Ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού σκέφτηκε ότι ήταν μια έξυπνη κίνηση να ζητήσει κοινοβουλευτική ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση μειοψηφίας ενόψει της προγραμματισμένης εθνικής ημέρας διαμαρτυρίας στις 10 Σεπτεμβρίου και της έναρξης μιας έκρυθμης κοινοβουλευτικής περιόδου για τον προϋπολογισμό. Αποφασισμένος να μην έχει την ίδια μοίρα με τον προκάτοχό του, ο οποίος ανατράπηκε από το κοινοβούλιο τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Γάλλος πρωθυπουργός φαίνεται να επέλεξε αντ’ αυτού το πολιτικό χαρακίρι.
Ωστόσο το χαρτί δεν φαίνεται να του βγαίνει… η σχεδόν βέβαιη καταψήφισή του στη σημερινή ψηφοφορία αναμένεται να μετατρέψει ένα υποβόσκον πολιτικό αδιέξοδο σε μια παρατεταμένη πολιτειακή κρίση.
Το σύνταγμα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, το οποίο θεσπίστηκε από τον στρατηγό Σαρλ ντε Γκωλ το 1958 για να δημιουργήσει μια ισχυρή εκτελεστική και μια εύκαμπτη νομοθετική εξουσία, έχει πάψει να προσφέρει σταθερές κυβερνήσεις. Χωρίς αλλαγή στο σύστημα, η Γαλλία αντιμετωπίζει φαύλη πολιτική παράλυση. Εν τω μεταξύ, φαίνεται ανίκανη να επιλύσει μια χρόνια δημοσιονομική κρίση που αρχίζει να ανησυχεί τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ο υπουργός Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρντ, αρνήθηκε την περασμένη εβδομάδα να αποκλείσει το ενδεχόμενο να χρειαστεί να ζητήσει οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ, προτού κάνει απότομα πίσω όταν οι επενδυτές τρόμαξαν.
Εάν, όπως αναμένεται, ο βετεράνος κεντρώος πρωθυπουργός εκδιωχθεί, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει εύκολη επιλογή να σταθεροποιήσει το πλοίο του κράτους, να ψηφίσει έναν προϋπολογισμό για τον περιορισμό του διογκωμένου ελλείμματος και να διατηρήσει τη φιλελεύθερη κληρονομιά του στην οικονομία της προσφοράς και στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Παζάρια της τελευταίας στιγμής
Επί της ουσίας ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έχει προθεσμία μέχρι το μεσημέρι για να καταλήξει σε συμφωνία με τις ομάδες της αντιπολίτευσης για έναν νέο προϋπολογισμό, διαφορετικά θα αναγκαστεί να παραιτηθεί από το αξίωμά του, γεγονός που τον καθιστά τον δεύτερο πρωθυπουργό σε λιγότερο από ένα χρόνο που υποκύπτει στην πολωμένη πολιτική της χώρας.
Ο βετεράνος βουλευτής Μπαϊρού, 74 ετών, κεντρώος με ιστορικό σχηματισμού συμμαχιών, προσπάθησε μάταια να πείσει τους ηγέτες των ακροδεξιών και αριστερών παρατάξεων στο κοινοβούλιο να υποστηρίξουν τα σχέδια δαπανών του. Η απόφασή του να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στην ίδια του την κυβέρνησή βασίστηκε στην ελπίδα ότι οι αντίπαλοί του δεν θα ήθελαν να κατηγορηθούν για το χάος που προέκυψε από την πτώση του.
Το στοίχημα ωστόσο φαίνεται να γύρισε μπούμερανγκ και η αντιπολίτευση δηλώνει αποφασισμένη να…. αποκαλύψει την μπλόφα του.
Τι θα συμβεί σήμερα 8 Σεπτεμβρίου
Η γαλλική Εθνοσυνέλευση συνέρχεται στις 15:00 (16:00 ώρα Ελλάδος).
Ο Μπαϊρού θα ξεκινήσει με μια ομιλία στην οποία θα υπερασπιστεί τις θέσεις του, προειδοποιώντας για την δεινή κατάσταση των οικονομικών της Γαλλίας και την ανάγκη αντιμετώπισής της. Χωρίς σχεδόν καμία ελπίδα νίκης, η ομιλία αυτή θα μείνει για τα… πρακτικά – ή για το πολιτικό του μέλλον – και όχι για να προσπαθήσει να πείσει τους νομοθέτες.
Κάθε μία από τις 10 κοινοβουλευτικές ομάδες θα απαντήσει επί των θέσεών της (και όχι επί αυτών του Μπαϊρού) και θα ακολουθήσει ψηφοφορία. Οι νομοθέτες θα ρίξουν από ένα χάρτινο ψηφοδέλτιο σε μια κάλπη, ενώ το αποτέλεσμα βασίζεται στην απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων και όχι στο σύνολο των εδρών.
