Ένα άγνωστο στο ευρύ κοινό στοιχείο, είναι αυτό που προκαλεί τον νέο πονοκέφαλο στις αγορές: οι παγκόσμιες προμήθειες του υττρίου, ενός σπάνιου στοιχείου, μειώνονται λόγω των κινεζικών περιορισμών στις εξαγωγές, πυροδοτώντας φόβους για ελλείψεις και αυξανόμενο κόστος που θα μπορούσαν να πλήξουν την αεροδιαστημική, την ενέργεια και την παραγωγή ημιαγωγών.
Η Κίνα, η κύρια πηγή του στοιχείου που χρησιμοποιείται σε ειδικά κράματα που βρίσκονται σε κινητήρες, καθώς και σε επιστρώσεις για την προστασία από τις υψηλές θερμοκρασίες, περιόρισε τις εξαγωγές μαζί με έξι άλλες σπάνιες γαίες τον Απρίλιο σε αντίποινα για τους δασμούς των ΗΠΑ .
Και παρά το γεγονός ότι η συνάντηση τον περασμένο μήνα μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ είχε αυξήσει τις ελπίδες της βιομηχανίας για μια πιο αξιόπιστη ροή κρίσιμων υλικών, η διαμάχη δεν έχει επιλυθεί πλήρως. Έτσι, ενώ η Κίνα έχει έκτοτε άρει ορισμένους από τους περιορισμούς της για τις σπάνιες γαίες, οι έλεγχοι που έθεσε τον Απρίλιο παραμένουν σε ισχύ, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την πρόσβαση της αμερικανικής βιομηχανίας ελλείψει μιας συνολικής συμφωνίας μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου.
Οι ευρωπαϊκές τιμές για το οξείδιο του υττρίου, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή επιστρώσεων θερμικής ασπίδας, έχουν αυξηθεί κατά 4.400% από τον Ιανουάριο στα 270 δολάρια το κιλό
Μάλιστα σύμφωνα με εμπόρους σπάνιων γαιών τους οποίους επικαλείται το Reuters και την αναλύτρια της Argus, Έλι Σάκλατβλα οι έλεγχοι, οι οποίοι απαιτούν από τους εξαγωγείς να λαμβάνουν άδειες από το Πεκίνο, έχουν καταστήσει δύσκολη την εξαγωγή υττρίου από την Κίνα.
Ο αγώνας για το ύττριο
Οι άδειες που έχουν εκδοθεί μέχρι στιγμής αφορούν μικρές αποστολές και εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στην παράδοση υλικού, δήλωσε η Σάκλατβλα και πρόσθεσε: «Οι έλεγχοι των εξαγωγών της Κίνας έχουν αναμφίβολα προκαλέσει μια διαμάχη για το ύττριο που συνεχίζεται αρκετούς μήνες μετά».
Οι ευρωπαϊκές τιμές για το οξείδιο του υττρίου, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή επιστρώσεων θερμικής ασπίδας, έχουν αυξηθεί κατά 4.400% από τον Ιανουάριο στα 270 δολάρια το κιλό, σύμφωνα με στοιχεία της Argus. Οι κινεζικές τιμές, περίπου 7 δολάρια ανά κιλό, είναι 16% υψηλότερες κατά την περίοδο, αλλά μειώνονται, σύμφωνα με τα στοιχεία.
Ο αμερικανικός εμπορικός όμιλος Aerospace Industries Association δήλωσε ότι το ύττριο είναι απαραίτητο για τους πιο προηγμένους κινητήρες τζετ στον κόσμο και συνεργάζεται με την Ουάσινγκτον για την επέκταση της εγχώριας προσφοράς.
«Προς το παρόν, η αλυσίδα εφοδιασμού μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές από την Κίνα — μια εξάρτηση που έχει συμβάλει στην αύξηση του κόστους εν μέσω αυξανόμενων ελλείψεων», δήλωσε ο Ντακ Χάρντγουικ, αντιπρόεδρος διεθνών υποθέσεων του AIA.
Οι ελλείψεις προκαλούν επίσης σημαντική ανησυχία στη βιομηχανία ημιαγωγών, όπου το ύττριο χρησιμοποιείται ως προστατευτική επικάλυψη και μονωτής, ανέφεραν δύο πηγές του κλάδου. Μία από αυτές τις πηγές το περιέγραψε ως «9 στα 10» σε σοβαρότητα.
