Οι δασμοί Τραμπ έχουν αναστατώσει τις αγορές τροφίμων σε ολόκληρη την Ευρώπη, και έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο στους παραγωγούς τυριού υψηλής ποιότητας.
Από τα κελάρια της Εμίλια-Ρομάνια στην Ιταλία μέχρι τις Άλπεις της Ελβετίας, οι παραγωγοί παρμεζάνας και γραβιέρας προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή την παράδοση αιώνων και ταυτόχρονα να προστατεύσουν τις εξαγωγές τους στην Αμερική, σε ένα περιβάλλον που αλλάζει με κάθε απόφαση πολιτικής.
Οι δασμοί Τραμπ απειλούν τον θησαυρό της παρμεζάνας
Στην καρδιά της Εμίλια-Ρομάνια, ο Τζουζέπε Αλάι περπατάει ανάμεσα στους θησαυρούς του: τους μεγάλους τροχούς παρμεζάνας, χαραγμένους με το διακριτικό σήμα Parmigiano Reggiano, αναφέρει στο ρεπορτάζ της η βρετανική Guardian.
Στην οικογένειά του, το τυρί αυτό δεν είναι απλώς προϊόν αλλά κομμάτι ιστορίας. Θυμάται τον παππού του, που το 1945 αντάλλαξε κομμάτια τυριού με σοκολάτες από Αμερικανούς στρατιώτες.
Εκείνοι δυσκολεύονταν να πιστέψουν ότι ένα τόσο πλούσιο προϊόν μπορούσε να φτιαχτεί χωρίς πρόσθετα.
Από τότε, η σχέση της παρμεζάνας με τις ΗΠΑ έγινε δεσμός βαθύς.
Οι Αμερικανοί καταναλωτές αγάπησαν το «θρυμματιστό» ιταλικό τυρί και το μετέτρεψαν σε βασικό εισαγόμενο προϊόν.
Ωστόσο, σήμερα, οι δασμοί του Τραμπ απειλούν αυτή την παράδοση.
Οι δασμοί και οι αριθμοί
Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, οι Ευρωπαίοι είδαν τους δασμούς να σταθεροποιούνται στο 15%.
Λιγότερο από το 30% που αρχικά είχε ανακοινωθεί, αλλά αρκετό για να προκαλέσει ανησυχία.
Για τέσσερις μήνες, οι παραγωγοί παρμεζάνας πλήρωσαν 25% και έστειλαν προϊόν χωρίς να ξέρουν αν θα φτάσει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού με κέρδος ή ζημιά.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η πτώση του δολαρίου έναντι του ευρώ κατά 13,5% έκανε το ιταλικό τυρί ακόμα πιο ακριβό για τον Αμερικανό καταναλωτή.
«Πλέον φοβόμαστε την ισοτιμία περισσότερο από τον ίδιο τον δασμό», λέει ο Αλάι.
Η σκληρή μοίρα της ελβετικής γραβιέρας
Αν η Ιταλία ανησυχεί, η Ελβετία πονάει. Ενώ η ΕΕ εξασφάλισε τον συμβιβασμό του 15%, οι Ελβετοί παραγωγοί γραβιέρας είδαν τους δασμούς να εκτοξεύονται στο 39%. Για τον Ρενέ Περνέ, παραγωγό γραβιέρας στο καντόνι Βω, η απόφαση ισοδυναμεί με χτύπημα κάτω από τη μέση.
«Αυτό δεν είναι δημοκρατία», λέει με πίκρα. «Ένας άνθρωπος αποφασίζει αυθαίρετα και ολόκληρη η αλυσίδα μας –από τις αγελάδες των Άλπεων μέχρι τους τεχνίτες στα τυροκομεία– πληρώνει το τίμημα».
Οι παραγγελίες από την Αμερική κατέρρευσαν. Η ένωση παραγωγών εκτιμά πως οι εξαγωγές θα μειωθούν έως και 25%, με απώλειες 15 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων ετησίως.
Αναζητώντας λύσεις
Μπροστά σε αυτή την κρίση, οι παραγωγοί δεν μένουν αδρανείς. Η ένωση Gruyère μείωσε την παραγωγή και ψάχνει νέες αγορές. Η παρμεζάνα, από την άλλη, αναζητά δημιουργικούς τρόπους προβολής: χορηγίες σε αμερικανικές ομάδες, συνεργασίες με πανεπιστήμια, ακόμη και προγράμματα εκπαίδευσης για τους νέους καταναλωτές.
Η μάχη δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και πολιτισμική: ποιος θα πείσει τον κόσμο ότι το αυθεντικό τυρί, φτιαγμένο χωρίς πρόσθετα, αξίζει το παραπάνω κόστος;
Το όπλο της παράδοσης
Παρά τις δυσκολίες, οι τυροκόμοι της Ευρώπης έχουν ένα μυστικό όπλο: την παράδοση.
«Ελάχιστα τυριά στον κόσμο φτιάχνονται χωρίς συντηρητικά», λέει ο Αλάι. «Αυτό είναι που μας ξεχωρίζει. Αυτό πρέπει να τραγουδάμε σε κάθε αγορά».
Κι έτσι, ανάμεσα σε τροχούς τυριού που ωριμάζουν αργά και σε πολιτικές αποφάσεις που πέφτουν βαριά σαν πέτρα, η φωνή των παραγωγών αντηχεί σαν μελωδία αντίστασης.
Γιατί μπορεί οι δασμοί Τραμπ να χτυπούν δυνατά, αλλά οι νότες της παράδοσης έχουν αντοχή αιώνων.