Εάν, όπως αναμένεται, η κυβέρνηση χάσει, ο Μπαϊρού πρέπει στη συνέχεια να υποβάλει την παραίτησή του στον Μακρόν.
Δεν υπάρχει ακόμη επίσημο πρόγραμμα, αλλά το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αναμένεται να είναι κάποια στιγμή γύρω στις 17:30-18:00 GMT (περίπου στις 21:00 ώρα Ελλάδος).
Τι θα γίνει μετά
Αν -όπως όλα δείχνουν- ο Μπαϊρού χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης, όλα είναι στα χέρια του Μακρόν.
Ο πρόεδρος έχει μέχρι στιγμής αποκλείσει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών σε περίπτωση πτώσης του Μπαϊρού και ως εκ τούτου θα πρέπει να διορίσει νέο πρωθυπουργό.
Αυτός ο νέος πρωθυπουργός θα μπορούσε να προέρχεται από την κεντροαριστερά , αφού τέσσερις κεντροδεξιοί υποψήφιοι απέτυχαν να διαχειριστούν το διασπασμένο κοινοβούλιο. Ή ο Μακρόν θα μπορούσε να ορίσει έναν τεχνοκράτη. Δεν υπάρχουν κανόνες που να διέπουν ποιον πρέπει να επιλέξει ο Μακρόν ή πόσο γρήγορα.
Αν ο Μακρόν επιχειρήσει να κερδίσει χρόνο, ο Μπαϊρού θα μπορούσε να παραμείνει ως υπηρεσιακός.
Ο Εθνικός Συναγερμός και η ακροαριστερή Γαλλία Ανυπότακτη πιέζουν για πρόωρες βουλευτικές εκλογές – και για την παραίτηση του Μακρόν.
Σε ένα γεύμα αυτή την εβδομάδα μεταξύ του Μακρόν και κεντρώων και συντηρητικών κομμάτων που υποστηρίζουν την τρέχουσα κυβέρνηση, όλοι συμφώνησαν ότι η διάλυση του κοινοβουλίου δεν θα έλυνε την κρίση, ανέφερε στο Reuters, μια πηγή κοντά στον Μακρόν, προσθέτοντας ότι η επίτευξη συμφωνίας με τους Σοσιαλιστές φαινόταν σαν μια από τις μόνες βιώσιμες επιλογές.
Μια κυβερνητική πηγή επιβεβαίωσε ότι η διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών δεν φαίνεται να είναι πιθανή προς το παρόν, προσθέτοντας ότι ο υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ, ο πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός Μπερνάρ Καζνέβ και ο επικεφαλής του Ελεγκτικού Συνεδρίου Πιερ Μοσκοβισί, επίσης εδώ και καιρό Σοσιαλιστής, ήταν μεταξύ των ονομάτων που κυκλοφορούσαν ως πιθανές επιλογές για τον επόμενο πρωθυπουργό.
Οι κρίσιμες ημερομηνίες
Πέρα από την τύχη της κυβέρνησης, η Γαλλία αντιμετωπίζει έναν τεταμένο Σεπτέμβριο:
- Στις 10 Σεπτεμβρίου: το κίνημα Bloquons Tout («Ας μπλοκάρουμε τα πάντα»), το οποίο έχει ξεσπάσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σχεδιάζει διαμαρτυρίες σε εθνικό επίπεδο.
- Στις 12 Σεπτεμβρίου: Ο οίκος αξιολόγησης Fitch επανεξετάζει την πιστοληπτική αξιολόγηση της Γαλλίας. Μια υποβάθμιση είναι πιθανή εάν η κρίση επιδεινωθεί.
- Στις 18 Σεπτεμβρίου: Τα συνδικάτα πραγματοποιούν απεργίες και διαμαρτυρίες.
Γιατί ο Μακρόν διστάζει να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές;
Ο Μακρόν έχει πει στους συμμάχους του ότι η εκ νέου διάλυση της κάτω βουλής είναι πιθανό να οδηγήσει στο ίδιο κατακερματισμένο αποτέλεσμα με πέρυσι, ανέφερε το Bloomberg News .
