Μέση Ανατολή: Οι τεράστιες δεξαμενές κεφαλαίων προσελκύουν επενδυτές από όλο τον κόσμο

Σε παγκοσμίου βεληνεκούς πηγή άντλησης κεφαλαίων μετατρέπονται οι πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, καθώς ολοένα και περισσότερες εταιρείες, τράπεζες, κράτη και επενδυτές από όλο τον κόσμο στρέφονται στη Μέση Ανατολή όσο δυναμώνουν οι κλυδωνισμοί στην παγκόσμια οικονομία.

Τις ήδη ισχυρές τοπικές οικονομίες ενίσχυσε άλλωστε η άνοδος των τιμών του πετρελαίου μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις δυτικές κυρώσεις στη Μόσχα: Σύμφωνα με το αμερικανικό οικονομικό πρακτορείο, τα ημερήσια έσοδα της Σαουδικής Αραβίας από το εμπόριο πετρελαίου άγγιζαν το τελευταίο διάστημα το 1 δισ. δολάρια.

LNG: Το mega deal των δισ. δολ. σηματοδοτεί την κινεζική επιρροή στη Μέση Ανατολή

Πλόεν Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Αμπού Ντάμπι διαχειρίζονται αθροιστικά κεφάλαια ύψους άνω των 3,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, «ποσό που υπερβαίνει το ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου», όπως σχολιάζει το Bloomberg. Και καθώς οι αγορές κλυδωνίζονταν από τις συνέπειες του πολέμου, της ενεργειακής κρίσης και της εκτόξευσης του πληθωρισμού, η ισχυρή ρευστότητα έδωσε στις χώρες του Κόλπου τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν μερικά από τα μεγαλύτερα πακέτα διάσωσης, επενδύσεις και εξαγορές σε όλο τον κόσμο.

Στη Μέση Ανατολή για ρευστότητα

Ήδη, όπως καταγράφει το Bloomberg, μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Μέσης Ανατολής, η First Abu Dhabi Bank της Mubadala Investment, διερευνά μια προσφορά για τον βρετανικό χρηματοπιστωτικό γίγαντα Chartered Plc του οποίου η αξία ξεπερνά τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια. Πρόσφατα, άλλωστε, η μεγαλύτερη τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας που ανήκει εν μέρει στο κρατικό ταμείο του βασιλείου, έγινε ο μεγαλύτερος μέτοχος της Credit Suisse. Αλλά και ο Bankman-Fried επισκέφθηκε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε μια ύστατη προσπάθεια να εξασφαλίσει κεφάλαια πριν από τη θεαματική κατάρρευση της FTX. Ο Ινδός δισεκατομμυριούχος Gautam Adani – ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Ασία – φλερτάρει με τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια της Μέσης Ανατολής, καθώς προσπαθεί να συγκεντρώσει περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Μέση Ανατολή: Τα επενδυτικά funds παίζουν «σκληρά» μέσα στη Δύση

Συνολικά, σύμφωνα με το Bloomberg, τα ταμεία πλούτου της περιοχής δαπάνησαν σχεδόν 89 δισεκατομμύρια δολάρια για επενδύσεις το 2022, ποσό διπλάσιο από το προηγούμενο έτος. Από αυτά, τα 51,6 δισ. κατευθύνθηκαν στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Ακόμα κι έτσι, όμως, τεράστιες δεξαμενές κεφαλαίων της Μέσης Ανατολής παραμένουν αναξιοποίητες. Οι αξιωματούχοι του Δημόσιου Ταμείου Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας, ύψους 620 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δέχονται έντονες πιέσεις για την αξιοποίηση χρημάτων, καθώς ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επιταχύνει τις προσπάθειες απεξάρτησης του βασιλείου από το αργό πετρέλαιο. Στη Ντόχα, η Αρχή Επενδύσεων που διαχειρίζεται 450 δισ. δολάρια κυνηγά περισσότερες υπερπόντιες συμφωνίες μετά τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου.

Στροφή στον ρεαλισμό

Όπως σχολιάζει το Bloomberg, ενώ έως πρόσφατα οι επενδυτές του Κόλπου έδιναν την εικόνα ανθρώπων που αποζητούν περιουσιακά στοιχεία με συμβολική κυρίως αξία, όπως η ποδοσφαιρική ομάδα Μάντσεστερ Σίτι, ακίνητα στο Μανχάταν και το πολυκατάστημα Harrods, πλέον γίνονται πιο ρεαλιστές: Χρησιμοποιούν τον πλούτο τους για να διεκδικήσουν ισχυρότερο ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους και να κερδίσουν γεωπολιτική επιρροή.

