Σε μια ήσυχη αλιευτική κωμόπολη της επαρχίας Φουκούι, περίπου 500 χλμ. δυτικά του Τόκιο, η Kansai Electric Power ξεκινά γεωλογικές έρευνες για την εγκατάσταση ενός νέου αντιδραστήρα στο εργοστάσιο Mihama – πρώτη φορά μετά το καταστροφικό ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011, το χειρότερο παγκοσμίως μετά το Τσερνομπίλ.
Τον Νοέμβριο, εργάτες πραγματοποίησαν γεωτρήσεις σε 60 μέτρα βάθος, εξάγοντας δείγματα εδάφους για ανάλυση αντοχής σε σεισμούς, παρουσία 40 δημοσιογράφων πίσω από φράχτες που έφεραν την ένδειξη «μόνο για εξουσιοδοτημένο προσωπικό», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά δημοσίευμα του Bloomberg.
Οι έρευνες σε 21 σημεία θα διαρκέσουν έως τον Σεπτέμβριο του 2026, με την τελική απόφαση να τοποθετείται το 2030, σηματοδοτώντας μία κρίσιμη καμπή για την ιαπωνική πυρηνική βιομηχανία που κινδυνεύει να χάσει τεχνογνωσία χωρίς νέα έργα.
Μετά τη Φουκουσίμα: Αδράνεια, απώλειες και ενεργειακή εξάρτηση
Το 2011, σεισμός 9 Ρίχτερ και ακολούθως ένα τσουνάμι παρέλυσαν το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα, με λιώσιμο καυσίμων λόγω απώλειας ψύξης, οδηγώντας σε απενεργοποίηση του συνόλου των 54 αντιδραστήρων – που κάλυπταν το 1/3 της ενέργειας.
Σήμερα, ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, αέριο) κυριαρχούν στο 70% του μείγματος, παρά τις προσπάθειες για ανανεώσιμες πηγές όπως ηλιακή. Μόνο 14 αντιδραστήρες επανεκκίνησαν μετά από χρόνια ελέγχων από νέο ρυθμιστή και τοπικές εγκρίσεις, ενώ 21 αποσύρονται. Το Kashiwazaki Kariwa, ο μεγαλύτερος παγκοσμίως σταθμός πυρηνικής ενέργειας, έλαβε έγκριση επανεκκίνησης από τοπικό κυβερνήτη.
Η βιομηχανία συρρικνώθηκε: η συμμετοχή φοιτητών σε πυρηνικά φόρουμ έπεσε κατά 74% σε σχέση με το 2010, λόγω φόβου και στροφής σε εναλλακτικές καριέρες, εν μέσω γήρανσης πληθυσμού και ελλείψεων εργατικού δυναμικού.
Συνταξιούχοι μηχανικοί όπως ο 75χρονος Γιόσιο Χίντα, που ξεκίνησε την καριέρα του στη δεκαετία ’70 εν μέσω πετρελαϊκής κρίσης, θυμούνται blackout και εξάρτηση από εισαγωγές: «Όταν βιώνεις κάτι τέτοιο, συνειδητοποιείς ότι δεν θες το βιοποριστικό σου να εξαρτάται από το εξωτερικό».
Παγκόσμια αναβίωση πυρηνικών
Η παγκόσμια στροφή επιταχύνεται από την ενεργειακή… πείνα των data centers και της AI, με τις Microsoft και Google να συνάπτουν συμφωνίες για νέους αντιδραστήρες.
Στο Βέλγιο επεκτείνουν υφιστάμενους αντιδραστήρες λόγω του ρωσικού αερίου, στην Ταϊβάν αυξάνεται η υποστήριξη για επανεκκίνηση της πυρηνικής ενέργειας. Η νέα πρωθυπουργός Σαναέ Τακαΐτσι δηλώνει υπέρμαχος: «Θέλω να τερματίσω την αφαίμαξη πλούτου από τα ορυκτά και την εξάρτηση από πλούσιες σε πόρους χώρες»
Ο ειδικός Κέντζι Κιμούρα ωστόσο προειδοποιεί: «Νέοι αντιδραστήρες χρειάζονται μία δεκαετία για να αναπτυχθούν – η Ιαπωνία πρέπει να δράσει άμεσα».
Παράλληλα, η ιαπωνική κυβέρνηση δημιούργησε το Nuclear Supply Chain Platform, συνδέοντας βιομηχανία, ακαδημαϊκά ιδρύματα και έρευνα για διατήρηση δεξιοτήτων και εξαγωγές τεχνολογίας.
Προκλήσεις κόστους, ρυθμίσεων και ανθρωπίνου δυναμικού
Το κόστος ενός νέου αντιδραστήρα εκτιμάται σε 1-2 τρισ. γιεν (6-13 δισ. δολ.), με τον αναλυτή Τακέο Κικάβα να επισημαίνει στο Bloomberg υπερβάσεις όπως στη Φινλανδία, απαιτώντας κρατική στήριξη.
Ο Χίντα, ο οποίος σήμερα διευθύνει μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που βοηθά τις κοινότητες στην επικοινωνία κινδύνου σε περίπτωση πυρηνικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, δηλώνει ότι υποδέχτηκε με χαρά την είδηση ότι ο πρώην εργοδότης του είχε αρχίσει να ερευνά τοποθεσίες για έναν νέο αντιδραστήρα. Ο τελευταίος νέος αντιδραστήρας εγκαταστάθηκε το 2009 στο Tomari – αλλά ο Χίντα ελπίζει: «Οι νέοι είναι σκληροί και μπορούν να μάθουν από προηγούμενους».
Στοίχημα η ενεργειακή ανεξαρτησία
Η πρωτοβουλία της Kansai αντανακλά την πίεση από ακραία καιρικά φαινόμενα, γεωπολιτικές εντάσεις και τους στόχους εκπομπών, με την Ιαπωνία να στοιχηματίζει στην πυρηνική αναγέννηση για σταθερή, χαμηλών εκπομπών ενέργεια και διατήρηση της βιομηχανικής υπεροχής.
Η επιτυχία θα κρίνει αν η χώρα θα ξεπεράσει το τραύμα της Φουκουσίμα ή θα παραμείνει παγιδευμένη στα ορυκτά καύσιμα, καταλήγει το Bloomberg.