Ο πρόεδρος δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τη συνταγματική του εξουσία για να προκηρύξει νέες εκλογές. Ωστόσο, μια νέα ψηφοφορία είναι απίθανο να διορθώσει το υποκείμενο πρόβλημα, το οποίο είναι ότι το γαλλικό εκλογικό σώμα είναι βαθιά διχασμένο – όπως αποδεικνύεται από την τρέχουσα σύνθεση της Εθνοσυνέλευσης. Εάν οι Γάλλοι κληθούν να ψηφίσουν ξανά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι κανένα κόμμα ή μια ισχυρή ομάδα που μπορεί να συνεργαστεί είναι πιθανό να αναδειχθεί με πλειοψηφία.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση του Ifop σχετικά με τις προθέσεις των ψηφοφόρων δείχνει ότι ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν θα συγκεντρώσει μεταξύ 32% και 33%, χάνοντας κάποιο έδαφος από τις τελευταίες εκλογές. Μια αριστερή συμμαχία παρόμοια με αυτή που σχηματίστηκε πέρυσι θα μπορούσε να συγκεντρώσει 25%, αν και έχουν προκύψει βαθιές διαιρέσεις μεταξύ των κομμάτων που την αποτελούν – της ακροαριστερής Γαλλίας Ανυπότακτης του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, των Κομμουνιστών, των Πρασίνων και των Σοσιαλιστών. Το κεντρώο μπλοκ του Μακρόν θα μειωνόταν στο 15%, με τους Ρεπουμπλικάνους ακριβώς πίσω με 13%.
Πώς θα μπορούσε μια νέα κυβέρνηση να κάνει συμβιβασμούς στον προϋπολογισμό;
Ο Μπαϊρού έχει προτείνει περικοπές δαπανών ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυξήσεις φόρων, λέγοντας ότι αυτές είναι απαραίτητες για να μειωθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 4,6% του οικονομικού προϊόντος το 2026 από το αναμενόμενο 5,4% φέτος.
Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα προτεινόμενα μέτρα του είναι η κατάργηση δύο αργιών. Άλλα βήματα περιλαμβάνουν έναν νέο φόρο στα υψηλότερα εισοδήματα, πάγωμα των συντάξεων και των πληρωμών κοινωνικής πρόνοιας στα επίπεδα του 2025 και πιθανές πωλήσεις των μεριδίων του κράτους σε εταιρείες.
Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχουν δείξει μέχρι στιγμής μικρή επιθυμία για συμβιβασμό για να σώσουν τον Μπαϊρού, αλλά μια άλλη κυβέρνηση θα μπορούσε να βρει κάποιο περιθώριο ελιγμών. Η διατήρηση των αργιών και η άσκηση μεγαλύτερης δημοσιονομικής πίεσης στους πλουσιότερους πολίτες της χώρας θα μπορούσε να μαλακώσει την μετριοπαθή αριστερή αντιπολίτευση.
Η εύρεση μιας μέσης λύσης δεν θα είναι εύκολη, επειδή ο προτεινόμενος «αντιπροϋπολογισμός» του Σοσιαλιστικού κόμματος περιλαμβάνει έναν πλήρη φόρο περιουσίας και θα επαναφέρει την ηλικία συνταξιοδότησης της χώρας στα 62 έτη, από τα 64. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την πιο φιλοεπιχειρηματική ατζέντα του Μακρόν.
Τι θα συνέβαινε στα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας χωρίς συμφωνία για τον προϋπολογισμό;
Η Γαλλία έχει το μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα στην ευρωζώνη και η απομάκρυνση του Μπαϊρού θα αφήσει στον διάδοχό του μια κληρονομιά αυξανόμενου χρέους.
Ο δημόσιος δανεισμός ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος βρίσκεται σε τροχιά αύξησης κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες στο 125% το 2030, εάν οι πολιτικοί δεν μπορέσουν να συμφωνήσουν σε μέτρα για να τον θέσουν υπό έλεγχο, σύμφωνα με έκθεση του Bloomberg Economics .
Από τότε που παρουσίασε τις προτάσεις του τον Ιούλιο για τον περιορισμό των δαπανών, ο Μπαϊρού έχει εντείνει τη ρητορική του σχετικά με το τι θα συμβεί εάν η χώρα δεν το πράξει. Έχει δηλώσει ότι η χώρα είναι εθισμένη στις δημόσιες δαπάνες και βρίσκεται σε «θανάσιμο κίνδυνο», με το χρέος να αυξάνεται κατά 5.000 ευρώ κάθε δευτερόλεπτο και το κόστος τόκων να βρίσκεται σε τροχιά να φτάσει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως το 2029 εάν δεν γίνει τίποτα.
Η κυβέρνησή του στοχεύει να συνεχίσει να μειώνει το κενό στον προϋπολογισμό ώστε να το φέρει εντός του ορίου του 3% που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2029. Εάν δεν ψηφιστεί κανένας προϋπολογισμός μέχρι το τέλος του έτους, το κοινοβούλιο αναμένεται να παρατείνει το πλαίσιο του 2025. Ενώ αυτό θα βοηθούσε λίγο, δεν θα περιλάμβανε το πιο σκληρό φάρμακο του Μπαϊρού.
