![Η κάλπη και το φαινόμενο της πεταλούδας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/05/Butterfly_effect.jpg)
Το «φαινόμενο της πεταλούδας», διατυπώνεται ως εξής: «αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει τυφώνα στην Κίνα». Αυτή είναι μια μεταφορική απόδοση της παρατήρησης ότι ακόμα και μια μικρή και ασήμαντη μεταβολή σε ένα σύστημα, μπορεί να φέρει σε μελλοντικό χρόνο και θεωρητικά ασύνδετο τόπο, μεγεθυμένα ή και καταστροφικά αποτελέσματα.
Η ποιητική αυτή φράση, έχει τη βάση της στην επιστήμη της θεωρίας του χάους. Η αρχή εν προκειμένω εδώ είναι, ότι έστω και μια απειροελάχιστη μεταβολή στις συνθήκες που επικρατούν σε ένα πολύπλοκο σύστημα («χαοτικό σύστημα»), μπορεί να επιφέρει απρόβλεπτες και συνήθως αρνητικές εξελίξεις. Οι εξελίξεις αυτές είναι εν προκειμένω τελείως διαφορετικές αν δε λάμβανε χώρα η συγκεκριμένη μεταβολή, και μπορεί να απειλήσει την ευστάθεια του συστήματος.
Η συγκεκριμένη παρατήρηση έγινε από τον Edward Norton Lorenz τη δεκαετία του ’60. Ο Lorenz ήταν μετεωρολόγος, και προσπαθούσε να κάνει μακροπρόθεσμες προβλέψεις. Εκείνη την εποχή είχαν μπει στο χώρο της επιστήμης οι υπολογιστές, και βεβαίως ο Lorenz έσπευσε να τους αξιοποιήσει. Σχεδίασε ένα μαθηματικό μοντέλο που προσομοίωνε τα καιρικά φαινόμενα μιας «ατμόσφαιρας». Εισήγαγε δεδομένα από μετρήσεις, και κατέγραφε τα αποτελέσματα. Τότε παρατήρησε με έκπληξή του, ότι όταν εισήγαγε στον υπολογιστή τις τιμές του προγράμματος από μια προηγούμενη εκτέλεση και «έτρεχε» ξανά αυτό το πρόγραμμα, τα αποτελέσματα απέκλιναν σημαντικά με την πάροδο του χρόνου από τα προηγούμενα.
Η εξήγηση αποδόθηκε στο γεγονός ότι ενώ το μοντέλο ήταν σχεδιασμένο να δέχεται έξι δεκαδικά ψηφία, εκείνος χάριν συντομίας, τροφοδοτούσε το σύστημα με τρία. Η διαφορά ήταν της τάξεως του εκατομμυριοστού της μονάδας. Διαφορά θεωρητικά αμελητέα, αλλά πρακτικά καθοριστική στο αποτέλεσμα!
Η θεωρία αυτή χρησιμοποιείται για να υπογραμμισθεί η αλληλεξάρτηση των συστημάτων, και η σημασία που έχει να δίνουμε προσοχή στις ενέργειές μας, όσο ασήμαντες και αν φαίνονται. Αυτό γιατί μπορούμε εν αγνοία μας ή -αν έτσι το θελήσουμε- εν γνώσει μας, να αλλάξουμε δραματικά μια κατάσταση.
Η κάλπη και η πεταλούδα
Σύντομα θα ασκήσουμε το εκλογικό μας δικαίωμα. Θα απομονωθούμε πίσω από την κουρτίνα, θα διαλέξουμε ό,τι ψηφοδέλτιο επιθυμούμε, και θα βρεθούμε μπροστά στο μαγικό διαφανές κουτί. Ο ήχος του φακέλου που πέφτει μέσα του είναι ανεπαίσθητος. Σχεδόν τόσος όσο εκείνου των φτερών της πεταλούδας. Όμως ο θόρυβος από το αποτέλεσμα της πράξης μας όταν αυτή δεν είναι συνειδητή, μπορεί να είναι εκκωφαντικός. Για καλό ή για κακό -όπως το βλέπει κανείς.
Και τι σημασία να έχει άραγε μία ψήφος ανάμεσα στα εκατομμύρια; Τόση όσο τα εκατομμυριοστά των δεκαδικών ψηφίων στο μοντέλο του Lorenz. Τόση όσο το πέταγμα της πεταλούδας του Αμαζονίου στην καταιγίδα που ξέσπασε στην Κίνα.
