Βόμβα μεγατόνων

Από την επιστημονική κοινότητα μέχρι τον τελευταίο πολιτικό σε αυτήν εδώ τη χώρα, όλοι ανάγουν το δημογραφικό σε ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» για τη χώρα.

Πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, καθώς και στα στοιχεία της Eurostat, είναι ηχηρό καμπανάκι κινδύνου – ένα από τα πλείστα που κρούουν οι ειδικοί.

«Φωνάζουν» ότι αν δεν αλλάξει κάτι, ο πληθυσμός αναμένεται να συρρικνωθεί από περίπου 10,4 εκατ. σήμερα σε μόλις 9,5 εκατ. έως το 2050 και σημαντικά κάτω από τα 9 εκατ. έως το 2100.

Η συρρίκνωση θα συνοδεύεται από τη γήρανση του πληθυσμού με αποτέλεσμα η σχέση ηλικιωμένων με τον ενεργό πληθυσμό να διαμορφωθεί πάνω από το 0,60 μετά το 2050, από 0,35 που ήταν το 2020.

Με άλλα λόγια, όπως προκύπτει από ανάλογη μελέτη του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών, οι άνθρωποι ηλικίας 20-64 ετών, δηλαδή όσοι βρίσκονται σε εργάσιμη ηλικία, αναμένεται να μειωθούν σημαντικά μέχρι το 2050. Αντίθετα, οι άνω των 65 ετών συνεχώς αυξάνονται.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι άνθρωποι άνω των 65 ετών θα αποτελούν πάνω από το 1/3 του συνολικού πληθυσμού το 2050, σε σύγκριση με το 24% που είναι σήμερα.

Ακόμη, από την τελευταία εξαμηνιαία εαρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για την Ελλάδα που συνέταξε η Κομισιόν προκύπει ότι τα ποσοστά γεννήσεων έχουν πέσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, με μόνο 71.000 γεννήσεις το 2023, σε σύγκριση με πάνω από 100.000 το 2012.

Ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 25% μεταξύ 2023 και 2070, κάτι που αναμένεται να αποτελέσει μια από τις πιο ραγδαίες μειώσεις στην ΕΕ.

Το δημογραφικό ζήτημα θα οξυνθεί τα επόμενα χρόνια και απειλεί να τινάξει στον αέρα οποιαδήποτε αναπτυξιακή πολιτική, εάν δεν αντιμετωπιστεί με σχέδιο για μέτρα και πολιτικές ολιστικές, που θα διαπερνούν όλες τις παραμέτρους του και σε βάθος χρόνου.

Μας βρίσκει σύμφωνους η επισήμανση της πρόσφατης μελέτης του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ότι «οι λόγοι που ευθύνονται για την κατάρρευση των γεννήσεων δεν εντοπίζονται μόνο εντός του πεδίου της δημογραφίας, αλλά αφορούν συνολικότερα τις κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τελευταίες δεκατίες».

Οι προτάσεις των ειδικών συγκλίνουν στα περισσότερα όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος πριν να είναι μη αναστρέψιμο.

Είναι πέρα για πέρα σαφές πως καμία ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει σε μια χώρα που ο πληθυσμός της γερνάει και οι νέοι λιγοστεύουν.

Και ότι οι νέοι άνθρωποι θα κάνουν όλο και λιγότερα ή καθόλου παιδιά όταν δεν μπορούν να συντηρήσουν καλά – καλά τους εαυτούς τους.

Όταν απουσιάζουν πολιτικές στήριξης της οικογένειας, της γονεϊκότητας, της μητρότητας και της πατρότητας, οι επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, επαρκώς στελεχωμένες που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της οικογένειας με πρόσβαση για όλους όσους τις έχουν ανάγκη θεωρούνται «μη παραγωγικές».

Η δωρεάν δημόσια παιδεία και υγεία για όλους τείνουν να γίνουν… παρωχημένες διεκδικήσεις.

Και, βέβαια, για ποια αντιμετώπιση του δημογραφικού να μιλήσει κανείς σε μια χώρα όπου νομιμοποιούνται οι 13 ώρες δουλειάς την ημέρα; Ακούγεται τουλάχιστον σαν ανέκδοτο.

Το δημογραφικό ζήτημα δεν προσφέρεται για δημαγωγία και πολιτική αξιοποίηση στην προσπάθεια αντιστροφής του κλίματος δυσαρέσκειας που διαπερνά το συντριπτικό ποσοστό της κοινωνίας, ούτε για εξαγγελίες – ψίχουλα με περιορισμένο χρονικό ορίζοντα.

Με αυτήν τη σκέψη, αναμένουμε με ενδιαφέρον τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες του Σαββάτου από το βήμα της 89ης ΔΕΘ…