Ήταν το περασμένο καλοκαίρι όταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωνε την προσφυγή σε πρόωρες κάλπες, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει μία εθνοσυνέλευση με ένα πιο σαφή (για τα δικά του δεδομένα) συσχετισμό δυνάμεων. Και πλέον, περίπου 14 μήνες μετά, το στοίχημα αυτό φαίνεται ότι δεν του βγήκε… Ένας ακόμα πρωθυπουργός, ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τους βουλευτές, την οποία έχει αυξημένες πιθανότητες να χάσει.
Ήδη, χθες Τρίτη τρία από τα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Εθνοσυνέλευση της Γαλλίας — ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός, το αριστερό Γαλλία Ανυπότακτη και οι Σοσιαλιστές — έχουν δηλώσει ότι θα ψηφίσουν κατά της πρότασης, που έχει προγραμματιστεί για τις 8 Σεπτεμβρίου, και η οποία θα αναγκάσει την κυβέρνηση να παραιτηθεί.
Τα γαλλικά περιουσιακά στοιχεία δέχθηκαν πλήγμα για δεύτερη ημέρα, με τον δείκτη CAC 40 στο χρηματιστήριο του Παρισιού να υποχωρεί κατά 1,9% και τη διαφορά μεταξύ του γαλλικού και του γερμανικού 10ετούς ομολόγου, ένα βασικό μέτρο κινδύνου, να οδεύει προς το ευρύτερο κλείσιμό της από τον περασμένο Απρίλιο.
Στο προσκήνιο οι γαλλικές ανησυχίες
Αυτό υπογραμμίζει την ξαφνική επιστροφή των δημοσιονομικών ανησυχιών της Γαλλίας στο προσκήνιο της προσοχής των επενδυτών σε μια εποχή που οι Ευρωπαίοι γείτονες όπως η Ιταλία σημειώνουν συγκριτική πρόοδο στην τιθάσευση των ελλειμμάτων.
Η αναταραχή αφήνει τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν σε δύσκολη θέση με λίγες βιώσιμες επιλογές. Θα μπορούσε να διορίσει νέο πρωθυπουργό ή ακόμα και να επαναδιορίσει τον Μπαϊρού και να ελπίζει στον σχηματισμό μίας ακόμα κυβέρνησης με «κουτσή» εντολή και χωρίς περιθώρια προώθησης νομοσχεδίων, ή να διαλύσει το κοινοβούλιο. Μια νέα ψηφοφορία κινδυνεύει να υπονομεύσει την ήδη αδύναμη θέση του στην Εθνοσυνέλευση, κάτι που ακριβώς συνέβη μετά τις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε πέρυσι.
«Θα ψηφίσουμε κατά της ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση», δήλωσε την Τρίτη στην τηλεόραση BFM ο Μπορίς Βαλό, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος στην Εθνοσυνέλευση. Ο σοσιαλιστής βουλευτής Φίλιπ Μπρουν ήταν ακόμη πιο ευθύς, λέγοντας: «αυτό που θα συμβεί στις 8 Σεπτεμβρίου είναι μια συγκαλυμμένη παραίτηση», αναφερόμενος στην ημερομηνία της ψήφου εμπιστοσύνης.
Στον αέρα ο προϋπολογισμός
Αν ο Μακρόν διορίσει νέο πρωθυπουργό αυτό θα αφήσει «στον αέρα» τον νέο προϋπολογισμό, σε μια διαδικασία που θυμίζει πολύ την ανατροπή του προκατόχου του Μπαϊρού, Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος έμεινε στην πρωθυπουργία για 90 ημέρες.
Μια πιθανότητα θα ήταν να προσπαθήσει να πείσει έναν Σοσιαλιστή ή πρώην Σοσιαλιστή προκειμένου να κερδίσει την υποστήριξη αυτού του κόμματος. Αυτή ήταν μέρος της σκέψης πίσω από τον διορισμό του Ερίκ Λομπάρντ ως υπουργού Οικονομικών τον περασμένο Δεκέμβριο, αν και ο Μπαϊρού αργότερα ανέλαβε πιο άμεση εποπτεία της προετοιμασίας του προϋπολογισμού.
Μια απόφαση για τη διάλυση του κοινοβουλίου και την προκήρυξη νέων εκλογών πιθανότατα θα μπορούσε να επιφέρει μεγαλύτερη αβεβαιότητα και κίνδυνο για την κυβέρνηση, ασκώντας περαιτέρω πιέσεις στην οικονομία και στα γαλλικά assets εν γένει.
Υπενθυμίζεται ότι στις πρόωρες εκλογές του 2024, Μακρόν είδε την υποστήριξή του να περιορίζεται και έφερε τον Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν στην πρώτη θέση στην κάτω βουλή για πρώτη φορά.
Το πρόγραμμα λιτότητας
Ο Μπαϊρού ζητά ψήφο εμπιστοσύνης σε μια προσπάθεια να εδραιώσει την υποστήριξη στο κοινοβούλιο για περικοπές δαπανών ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυξήσεις φόρων, τις οποίες θεωρεί ζωτικής σημασίας για την αποτροπή καταστροφής για τα δημόσια οικονομικά. Πρότεινε επίσης την κατάργηση δύο από τις δημόσιες αργίες της Γαλλίας, προκαλώντας την περιφρόνηση της αντιπολίτευσης.
Ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι ο Μακρόν συμφώνησε να συγκαλέσει εκ νέου το κοινοβούλιο σε σύνοδο νωρίτερα, προκειμένου να επιτρέψει στην κυβέρνηση να παρουσιάσει το σχέδιό της και να προγραμματίσει την πρόταση εμπιστοσύνης.
Σε αντίθεση με άλλες χώρες της ευρωζώνης, η Γαλλία δυσκολεύεται να ανακάμψει από τις τεράστιες δαπάνες για τη στήριξη της οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid και της πληθωριστικής κρίσης που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο δημόσιος ελεγκτής έχει καταδικάσει τις κυβερνήσεις του Μακρόν για την απώλεια ελέγχου του προϋπολογισμού τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της υπερβολικής αισιοδοξίας για τα φορολογικά έσοδα και την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και της αδυναμίας να αποτρέψουν την αύξηση των δαπανών.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η κυβέρνηση έχει επανειλημμένα αθετήσει τους μακροπρόθεσμους στόχους μείωσης του ελλείμματος και πλέον αναμένει να μειώσει το χάσμα εντός του ορίου του 3% του οικονομικού ΑΕΠ που έχει θέσει η ΕΕ έως το 2029.
Στα ύψη το κόστος δανεισμού
Το κόστος εξυπηρέτησης αυτού του χρέους αυξάνεται απότομα, καθώς και οι επενδυτές που ξεπουλάνε γαλλικά ομόλογα ανεβάζουν το κόστος δανεισμού της Γαλλίας. Τη Δευτέρα, ο Μπαϊρού δήλωσε ότι το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα ξεπεράσει όλες τις άλλες δαπάνες, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, φτάνοντας τα 66 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος και τα 75 δισεκατομμύρια ευρώ «στην καλύτερη περίπτωση» το 2026.
Στον ραδιοφωνικό σταθμό France Inter την Τρίτη, ο Λομπάρντ δήλωσε ότι η χώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο για να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της, ύψους 5,4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, για το τρέχον έτος.
Εάν η κυβέρνηση καταρρεύσει, ο Λομπάρντ είπε ότι το κόστος δανεισμού της Γαλλίας θα ξεπεράσει αυτό της Ιταλίας «εντός 15 ημερών», προσθέτοντας ότι «θα είμαστε πραγματικά οι τελευταίοι από τους 27 στην Ευρώπη».
Τι «λένε» τα ομόλογα
Οι αποδόσεις του 10ετούς γαλλικού ομολόγου είναι πλέον από τις υψηλότερες στην ευρωζώνη, έχοντας ήδη ξεπεράσει χώρες που κάποτε βρίσκονταν στην καρδιά της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία. Οι κινήσεις αυτής της εβδομάδας έχουν αφήσει την απόδοση μόλις οκτώ μονάδες βάσης κάτω από τα ιταλικά, ενώ ο γαλλικός 10ετής τίτλος αποδίδει και πάλι περισσότερο από τον αντίστοιχο ελληνικό.
Οι γαλλικές μετοχές έχουν πληγεί από τότε που ο Μακρόν προκήρυξε πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές στις αρχές Ιουνίου του περασμένου έτους, αιφνιδιάζοντας τις αγορές.
Έκτοτε ο CAC 40 έχει υποχωρήσει κατά 4%, ενώ ο Stoxx Europe 600 αυξήθηκε κατά περίπου 6%. Ο CAC αναμένεται να υποαποδώσει σε σχέση με τον πανευρωπαϊκό δείκτη αναφοράς για δεύτερη χρονιά, μια απότομη ανατροπή για τον γαλλικό δείκτη, ο οποίος είχε καλύτερες επιδόσεις από κάθε έτος (εκτός από ένα), από τότε που ο Μακρόν εξελέγη το 2017.
«Οι επενδυτές που αγόρασαν μετοχές της Ευρώπης με την πεποίθηση ότι η Γερμανία αντιπροσώπευε κάπως τις δυνατότητες της ευρωζώνης έκαναν λάθος», δήλωσε σε συνέντευξή του την Τρίτη ο Vincent Juvyns, επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής στην ING στις Βρυξέλλες. «Είναι μια Ευρώπη δύο επιπέδων που έχουμε τώρα, με ορισμένες χώρες όπως η Γερμανία που μπορούν να αντέξουν οικονομικά να δαπανήσουν για ανάπτυξη και εκείνες που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους».
Οι Μπαϊρού και Μακρόν έχουν λιγότερο από δύο εβδομάδες για να εδραιώσουν την υποστήριξή τους στο κοινοβούλιο και να αποφύγουν περαιτέρω αναταραχές, κάτι που αποτελεί δύσκολη υπόθεση δεδομένης της αυξανόμενης αντίθεσης από τις πολιτικές ομάδες.
«Μπορώ να αναγνωρίσω στον πρωθυπουργό ότι διαπίστωσε ότι ο προϋπολογισμός και η οικονομική κατάσταση είναι καταστροφικές», δήλωσε ο Σοσιαλιστής Βαλό. «Είναι η κληρονομιά του κ. Μπαϊρού και του Εμανουέλ Μακρόν».
