89 ΔΕΘ – OT FORUM – Σχοινάς: Οι καλύτερες στιγμές της Ευρώπης έρχονται όταν δοκιμάζεται

Για τη σημερινή πραγματικότητα της ΕΕ, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει και τον ρόλο στον οποίο καλείται να ανταποκριθεί στη δύσκολη συγκυρία, αλλά και για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, μίλησε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο OT FORUM που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της 89ης ΔΕΘ.

Συζητώντας με τις δημοσιογράφους του ΟΤ, Ελένη Στεργίου και Αλεξάνδρα Φωτάκη, ο κ. Σχοινάς τόνισε πως οι εξελίξεις τρέχουν με πρωτοφανείς ταχύτητες και πρόσθεσε ότι «η Ευρώπη, την οποία πολλοί συνεχίζουν να βλέπουν ως όαση λογικής στη γεωπολιτική τρέλα που μας περιβάλει, έχει καθήκον αυξημένο να συμβάλει στη λύση των μεγάλων προβλημάτων, να εκτονώσει τις κρίσεις, να συνεισφέρει θετικά στην Ουκρανία και σε μια διευθέτηση στη Μέση Ανατολή. Αυτό είναι το ζητούμενο για την Ευρώπη, να γίνει μια δύναμη καλού και να το μετουσιώσει σε συγκεκριμένες συνεισφορές στο πεδίο».

Ερωτηθείς εάν εκτιμά πως η Ευρώπη το καταφέρνει, ο πρώην αντιπρόεδρος της ΕΕ απάντησε: «Οι καλύτερες στιγμές της Ευρώπης έρχονται όταν η Ευρώπη δοκιμάζεται». Πιο συγκεκριμένα εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι «σε θέματα όπως η άμυνα, η εξωτερική πολιτική, ακριβώς επειδή υφυστάμεθα αυτή την πίεση, θα βρούμε λύσεις».

Για το εάν η Ευρώπη αμφισβητείται, ο κ. Σχοινάς είπε χαρακτηριστικά: «Η Ευρώπη δεν είναι και δεν θα γίνει αντικείμενο λατρείας. Δεν υπάρχει γνήσια, άδολη σύμφυση με την Ευρώπη. Όμως, όταν ο μέσος Ευρωπαίος είτε είναι στη Χαλκιδική, είτε στο Δουβλίνο είτεσ στο Βίλνιους αισθάνεται ότι δεν υπάρχει λύση στα προβλήματά του τι λέει; “Θέλω την Ευρώπη”. Και τότε, η Ευρώπη ήταν εκεί» και κατέληξε λέγοντας πως «δεν πρέπει να απαξιώνουμε την Ευρώπη σε ένα πλαίσιο συγκινησιακό, γατί η Ευρώπη θα υπάρχει όσο δίνει λύση στα προβλήμαντα του κόσμου».

Κληθείς να σχολιάσει την οπτική ότι τα μνημόνια έδειξαν μια Ευρώπη τιμωρό, απάντησε: «Πιστεύω ότι όλοι πια έχουν καταλάβει ότι τα μνημόνια ήταν η συνέπεια, όχι η ρίζα του κακού μας εδώ. Η ρίζα του κακού ήταν ότι η χώρα έσπασε το παγκόσμιο ρεκόρ χρέους και αποκόπηκε από τις αγορές, δεν μας δάνειζε κανένας και ήταν ο μόνος τρόπος αυτό το επώδυνο πρόγραμμα για όλους. Δείτε δέκα χρόνια μετά πώς αυτό το πρόγραμμα επέτρεψε στη χώρα να είναι μια από της πλέον αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης».

Για την ακρίβεια

Στην ερώτηση του ΟΤ για την ακρίβεια, ο κ. Σχοινάς τη χαρακτήρισε «υπαρκτό πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη και πολυπαραγοντικό». Οπως είπε, «εμείς (σ.σ.: οι Ευρωπαίοι) έχουμε ένα πολύ ακριβό κοινωνικό κράτος, το οποίο οι Ευρωπαίοι δεν θα απαρνηθούν ποτέ – τα 70 στα 100 δολάρια που ξοδεύονται σε παγκόμιο σπίπεδο για κοινωνικές πολιτικές ξοδεύονται στην ΕΕ. Αυτό είναι σχετικά ακριβό. Αλλος παράγοντας είναι ότι σε αυτήν την μεγάλη αγορά πρέπει ο ανταγωνισμός να τηρείται. Οι ευρωπαϊκές αρχές να κάνουν τη δουλειά τους. Δεν μπορεί στην Ελλάδα το ίδιο πράγμα να πωλείται στην ίδια τιμή σε όλα τα σούπερ μάρκετ. Τρίτο η απλοποίηση της οικονομιής δρστηριότητας. Στην Ελλάδα ζούμε το μαρτύριο της χαρτούρας. Όλα αυτά πρέπει να τα σαρώσουμε. Ο ανταγωνισμός θα φέρει ανάπτυξη και η ανάπτυξη θα ρίξει τις τιμές».

Για το Ταμείο Ανάκαμψης

Σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης, σημείωσε πως «η ίδρυση του Ταμείου Ανάκαμψης ήταν μια μεγάλη κατάκτηση. Συντρίψαμε το ταμπού ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να δανειστεί συνολικά. Κατορθώσαμε το ακατόρθωτο». Πρόσθεσε πως δεν μπορεί ακόμη να γίνει αξιολόγηση για το πώς πήγε, γιατί έχουμε ακόμη 18 μήνες στη διάρκεια των οποίων πολλά ή και τα περισσότερα πρέπει να ολοκληρωθούν.

Ειδικά για την Ελλάδα, πρόσθεσε πως «η μπίλια ακόμη τρέχει. Νομίζω ότι από τα πιο όμορφα πράγματα που γίνονται σήμερα στην Ελλάδα γίνονται με χρήματα από Ταμείο Ανάκαμψης, πράγματα που βοηθούν να γίνει η ζωή μας καλύτερη».

Επεσήμανε, ακόμη, ότι «πρέπει να δούμε πώς αυτή η κληρονομιά του Ταμείου Ανάκαμψης θα μπορέσει να γίνει η μαγιά για ένα μελλοντικό πλαίσιο». Οπως είπε, «έχουμε το ευρώ που κόβει μια ευρωπαϊκή τράπεζα και ένα μείγμα πολιτικής που συντονίζεται, μας έλειπε ένας αναπτυξιακός μοχλός. Αυτόν τον προσθέσαμε με το Ταμείο Ανάκαμψης την περίοδο της πανδημίας. Ακόμη κι αν δεν το χρειασούμε στο μέλλον, θα είναι υγιές να υπάρχει ένας μηχανισμός που θα μπορούμε να ενεργοποιούμε κάθε φορά που θα χρειαζόμαστε».

Για το μεταναστευτικό

«Η Ευρώπη έχει βάλει πάτο στο βαρέλι του μεταναστευτικού», υπογράμμισε ο κ. Σχοινάς σε ερώτηση των δημοσιογράφων του ΟΤ σχετικά με το θέμα. «Τα πρόσφατα στοιχεία της FRONTEX δείνουν ότι έχουμε μια γενικευμένη πτώση των ροών σε όλους τους διαδρόμους πρόσβασης. Τον Δεκέμβριο του 2024 άφησα συμφωνίες συνεργασίας με όλες τις χώρες προέλευσης και διέλευσης που αφορούν την Ευρώπη. Μέσα από αυτό το πλαίσιο αυτές οι χώρες κάνουν ό,τι μπορούν για να δουλέψουν μαζί μας, όχι εναντίον μας, γιατί μόνο έτσι θα βοηθηθούν. Τρίτον, υπάρχει κοινή αντίληψη ότι πρέπει τα εξωτερικά σύνορα να προστατευτούν. Το μεγάλο επόμενο στοίχημα είναι το 2026 που θα τεθεί σε ισχύ το νέο σύστημα για τη μετανάστευση και το άσυλο», με βάση το οποίο, όπως είπε, «θα δούμε μια νέα πραγματικότητα».

Οσον αφορά την ελληνική πολιτική για τι μεταναστευτικό, σχολίασε πως «δεν μπορεί να μη συνάδουν με την ευρωπαϊκή νομιμότητα. «Αν δεν συνάδουν, δεν μπορεί να  εφαρμοστεί το σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου». Αυτό, εξήγησε, προβλέπει ρητές διαδικασίες που επιτρέπει στα κράτη μέλη να ενεργοποιήσουν εθνικά μέτρα για συγκεκριμένες περιπτώσεις χωρίς να παραβιαστεί η ευρωπαϊκή νομιμότητα. «Δεν νομίζω ότι η ελληνική μνομθεσία έχει υπερβεί αυτά τα όρια», σημείωσε.

Ο κ. Σχοινάς επεσήμανε ακόμη πως είναι αναγκαίο να βρεθεί μια κοινή συνιστώσα όσον αφορά μια οργανωμένη εργατική κινητικότητα προς την Ευρώπη.

«Δεν το έχουμε πετύχει σε κοινοτικό επίπεδο. Πολλοί το έχουν πετύχει με διακρατικές συμφωνίες, αλλά χρειαζόμαστε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο», είπε. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι ένας από τους λόγους που δεν έχει επιτευχθεί είναι ότι σε εθνικό επίπεδο δεν έχει την αντίστοιχη πολτική και κοινωνική στήριξη. «Οι ίδιοι που δεν θέλουν τον οικονομικό μετανάστη είναι αυτοί που τον θέλουν για να δουλέψει. Και αυτοί που μας ωθούν να προχωρήσουμε γρήγορα σε τέτοια σχήματα δεν είχαν το κουράγιο να τοποθετηθούν δημόσια. Αυτοί είναι λόγοι για τους οποίους δεν προχωράμε με την ταχύτητα που πρέπει», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «η Ευρώπη θα χρειαστεί 20 εκατ. ανθρώπους που πρέπει να έρθουν νόμιμα, εκεί που τους χρειαζόμαστε, με διαδικασδίες και χαρτιά, να σεβαστούν τους κανόνες αξιών που διέπουν τις κοινωνίες μας, γιατί αν δεν το κάνουμε αυτό δεν βγαίνουν τα νούμερα. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ήμασταν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Στις αρχές αυτού του αιώνα είμαστε το 10% και το 2050 θα είμαστε το 5%».

Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου

Σχολιάζοντας τις εξελίξεις γύρω από το GSI, το καλώδιο ηλεκτρικής διαύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου τόνισε ότι «οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν πτυχές στην κυπριακή πολιτική πραγματικότητα πολύ πιο ισχυρές από τη γεωστρατηγική πολιτική πραγματικότητα», και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι είναι τόσο μεγάλη η εμβέλεια και η γεωπολιτική αξία του έργου, η στήριξη -και οικονομική και πολιτική- που θα ήταν μεγάλη έκπληξη εάν αυτά τα εγχώρια συμφέροντα στην Κύπρο οδηγούσαν στο να ανατραπεί το έργο».

Για την Τουρκία

Ερωτηθείς εάν η Τουρκία θα μπορούσε να βάλει εμπόδια και να προκαλέσει γεωπολιτικό κίνδυνο, ο κ. Σχοινάς εξέφρασε την εκτίμηση ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος στην περιοχή είναι κομμάτι της πραγματικότητας. «Η Ελλάδα είχε την τύχη, όπως και η Κύπρος, να μην είμαστε μόνες. Εχουμε την Ευρώπη δίπλα μας. Πρόκειται για ευρωπαϊκό έργο προτεραιότητας». Ούτε η Τουρκία, ούτε άλλος θα τολμούσε να προκαλέσει μια κρίση γύρω από αυτό που θα έφερνε την Αγκυρα απέναντι στην Ευρώπη, πρόσθεσε. «Δεν το βλέπω ως κάτιο πιθανό», κατέληξε.

Για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Σε ερώτηση σε σχέση με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο κ. Σχοινάς είπε, μεταξύ άλλων: «Αμαύρωσε την εικόνα της Ελλάδας ως μιας ομάδας που ανέβηκε από το Conference League στο Champions League. Δεν μας κάνει καλό, όχι μόνο γιατί πρέπει να βρεθούν οι υπεύθυνοι και να πληρώσουν, αλλά γιατί –και αυτό πρέπει να είναι αντικείεμνο επείγουσας ρύθμισης- πρέπει 45 χρόνια μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια να βρούμε έναν τρόπο να πληρώνονται με τρόπο διάφανο οι αγροτικές επιδοτήσεις. Να διαλυθεί κάθε σκιά γύρω από το θέμα».

Ερωτηθείς εάν υπάρχουν πολιτικές ευθύνες, απάντησε: «Δεν ξέρω πώς προσωποποιούνται οι ευθύνες. Οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες θα πρέπει να μας δείξουν τι συμβαίνει. Επιμένω ότι το βασικό ζητούμενο θα είναι να προκύψει ένα σύστημα ακλόνητο, αδιαμφισβήτητο, διαφανές καιαποτελεσματικό».