Πληθωρισμός και δημογραφικές επιπτώσεις

Στις πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την οικονομία (Εαρινές Προβλέψεις, Μάιος 2022) για την Ελλάδα, εκτιμάται ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί το 2022 κατά 3,5% και όχι κατά 4,9% όπως εκτιμούσε και το 2023 θα αυξηθεί κατά 3,1%. Επίσης, αναφορικά με τον πληθωρισμό εκτιμά ότι στο δεύτερο τρίμηνο ο πληθωρισμός στην χώρα μας θα κορυφωθεί, και ότι ο ετήσιος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 6,3%, υποστηρίζοντας ότι ο σχετικά υψηλός πληθωρισμός θα διατηρηθεί και το 2023.

Στις συνθήκες αυτές εάν λάβουμε υπόψη ότι τον Απρίλιο του 2022, ο πληθωρισμός στην χώρα μας ήταν 10,2% και το Μάιο 10,7% (Eurostat), με τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ να προσεγγίζουν το 11,4%, ο μέσος όρος του πρώτου πενταμήνου θα είναι στο 8%. Παράλληλα, εάν λάβουμε υπόψη ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί στο δεύτερο τρίμηνο του 2022, τότε για να επιτευχθεί η πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει ο μέσος όρος του δεύτερου 6μήνου του 2022 να είναι 4%.

Οι επιπτώσεις του πληθωρισμού

Στην προοπτική αυτή, σε έρευνα μας εξετάσαμε τις επιπτώσεις του υψηλού πληθωρισμού στην Ελλάδα, της πιθανότητας συνθηκών στασιμοπληθωρισμού τα έτη 2023 και 2024, πως θα επηρεάσουν τις γεννήσεις στην χώρα μας και την δημογραφική δομή του πληθυσμού βραχυπρόθεσμα μέχρι το 2030.

Διάγραμμα 1

Στο Διάγραμμα 1 παρουσιάζεται η πορεία του μέσου καθαρού ετήσιου εισοδήματος ενός ατόμου στην χώρας μας κατά την περίοδο της ύφεσης. Παρατηρείται ότι το μέσο καθαρό εισόδημα από 13.200 ευρώ που ήταν το 2010 μειώθηκε στα 9.400 ευρώ το 2021. Για το 2022 ο καθαρός ετήσιος μισθός σε αγοραστική αξία θα είναι 9.000 ευρώ, επιδεινώνοντας σημαντικά την αγοραστική δύναμη των πολιτών και το επίπεδο διαβίωσης τους. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης ήταν 2,9% και συνολικά η απώλεια του εισοδήματος της περιόδου της οικονομικής κρίσης και ύφεσης ήταν 29%.

Διάγραμμα 2

Στο ίδιο χρονικό διάστημα ο δείκτης ολικής γονιμότητας μειώθηκε από το 1,48 παιδιά ανά γυναίκα σε ηλικία γονιμότητας το 2010 στα 1,33 παιδιά το 2021, δηλαδή συνολικά ο δείκτης γονιμότητας μειώθηκε κατά 11%. Παράλληλα, οι γεννήσεις από 114.776 που ήταν το 2010 μειώθηκαν στις 84.530 γεννήσεις το έτος 2021, μειωμένες συνολικά 26,5% με έναν ετήσιο ρυθμό μεταβολής 2,7% (Διάγραμμα 2). Από την ανάλυση αυτών των στοιχείων (Διάγραμμα 3) παρατηρούμε την έντονη συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ του ετήσιου καθαρού εισοδήματος και των γεννήσεων στην χώρα μας.

Διάγραμμα 3

Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις παρατηρήσεις και αυτά τα δεδομένα, με το μέσο καθαρό μισθό να εκτιμάται στα 9.000 ευρώ το 2022, από την έρευνά μας προκύπτει ότι ο δείκτης γονιμότητας το 2022 θα μειωθεί περαιτέρω στο 1,32 παιδιά ανά γυναίκα.

Πληθωρισμός και καθαρό εισόδημα

Επίσης, προκύπτει ότι από την έντονη συσχέτιση πληθωρισμού και καθαρού εισοδήματος ότι εάν ο σημερινός υψηλός πληθωρισμός οδηγήσει σε ένα στασιμοπληθωρισμό για τα έτη 2023 και 2024, τότε αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, ο δείκτης ολικής γονιμότητας αντί να διαμορφωθεί στο 1,4 παιδιά ανά γυναίκα σε ηλικία ο γονιμότητας μέχρι το 2030, όπως εκτιμούσε η Eurostat στις δημογραφικές προβολές του 2020, αυτό θα συμβεί το 2035, δηλαδή θα καθυστερήσει 5 έτη.

Έτσι, οι γεννήσεις αντί για 770.000 που εκτιμούσε η Eurostat για την Ελλάδα την δεκαετία 2021 – 2030 θα είναι 750.000 γεννήσεις, μειωμένες δηλαδή κατά 20.000 γεννήσεις, κατά την συγκεκριμένη δεκαετία, γεγονός που θα επιφέρει ακόμα δυσμενέστερες μελλοντικές δημογραφικές προοπτικές για την χώρα μας.

*Σάββας Γ. Ρομπόλης, Ομότ. Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου – Βασίλειος Γ. Μπέτσης, Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου