Παγκόσμια οικονομία: Ανησυχία για χαμηλές πτήσεις – Η θέση της Ελλάδας 

Οι γεωπολιτικοί κραδασμοί των τελευταίων χρόνων, μαζί με την εύθραυστη ισορροπία στα δημόσια οικονομικά πολλών χωρών, αλλά και τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί στο παγκόσμιο εμπόριο, έχουν δημιουργήσει το τελευταίο διάστημα έντονη ανησυχία τόσο στους αναλυτες, όσο και στους ανθρώπους της αγοράς.

Οι διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν ότι η επόμενη διετία θα είναι μια περίοδος περιορισμένης δυναμικής, με τους δασμούς και τη χρηματοπιστωτική αστάθεια να σκιάζουν το τοπίο.

Η εμπορική στρατηγική βρίσκεται εδώ και αρκετούς μήνες στο επίκεντρο. Οι ραγδαίες εξελίξεις οδηγούν την οικονομία και ανησυχούν τους αναλυτές.  Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα φτάσει στο 3,2% το 2025, για να υποχωρήσει στο 2,9% το 2026. Η ώθηση την τρέχουσας χρονιά, προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τις αυξημένες εισαγωγές που πραγματοποιήθηκαν πριν από την επιβολή νέων δασμών. Στόχος των επιχειρήσεων ήταν να προλάβουν να στοκάρουν πριν οι δασμοί αυξήσουν τις τιμες.

Τα χρηματιστήρια δείχνουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, καθώς στηρίζονται κυρίως στα κέρδη τεχνολογικών και ενεργειακών κολοσσών

Αυτή όμως η πρακτική δεν θα συνεχιστεί για πάντα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου προβλέπει ότι αύξηση του ρυθμού κατά μόλις 0,9% το 2025, και 1,8% το 2026. Χωρίς δασμούς, η αύξηση θα ξεπερνούσε το 2,7%. Ο δείκτης CPB World Trade Monitor καταγράφει συνεχόμενη υποχώρηση, -0,9% τον Μάιο και -0,3% τον Ιούνιο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το εμπόριο χάνει ταχύτητα, παρά την συγκυρία των αυξημένων εισαγωγών προκειμένου να προλάβουν οι εταιρείες τους δασμούς.

Οι εμπορικοί πόλεμοι δεν πλήττουν μόνο τους άμεσους εμπλεκόμενους, αλλά και το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας, όπως εξηγούν αναλυτες. Η αύξηση των εμπορικών περιορισμών ενισχύει τα εμπόδια για όλους και ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος και περιορισμένες προοπτικές επενδύσεων.

Χρηματοπιστωτικοί κίνδυνοι

Με τα σύννεφα να πληθαίνουν στο παγκόσμιο εμπόριο, αυξάνονται και οι χρηματοπιστωτικοί κίνδυνοι. Ήδη η αύξηση του ρίσκου, η υψηλή μόχλευση σε ορισμένους κλάδους και το αυξανόμενο κόστος στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων,  αυξάνουν τους κινδύνους και μαζί τις αναταράξεις. Ήδη αγορές ομολόγων βρίσκονται σε έντονη κινητικότητα και οι αποδόσεις σε οικονομίες με υψηλό χρέος έχουν κινηθεί ανοδικά.

Παρόλα αυτά, τα χρηματιστήρια δείχνουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, καθώς στηρίζονται κυρίως στα κέρδη τεχνολογικών και ενεργειακών κολοσσών. Αυτή η απόκλιση μεταξύ «πραγματικής» οικονομίας και αγορών, εντείνει την ανησυχία για απότομη διόρθωση, εφόσον οι αυξηθούν γεωπολιτικές πιέσεις.

Ευρωζώνη και Ελλάδα

Η Ευρωζώνη παραμένει σε ρυθμούς αναιμικής ανάπτυξης, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβλέπει 1,2% το 2025. Η βιομηχανία πιέζεται από τις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού και τους δασμούς σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, ενώ η κατανάλωση περιορίζεται από τις πληθωριστικές πιέσεις. Παράλληλα, οι κυβερνήσεις καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ δημοσιονομικής πειθαρχίας και της ανάγκης στήριξης της κοινωνίας.

Για την Ελλάδα, η εικόνα είναι λίγο πιο καθαρή. Η οικονομία εξακολουθεί να στηρίζεται σε κατανάλωση, επενδύσεις και τουρισμό, με πρόβλεψη ανάπτυξης γύρω στο 2,2–2,3% το 2025. Ωστόσο, η εξάρτηση της οικονομίας από τις εξαγωγές αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων, αλλά και οι χρηματοδοτικές ανάγκες των επιχειρήσεων που εξαρτώνται από το διεθνές περιβάλλον, δημιουργεί μεγάλη ανησυχία. Αν και τα spreads των ελληνικών ομολόγων παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, η εμπιστοσύνη των αγορών θα εξαρτηθεί από την δημοσιονομική σταθερότητα και τη διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων.

Η αβεβαιότητα για την παγκόσμια οικονομία και το εμπόριο δεν περιορίζεται στους δασμούς

Γεωπολιτικές εντάσεις

Η αβεβαιότητα βέβαια για την παγκόσμια οικονομία και το εμπόριο δεν περιορίζεται στους δασμούς. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να αποσταθεροποιεί την αγορά ενέργειας και σιτηρών. Η ένταση στη Μέση Ανατολή διατηρεί τον κίνδυνο ενός ενεργειακού σοκ. Παρόλα αυτά οι έως τώρα αποφάσεις του OPEC+ εχουν αποτρέψει την ανησυχία στις αγορες.

Το στοίχημα για το  2026

Οι διεθνείς οργανισμοί συγκλίνουν σε μια εικόνα χαμηλής πτήσης και για την επόμενη χρονιά. Ο ΟΟΣΑ βλέπει την παγκόσμια ανάπτυξη να περιορίζεται στο 2,9% το 2026, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα βλέπει η ανάπτυξη να παίρνει μια αδύναμη τροχιά.  Το ΔΝΤ αν και εμφανίζεται πιο αισιόδοξο, με 3,1% το 2026, αναγνωρίζει ότι οι κίνδυνοι είναι αρκετοί και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν την πορεία της οικονομίας.

Η παγκόσμια οικονομία δείχνει να αποφεύγει την ύφεση, αλλά όλα δείχνουν ότι θα διατηρηθεί σε χαμηλή τροχιά. Οι αναλυτές βλέπουν τρεις βασικές απειλές: την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου, την πιθανότητα αναταράξεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την αβεβαιότητα που προκαλούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις. Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν εκτιμά ότι τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην Ελλάδα, η ανάπτυξη θα παραμείνει εύθραυστη.