Την ενίσχυση της θέσης των χωρών του Κόλπου βοηθά, πέραν των τεράστιων εσόδων από την ενέργεια, η επιβράδυνση που αντιμετωπίζουν οι χώρες της Δύσης αλλά και η Κίνα.

«Πεινασμένες για μετρητά, εταιρείες και τράπεζες από όλο τον κόσμο στέλνουν μεγάλες ομάδες σε πόλεις όπως το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι για να παρουσιάσουν επενδυτικές ιδέες», περιγράφει το οικονομικό πρακτορείο. Είναι δε τέτοια η συχνότητα επίσκεψης επιχειρηματικών και κρατικών αξιωματούχων που ζητούν χρηματοδότηση, που ορισμένα στελέχη αναγκάζονται να περιμένουν ακόμα και μέρες για να συναντηθούν με τους αρμόδιους αξιωματούχους. Ακόμα δε και όταν καταφέρουν να πραγματοποιήσουν την πολυπόθητη συνάντηση, οι επενδυτές συχνά μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με τις πολιτικές παρεμβάσεις και τις προσωπικές φιλοδοξίες των Σεΐχηδων, που δεν αποφασίζουν πάντα με αμιγώς οικονομικά κριτήρια.

Στρατηγικές κινήσεις

Σύμφωνα με το Bloomberg, η επιρροή που έχουν αποκτήσει οι επενδυτές του κόλπου τούς δίνει πλέον τη δυνατότητα να κάνουν περισσότερο στρατηγικές κινήσεις. Είναι πλέον δύσκολο να κερδηθούν, ενώ απορρίπτουν εύκολα συμφωνίες που δεν αντιστοιχούν στις προσδοκίες τους. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Bankman-Fried, το αίτημα του οποίου για χρηματοδότηση της επιχείρησής του με κεφάλαια από τη Μέση Ανατολή απορρίφθηκε όταν άρχισαν να ανακύπτουν ερωτήματα αναφορικά με τις δραστηριότητές του. Και η απότομη αλλαγή στάσης από επενδυτές του Κόλπου δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο.

Στη Σαουδική Αραβία, τα στελέχη του Ταμείου Δημοσίων Επενδύσεων (Public Investment Fund, PIF) – που έχουν στόχο ως το 2025 να διαχειρίζονται 1 τρισεκατομμύριο δολάρια – είναι υποχρεωμένα να αναζητούν συμφωνίες που ταιριάζουν με τη στρατηγική του πρίγκιπα διαδόχου του θρόνου, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, σύμφωνα με το Bloomberg, ο Μπιν Σαλμάν αντιτάχθηκε σε μια επένδυση που θεωρούσε ότι δεν προσέθετε αξία στη χώρα και θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από άλλους επενδυτές. Το PIF άλλωστε αρνήθηκε να επενδύσει σε στούντιο του Χόλιγουντ λόγω του αυξανόμενου ανταγωνισμού που δέχεται από τις υπηρεσίες streaming, παρά τις πολυάριθμες προτάσεις που δέχτηκε.

Αναταράξεις

Παρά την αδιαμφισβήτητη δυναμική τους, όμως, τα κεφάλαια της Μέσης Ανατολής δεν παρέμειναν απρόσβλητα από τη μεταβλητότητα που έπληξε τις παγκόσμιες αγορές. Μεγάλο ποσοστό των ζημιών που καταγράφηκαν το 2022 σε κρατικά επενδυτικά κεφάλαια παγκοσμίως, αφορά τα ταμεία της Μέσης Ανατολής. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Σαουδαραβικού PIF: Επένδυσε μεγάλα ποσά στο Vision Fund της ιαπωνικής SoftBank, το οποίο φέρεται να κατέγραψε απώλειες ρεκόρ το 2022.

Σε πιο προσωπικό επίπεδο, σύμφωνα με το Bloomberg, πολλοί αξιωματούχοι αισθάνονται πλέον εξαντλημένοι από τον τεράστιο όγκο προτάσεων χρηματοδότησης που κλήθηκαν να διαχειριστούν το 2022. Και οι εξελίξεις αυτές ενδέχεται να διατηρήσουν στάσιμα τα κολοσσιαία κεφάλαια που έχουν συγκεντρώσει οι πετρελαιομοναρχίες της Μέσης Ανατολής.