ΕΕ: Οι νέες προκλήσεις για τις τράπεζες – Κίνδυνοι και ευκαιρίες

Με τα βλέμματα αναλυτών και επενδυτών να είναι στραμμένα στις επόμενες κινήσεις των Κεντρικών Τραπεζών, και τους οικονομολόγους να προσπαθούν να διαβλέψουν την πορεία της ανάκαμψης, πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την κατάσταση των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται σε καλή θέση ωστόσο οι κίνδυνοι υπάρχουν, ενώ νέες προκλήσεις διαφαίνονται στον ορίζοντα.

Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης, ο επικεφαλής του Εποπτικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Αντρέ Ενρία, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο να ξεσπάσει μία νέα χρηματοπιστωτική κρίση, εξαιτίας των ενδείξεων για κακή αποτίμηση του κινδύνου.

Ο κ. Ενρία υπογράμμισε ότι στο κηνύγι των αποδόσεων, έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση στην όρεξη για χρηματοοικονομική μόχλευση.

Πρόκειται για τον τύπο ανάπτυξης που εισχώρησε στην αγορά λιανικών επενδύσεων μέσω ενυπόθηκων δανείων στην αρχή της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης.

«Όταν η τεράστια δημόσια υποστήριξη που χορηγήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας υποχωρήσει, οι συμμετέχοντες στη χρηματοοικονομική αγορά θα μπορούσαν να αφεθούν υπερβολικά εκτεθειμένοι σε πιθανές απροσδόκητες προσαρμογές» σημείωσε ο κ. Ενρία.

Υπογράμμισε επίσης την επανεμφάνιση των εξασφαλίσεων δανείων (CLOs), χρηματοοικονομικών φορέων που επενδύουν σε μοχλευμένα δάνεια και τιτλοποίησή τους σε δόσεις διαφορετικών επιπέδων κινδύνου.

Και κατέληξε τονίζοντας ότι οι τράπεζες δεν πρέπει να αγνοούν σημαντικά διδάγματα που έχουν αντληθεί από προηγούμενες κρίσεις, έτσι ώστε να μπορεί να επιτευχθεί μια ομαλή και σταθερή οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία.

Ο ίδιος πάντως, προ ημερών τόνιζε πώς οι τράπεζες έχουν μέχρι τώρα «αποδείξει την αντοχή τους», έχοντας ανακτήσει και την κερδοφορία τους από το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και κυρίως το πρώτο τρίμηνο του 2021. Βεβαίως, παραδέχτηκε πως παραμένει ένας βαθμός αβεβαιότητας για την εξέλιξη της πανδημίας, αλλά και για τον άνισο βαθμό ανάκαμψης κάποιων κλάδων και κρατών.

Καθοριστικός ο ρόλος των τραπεζών

Στον τραπεζικό τομέα και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος επικεντρώθηκε και ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκουίντος, τονίζοντας ότι αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάκαμψη από την πανδημία.

Μιλώντας στο Frankfurt Euro Finance Summit, ο κ. ντε Γκουίντος είπε ότι οι τράπεζες έχουν ξεπεράσει την πανδημία και οι οικονομικές προοπτικές είναι τώρα πιο φωτεινές

«Σε αντίθεση με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (GFC), οι τράπεζες βοήθησαν να μετριάσουν τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας και όχι να την επιδεινώσουν. Οι κεφαλαιακές θέσεις των τραπεζών και η ρευστότητά τους ήταν πολύ ισχυρότερες κατά την έναρξη της πανδημίας από ό, τι το 2008» υπογράμμισε και πρόσθεσε ότι ενώ οι αποτιμήσεις των τραπεζών χτυπήθηκαν σκληρά στην αρχική φάση της κρίσης, εν μέρει από τη σημαντική πτώση της κερδοφορίας, το κλίμα της αγοράς έγινε πιο θετικό από τα τέλη του 2020.

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ, τα αποτελέσματα των τραπεζών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 υπερέβησαν τις προσδοκίες, οι αναλυτές έχουν αναβαθμίσει τις προβλέψεις κερδοφορίας τους για το 2021 και το 2022 και οι τιμές των τραπεζικών μετοχών έχουν σχεδόν επιστρέψει στα προ-πανδημικά επίπεδα.

Οι νέοι κίνδυνοι

Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη αισιοδοξία της αγοράς, οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τη μακροπρόθεσμη διαρθρωτική πρόκληση για την επίτευξη βιώσιμης βελτίωσης της κερδοφορίας τους.

Η αντιμετώπιση αυτών των επίμονων διαρθρωτικών προβλημάτων καθίσταται ακόμη πιο επείγουσα από την εμφάνιση νέων προκλήσεων, ιδίως της κλιματικής αλλαγής. Εάν δεν ελεγχθεί, η κλιματική αλλαγή είναι πιθανό να οδηγήσει σε συχνότερα και σοβαρότερα κλιματικά γεγονότα που θα προκαλέσουν οικονομική αναστάτωση και απώλεια ζωών και πόρων.

Τονίζει δε, ότι η πρωταρχική ευθύνη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι οι κυβερνήσεις, οι οποίες ελέγχουν τα πιο σημαντικά εργαλεία για την ομαλή μετάβαση σε μια οικονομία χωρίς άνθρακα. Ωστόσο, όλα τα μέρη της κοινωνίας θα πρέπει να παίξουν τον ρόλο τους, και αυτό περιλαμβάνει τράπεζες και κεντρικές τράπεζες.

Σύμφωνα με τον ντε Γκουίντος, η ΕΚΤ επιταχύνει το έργο της για να ποσοτικοποιήσει τον πιθανό αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και στοχεύει να συμβάλει παρέχοντας περισσότερες και καλύτερες πληροφορίες στους συμμετέχοντες στην αγορά σχετικά με τους κινδύνους που ενέχονται.

Η αβεβαιότητα συνεχίζεται

Παρεμβάσεις στο συνέδριο αυτό έγιναν επίσης από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον διοικητή της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν, τον επικεφαλής της Deutsche Bank Κρίστιαν Σούινγκ και τον πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Βέρνερ Χόϊερ.

Ο Γενς Βάιντμαν ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός στις δηλώσεις του: «Καθώς η αβεβαιότητα συνεχίζεται, δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια την έξοδο της νομισματικής πολιτικής από το καθεστώς κρίσης», είπε χαρακτηριστικά.