Ισραήλ: Ο πολεμικός λογαριασμός των 16 δισ. δολ. απειλεί τον προϋπολογισμό

Πάνω από 60 δισ. σέκελ (περίπου 16 δισ. δολ.) είναι ο έως τώρα «λογαριασμός» για τους επτά μήνες πολέμου του Ισραήλ, θέτοντας σε κίνδυνο τον προϋπολογισμό με το δημοσιονομικό έλλειμμα να ξεπερνά τους κυβερνητικούς στόχους.

Τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη έδειξαν ότι το 12μηνο δημοσιονομικό έλλειμμα εκτινάχθηκε στο 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τον Απρίλιο, υψηλότερο από την εκτίμηση της κυβέρνησης για 6,6% για το πλήρες ημερολογιακό έτος του 2024.

Οι δαπάνες αυξήθηκαν σχεδόν κατά 36% το πρώτο τετράμηνο του 2024 από την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, εκ των οποίων περίπου τα δύο τρίτα διατέθηκαν για αμυντικές δαπάνες. Τα έσοδα μειώθηκαν κατά 2,2%, κυρίως λόγω της μείωσης των πληρωμών φόρων.

Τα βάρος των δαπανών

Καθώς το οικονομικό κόστος του πολέμου αυξάνεται, το Ισραήλ καλείται να αντιμετωπίσει ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά του ελλείμματα αυτόν τον αιώνα. Η κεντρική τράπεζα είχε προηγουμένως εκτιμήσει ότι το συνολικό κόστος της σύγκρουσης θα φτάσει τα 255 δισεκατομμύρια σέκελ κατά την περίοδο 2023-2025.

Το βάρος των δαπανών είναι ένας από τους παράγοντες που κρατούν το νόμισμα του Ισραήλ υπό πίεση. Το σέκελ υποχώρησε 0,6% αυτή την εβδομάδα στα 3,72 ανά δολάριο, ανεβάζοντας την πτώση του από τις αρχές Μαρτίου σε περίπου 4,5% – τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μεταξύ ενός καλαθιού 31 βασικών νομισμάτων που παρακολουθεί το Bloomberg.

Το υπουργείο Οικονομικών δήλωσε ότι η καθυστέρηση σε ορισμένες πληρωμές φόρων από τον Απρίλιο έως τον Μάιο λόγω των εορτών του Πάσχα συνέβαλε σε ευρύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα.

Αν είχαν γίνει εγκαίρως, το έλλειμμα θα είχε φθάσει περίπου στο 6,7% του ΑΕΠ.

Το Ισραήλ ξεκίνησε τη στρατιωτική του επιχείρηση στη Γάζα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.200 ανθρώπων και την αιχμαλωσία 250. Ο βομβαρδισμός αντιποίνων και η χερσαία επίθεση στον μεσογειακό θύλακα έχουν σκοτώσει σχεδόν 35.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς.

Προσαρμογές

Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει προετοιμάσει δημοσιονομικές προσαρμογές συνολικού ύψους 1,1% του ΑΕΠ τόσο από την πλευρά των εσόδων όσο και από την πλευρά των δαπανών για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση του αυξανόμενου κόστους — αλλά δεν έχουν ακόμη εγκριθεί πλήρως.

Η ποσοστιαία αύξηση του φόρου προστιθέμενης αξίας που θα τεθεί σε ισχύ το επόμενο έτος είναι το μοναδικό σημαντικό μέτρο που έχει ληφθεί μέχρι στιγμής. Πρόκειται να δημιουργήσει ετήσια έσοδα που υπολογίζονται στο 0,35% του ΑΕΠ.

Αλλά προς το παρόν, η κυβέρνηση καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της με δανεισμό, με τις μέσες μηνιαίες πωλήσεις ομολόγων να τριπλασιάζονται σε μέγεθος μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Η κυβέρνηση έχει συγκεντρώσει 206,6 δισεκατομμύρια σέκελ από τον περασμένο Οκτώβριο στις εγχώριες και ξένες αγορές.

Όπως και πέρυσι, οι πωλήσεις ομολόγων κατανέμονται επί του παρόντος σχεδόν ομοιόμορφα μεταξύ των τοπικών και ξένων αγορών. Η αναλογία αναμένεται να μετατοπιστεί περισσότερο προς όφελος της εγχώριας έκδοσης, η οποία παραδοσιακά αντιπροσωπεύει περίπου το 75% του ετήσιου δανεισμού του Ισραήλ.

Με το δημοσιονομικό βάρος του πολέμου να αυξάνεται, το Ισραήλ έχει μπει στο μικροσκόπιο των εταιρειών αξιολόγησης. Τον Φεβρουάριο, έλαβε την πρώτη υποβάθμισή του – κατά μία βαθμίδα σε Α2 – από την Moody’s Investors Service, μια απόφαση που ακολούθησε η S&P Global Ratings τον περασμένο μήνα.

Η Moody’s και η S&P έχουν προγραμματιστεί να αναθεωρήσουν την αξιολόγηση χρέους του Ισραήλ αυτή την εβδομάδα. Η Fitch Ratings – η οποία όπως και η S&P έχει το Ισραήλ στο Α+ – έχει μέχρι στιγμής αφήσει αμετάβλητη την κατάταξη του Ισραήλ.