Μόνο που την καταιγίδα αυτή, θα την υποστούμε οι ίδιοι, αν δε δράσουμε συνειδητά…
*Ο Σταμάτης Παππάς, MEng/MBA, είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![Nullius in verba και η δεοντολογία της έρευνας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/03/artificial-intelligence-e1709568324747-600x400.jpg)
Nullius in verba και η δεοντολογία της έρευνας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η χώρα μας θα πρέπει να στοχεύσει στην εντατικοποίηση των προσπαθειών για μία πιο αξιόπιστη επιστημονική έρευνα
![Ανατροπή κατάσχεσης: Παρήλθε ο νόμιμος χρόνος διεξαγωγής του πλειστηριασμού](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/12/dikastis-600x366.jpg)
Ανατροπή κατάσχεσης - Παρήλθε ο νόμιμος χρόνος διεξαγωγής του πλειστηριασμού
Το Ειρηνοδικείο Αθηνών έκανε δεκτή την αίτηση του οφειλέτη
![Πώς ο σινο-αμερικανικός ανταγωνισμός αναδιαμορφώνει την παγκόσμια τάξη](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/07/usa-china-600x394.jpg)
Στα γρανάζια της σινο-αμερικανικής διαμάχης η παγκόσμια τάξη
Οι παγκόσμιοι θεσμοί, τα φόρουμ και οι λύσεις θα είναι από τους μεγαλύτερους χαμένους στη συνεχιζόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας
![Κρίσιμες πρώτες ύλες και μεταποίηση](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/06/metapoihsh-1-600x337.jpg)
Κρίσιμες πρώτες ύλες και μεταποίηση
Η κυκλική οικονομία, η βιομηχανική παραγωγή μηδενικών αποβλήτων και αερίων του θερμοκηπίου, με στόχο την πλήρη απανθρακοποίηση απαιτεί καινοτομία στην μεταλλουργία
![Τι θα γινόταν στη Γαλλία αν…](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/02/eiffel-600x400.jpg)
Τι θα γινόταν στη Γαλλία αν…
Μια περαιτέρω δημοσιονομική τόνωση θα μπορούσε ενδεχομένως να αυξήσει τη ζήτηση βραχυπρόθεσμα
![Βραχυχρόνια μίσθωση: Διευκρινίσεις και οδηγίες από την διοίκηση](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/11/or_airbnb-600x352.png)
Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Τι ισχύει με το τέλος παρεπιδημούντων
![ΣΕΒ: Τρεις άξονες δράσης για τη δημιουργία αξίας στην ψηφιακή εποχή](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/02/ot_artificial_intelligence-1024x600-1-600x352.png)
ΣΕΒ: Τρεις άξονες δράσης για τη δημιουργία αξίας στην ψηφιακή εποχή
Η ταχύτητα και το εύρος των τεχνολογικών αλλαγών στην εποχή Ι4.0 είναι τόσο δραστικά, που εκτιμάται πως θα δημιουργήσουν το 70% της νέας αξίας παγκοσμίως μέχρι το 2035
![Το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης επαναπροσδιορίζεται](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/ot_euroEKloges2-600x352.png)
Το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης επαναπροσδιορίζεται
Οι ηγέτες των δεξιών κομμάτων είναι περιβόητοι για τη ριζοσπαστική και συχνά δηλητηριώδη ρητορική τους.
![Η Ακροδεξιά δεν αντιπροσωπεύει τους λαούς της Ευρώπης](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/12/akrodexia-stin-evropi-isxyra-themelia-i-psifos-timorias-1-315x236-620x350-1-600x339.jpg)
Η Ακροδεξιά δεν αντιπροσωπεύει τους λαούς της Ευρώπης
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν έκπληξη το πόσο συντηρητικές ήταν οι αλλαγές
![Η Βρετανία χρειάζεται μεγάλη ένεση από ρευστό](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/09/poverty-600x390.jpg)
Η Βρετανία χρειάζεται μεγάλη ένεση ρευστότητας
Σε μια χώρα όπου η συντηρητική κυριαρχία είναι ο κανόνας, ένας θρίαμβος των Εργατικών στις εκλογές τον Ιούλιο δεν πρέπει να υποτιμάται