Ο Ρίτσαρντ Θέρστον, Διευθύνων Σύμβουλος της Great Lakes Semiconductor, δήλωσε ότι οι ελλείψεις σε ύττριο θα επιμηκύνουν τους χρόνους παραγωγής, θα αυξήσουν το κόστος και θα καταστήσουν τον εξοπλισμό λιγότερο αποδοτικό, αν και οι άμεσες διακοπές λειτουργίας είναι απίθανες. Τα προβλήματα είναι πιθανό να είναι χειρότερα για τους μεγαλύτερους παραγωγούς, πρόσθεσε.
«Οι ελλείψεις θα γίνονται ολοένα και περισσότερο ένα πραγματικό σημείο στραγγαλισμού», υπογράμμισε.
Εκτός από τους κινητήρες αεροσκαφών και τους ημιαγωγούς, οι επιστρώσεις υττρίου χρησιμοποιούνται σε εργοστάσια αερίου για την προστασία των πτερυγίων των στροβίλων από υψηλές θερμοκρασίες.
Οι εξαγωγές
Οι εξαγωγές υττρίου της Κίνας προς τις ΗΠΑ άρχισαν να επιβραδύνονται στις αρχές του έτους, προτού σταματήσουν εντελώς μετά τους ελέγχους του Απριλίου, σύμφωνα με τα στοιχεία των τελωνείων έως τον Σεπτέμβριο.
Οι εξαγωγές προς τον υπόλοιπο κόσμο έχουν μειωθεί κατά περίπου 30% την ίδια περίοδο, αλλά είναι απίθανο να ρέουν οι προμήθειες προς τις ΗΠΑ, επειδή εταιρείες ή έμποροι ανησυχούν ότι η Κίνα θα μπορούσε να περιορίσει τις δικές της αποστολές ως αντίποινα, δήλωσε ένας έμπορος υττρίου.
Η αγορά υττρίου είναι αδιαφανής και οι πληροφορίες σχετικά με τα αποθέματα εκτός Κίνας ποικίλλουν. Έξι πηγές του κλάδου έδωσαν εκτιμήσεις που κυμαίνονται από έναν έως δώδεκα μήνες κατανάλωσης. Αρκετές ανέφεραν ότι τα αποθέματα πιθανότατα ποικίλλουν σημαντικά ανά εταιρεία.
Ένας έμπορος σπάνιων γαιών, που αρνήθηκε να κατονομαστεί λόγω της ευαισθησίας του θέματος, δήλωσε στο Reuters ότι τα αποθέματά τους είχαν μειωθεί στους 5 τόνους από 200 τόνους. Ένας άλλος είπε ότι είχαν εξαντληθεί.
Τι είναι το ύττριο
Το Ύττριο είναι χημικό στοιχείο με σύμβολο Y και ατομικό αριθμό 39. Είναι αργυρόχρωμο μέταλλο μετάπτωσης χημικά παρόμοιο με τις λανθανίδες και ιστορικά έχει κατηγοριοποιηθεί ως μια από τις σπάνιες γαίες. Το ύττριο βρίσκεται πάντα συνδυασμένο με λανθανίδες σε ορυκτά σπανίων γαιών και δεν βρίσκεται ποτέ στη φύση ως ελεύθερο στοιχείο. Το μόνο σταθερό του ισότοπο, 89Y, είναι επίσης το μόνο φυσικά συναντώμενο ισότοπο.
Το 1787, ο Καρλ Άξελ Αρρένιους ανακάλυψε ένα νέο ορυκτό κοντά στο Ύττερμπυ στη Σουηδία και το ονόμασε υττερβίτη, από το όνομα του χωριού. Ο Γιόχαν Γκάντολιν ανακάλυψε οξείδιο του υττρίου σε δείγμα του Αρρένιους το 1789, και ο Άντερς Γκούσταφ Έκεμπεργκ ονόμασε το νεό οξείδιο υττρία. Το στοιχείο ύττριο απομονώθηκε πρώτη φορά το 1828 από τον Φρίντριχ Βέλερ.
