σύμφωνα με ανάλυση της Trivium, μιας εταιρείας συμβούλων του Πεκίνου.
Η Κίνα κυριαρχεί επίσης στην παραγωγή νέων εξαιρετικά ισχυρών μαγνητών, πιο ισχυρών τρανζίστορ, πυκνότερων και φθηνότερων μπαταριών και νέων τσιπ και λογισμικού, δήλωσε ο Arthur Kroeber, επικεφαλής έρευνας της Gavekal, σε σημείωμα προς τους πελάτες. Ανέφερε επίσης «ένα τρομερό οικοσύστημα αλληλεπικαλυπτόμενων βιομηχανιών» σε ηλεκτρικά και αυτόνομα οχήματα, drones, ρομπότ, αισθητήρες, smartphones «και τους ημιαγωγούς, τις μπαταρίες και την τεχνητή νοημοσύνη που τα τροφοδοτούν».
«Η ισορροπία μόχλευσης μετατοπίζεται γρήγορα υπέρ της Κίνας, ένα γεγονός που η ομάδα Τραμπ μόλις που άρχισε να αναγνωρίζει», πρόσθεσε.
Λουκέτο σε εργοστάσια
Σύμφωνα με μια προκαταρκτική έρευνα του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στην Κίνα, μιας ομάδας λόμπι, στα τέλη Μαΐου, περισσότερες από τα τρία τέταρτα των εταιρειών που επηρεάστηκαν από τους ελέγχους των σπάνιων γαιών είχαν αποθέματα μόνο τριών μηνών, γεγονός που υπογραμμίζει πόσο κοντά ήταν πολλά εργοστάσια στο κλείσιμο.
Το Ευρωπαϊκό Επιμελητήριο δήλωσε ότι τις τελευταίες ημέρες έχει σημειωθεί αύξηση στον αριθμό των εγκρίσεων εξαγωγών, οι οποίες θεωρούνται οι πιο επείγουσες, «για να αποφευχθεί μια μεγάλη κρίση». Ωστόσο, οι εταιρείες του μπλοκ αντιμετώπιζαν δυσκολίες με τη διαδικασία αδειοδότησης, τόσο από άποψη καθυστερήσεων όσο και από έλλειψη διαφάνειας.
Δεν είναι σαφές εάν το Πεκίνο σκόπευε να στοχεύσει την Ευρώπη, αλλά μόλις οι ελλείψεις έγιναν σαφείς, θα μπορούσε να είχε τακτοποιήσει τις καθυστερήσεις, δήλωσε ένας επιχειρηματίας.
Η αργή έγκριση των αδειών εξαγωγής έχει ήδη οδηγήσει σε μια σειρά επειγόντων διμερών διαπραγματεύσεων στο Πεκίνο, δίνοντας στην Κίνα μεγαλύτερη επιρροή σε άλλους τομείς διαμάχης. Τις τελευταίες εβδομάδες, το θέμα των σπάνιων γαιών έχει τεθεί απευθείας στο Πεκίνο από τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Η προσέγγιση της Κίνας είναι «καθαρά συναλλακτική», δήλωσε ένας δυτικός διπλωμάτης που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις, προσθέτοντας: «θέλουν να διαιρέσουν και να βασιλεύσουν».
Το Πεκίνο έχει υποστηρίξει ότι η χρήση ελέγχων εξαγωγών είναι σύμφωνη με τη διεθνή πρακτική για προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο σε στρατιωτικές όσο και σε πολιτικές εφαρμογές. Οι ΗΠΑ έχουν επίσης επιβάλει περιορισμούς στις πωλήσεις ημιαγωγών και εξοπλισμού κατασκευής τσιπ στην Κίνα, περιορισμούς που αποσκοπούν στην επιβράδυνση της τεχνολογικής ανόδου της χώρας.
